O’zbeksiton Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

2. Yopiq aylanuvchi suv sistemalari va suv tozalash 
inshoatlari haqida tushuncha. 
Ichimlik suvini toza va sof holda saqlash uchun suv aylanishi 
tizimida yopiq foydalanish usulini tashkil qilish lozim. Suvdan 
foydalanishda tejamkorlik va oqilona ishlatishni yo'lga qo'yish 
uchun tashkilotlarda quyidagi Yo'nalishlarda ish olib boorish 
istiqbolli hisoblanadi.
Suvsiz yoki kam suv bilan ishlaydigan texnologiyani ishlab 
chiqarish va shunga rioya qilish. Qaysi sohada bo'lsa ham 
imkon bori qadar suvni kam ishlatish. Suv bilan ta'minlash 
ishlarida suvning bekorga oqizishni va suv yuruvchi 
trubalaming teshik yoki yorliq bo'lishiga yo'l qo'ymaslik, bu 
borada 
foydalanadigan 
apparatlar 
va 
qurilmalarni 
takomillashtirib borish. Kimyoviy reaktsiyalar paytida hosil 
bo'ladigan issiqlikdan unumli foydalanish. Tabiiy energiya 
manbalari va ikkilamchi matyeriallardan to'liq 
foydalanish. 
(kislotalar, 
ishqor, 
tuzlar 
va 
boshqalar) 
Sarflanayotgan gazni tozalash uchun suvni tejab foydalanish va 
gaz tarkibidan qimmatbaho moddalami ajratib olish. Oqar 
suvlami imkoni bori qadar toza saqlashga yerishish. Suvdan 
yopiq 
tizimda 
foydalanish 
deganda, 
suvni 
olish 
va 
foydalanishda barcha suvlar toza bo'lishi kerak, balki yomg'ir 
suvlarini tozalab foydalaniladi. Bu usulda bir suvdan bir necha 
marta foydalanish mumkin, suvning kamayishi juda bo'ladi. 
Buni quyidagi rasmda ko'rish mumkin. 

---

Ushbu rasmdan suv aylanishi ko‘rinib turibdiki, suv 
aylanishi juda oddiy nasos stantsiyasi texnik suvni ishlab 
chiqarishga beradi, keyincha-lik suv tozalanadi va nasos 
stantsiyasi orqali yana ishlab chiqarishga qaytadi. 
Suvdan qaytadigan holda foydalanish va uning ishlab 
chiqarishda yo‘qotilishi. 
Quyidagi formula asosida aniqlanadi,% 
Bu yerda Qqur - aylanadigan suv miqdori m
3
/ch; 
Qtash s— suv bilan ta’minlaydigan qurilmadan olingan suv 
miqdori;
Qay.s- tashkilot tomonidan tashlanadigan suv miqdori m
3
/ch; 
Qx/a - xomashyodan keladigan so‘m, m
3
/ch Suvdan 
foydalanishning yopiq tizimini tashkil qilish juda qiyin. Har 
doim suvni tozalab turish kerak, qurilmalardan korroziyani 
kamaytirish uchun ham maxsus moddalar solish kerak. 
Trubalarda cho‘kmalaming cho‘kib qolishiga imkon byermaslik 
kerak. Suvdan yopiq usulda foydalanish xalq xo‘jaligida 
iqtisodiy samaradorlikni oshiradi va atrof muhitni toza saqlab, 
ekologik toza mahsulotlar etishtirishga yerishadilar.