Өзбекстан республикасы халық билимлендириў министирлиги

Dialektika- a`lem bir pu`tin ha`m ajiralmas, onda bolatug`in ha`diyseler, waqiyalar uliwma ha`m o`z-ara baylanista, u`zliksiz ha`rekette, qarama-qarsiliqli rawajlaniwda boladi dep ta`lim beredi. Dialektika ju`da` uzaq tariyxqa iye, onin` biliw teoriyasi sipatinda qa`liplesiwi ha`m rawajlaniwinda Geraklit, Aristotel`, Xorezmiy, Farabiy, Abu Rayxan Beruniy, Abu Ali Ibn Sino, Ulug`bek, Dekart, Spinoza, Gertsen, Gegel` ha`m basqa alim ha`m ag`artiwshilardin` xizmeti u`lken. Olar ta`biyat, tariyxiy ha`m ruwxiy du`n`yani bir protsess sipatinda, yag`niy olardi u`zliksiz ha`reket etip, o`zgerip, rawajlanip turatug`in halda, rawajlaniwdi ishki baylanista alip u`yreniw metodologiyasin jaratti. Dialektikaliq metodologiya ha`r qanday ma`mleket tariyxin jer ju`zi xaliq lari tariyxi menen baylanisli halda u`yreniwdi talap etedi. O`ytkeni, ha`r bir xaliq tariyxinda milliylik, o`zine ta`n q aytalanbas o`zgeshelikleri menen birge jer ju`zlik tariyx, pu`tkil insaniyattin` rawajlaniwi menen uliwma baylanista boladi. Qaraqalpaqstan tariyxi en` da`slep Orayliq Aziya ma`mleketleri tariyxi menen, jer ju`zlik tariyx penen baylanisip ketken. Bul u`lken territoriyada jasawshi uriw, qa`wim, elatlar etnik jaqtan o`z-ara ta`sir ha`m baylanista bolg`an, qosiliw protsessin bastan keshirgen, olardin` sotsialliq, siyasiy, a`konomikaliq, ruwxiy turmisi bir-biri menen o`z-ara baylanista bolip o`tken. Sol sebepli Qaraqalpaqstan tariyxi qon`si ma`mleketler tariyxi menen baylanisli halda u`yreniw talap etiledi. Qazaq , Qirg`iz, O’zbek, Tu`rkmen, Ta`jik, Parsi, Afgan, Hind, Arab ha`m basqa xaliqlar tariyxin qansha jaqsi bilsek, onda Qaraqalpaqstan xaliqlari tariyxin sonsha teren` ha`m ha`r ta`repleme u`yreniwge imkaniyat jaratadi, ko`meklesedi.
Tariyxiy waqiya, ha`diyselerdi u`yreniw, pikirlewde ha`m bayan etiwde ob`ektiv, xaqiyqiy, a`dalatli qatnasta boliw en` a`hmiyetli metodologiyaliq qag`iyda bolip esaplanadi.
Ob`ektivlik- qag`iydasi tariyxiy waqiya, ha`diyselerdi u`yreniwde olar menen baylanisli bolg`an barliq faktlerdin` pu`tin bir jiynag`in birge alip tekseriwdi, oni haqiyqiy da`liyllerge tiykarlaniwdi talap etedi. Tariyxiy ha`diyselerdi bir pu`tin halda, o`z-ara baylanista ha`m qatnasta dep tekseriw lazim.