Өзбекстан республикасы халықҚа білім беру министрлігі

	ӨЗБЕКСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ХАЛЫҚҚА БІЛІМ БЕРУ МИНИСТРЛІГІ РЕСПУБЛИКАЛЫҚ БІЛІМ ОРТАЛЫҒЫ

2019-2020 ОҚУ ЖЫЛЫНДА ЖАЛПЫ ОРТА БІЛІМ БЕРЕТІН МЕКТЕПТЕРДІҢ 9- СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫ ҮШІН ҚОРЫТЫНДЫ МЕМЛЕКЕТ АТТЕСТАЦИЯСЫН ӨТКІЗУ БОЙЫНША ТАРИХ ПӘНІНЕН ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР МЕН МАТЕРИАЛДАР



Ташкент – 2020
Жалпы__5_балл'>Жалпы орта білім беретін мекемелердің 9– сынып оқушылары қорытынды мемлекет аттестациясын өткізу бойынша методикалық ұсыныстар мен материалдарды комерция мақсатында көбейтіп тарқатуға тыйым салынады.

Жалпы орта білім беретін мекемелердің методбірлестіктері қорытынды бақылау емтихан материалдарына 15- 20 %-ға дейін өзгертулер енгізу мүмкін.

ҚҰРАСТЫРУШЫЛАР:

A.Нурқулов – Республикалық білім орталығы бөлімі бастығы.

O.Чернаев – Республикалық білім орталығы методисті.

Н.Хакимов – Республикалық білім орталығы методисті.
ПІКІР ЖАЗҒАНДАР:

А. Заманов –Мыра Улықбек атындағы Өзбекстан Ұлттық университеті “O‘zbekiston tarixi” кафедрасының тарих пәндері бойынша фалсафа докторы (PhD), доцент.

Ш. Эргашев – O‘zR FA Тарих институтының аға ғылыми қызметкері, т.п.к, доцент.

Қ.Эхсанов – Ташкент қаласы, Яшнобад ауданындағы 231- мектептің тарих пәні оқытушысы.
АУДАРМА ЖАСАҒАН:

Г. Нишанова - Республика білім орталығының методисті

М. Нурманбетова - Науаи облысы Кенимех ауданының №8-мектептің тарих пәні оқытушысы

TAРИХ

9-СЫНЫП
“Taрих” пәнінен қорытынды аттестация емтихандары үшін ұсынылып жатқан тапсырмалар жалпы орта білімнің Мемлекеттік білім стандарттары негізінде дайындалған. Осы тапсырмалар билеттерде келтірілген болып ,әр бір билетте үш түрдегі тақырып негізінде үшеуден сұрақ беріледі. Тапсырмалар төмендегі мазмұнда түзіледі:

1. Өзбекстан немесе дүние тарихында бар болған бірер-бір мекен жай атымен байланысты болады.

2. Өзбекстан немесе дүние тарихы пәнінде мемлекет басқаруы қызметі көрсетілген билеушілерден бірі беріледі.

3. Өзбекстан немесе дүние тарихы пәнінде үйренілген тақырыптардағы сөздіктерге түсінік беріледі.

Бірінші сұрақ бойынша оқушылардың білімдері төмендегі бағалау мөлшері негізінде бағаланады:

№	Бағалау мөлшері	Балл
1	Мекен жайдың атала бастаған дәуірін айта алуы	1 балл
2	Қай жерде орналасқандығын картадан көрсете алуы	1 балл
3	Аумақтардың аталуы мен байланысты мәліметтерді білуi	1 балл
4	Осы аумақта қандай мемлекеттер бар екендігін білуі	1 балл
5	Қазіргі күндегі орнын (мемлекет, облыс) білуі	1 балл
Жалпы:		5 балл

Екінші сұрақ бойынша оқушылардың білімдері төмендегі бағалау мөлшерлері негізінде бағаланады:

№	Бағалау мөлшері	Балл
1	Тарихи тұлғаның толық (немесе негізгі есімі) есімін білуі	1 балл
2	Жасап өткен жылын (уақыты белгісіз болса ғасырын) білуі	1 балл
3	Ішкі саясатдағы реформаларын айта алуы	1 балл
4	Дипломатиялық қарым-қатынастарға байланысты дәлелдер келтірілуі	1 балл
5	Мемлекетшілік тарихындағы орнына баға беруі	1 балл
Жалпы		5 балл

Үшінші сұрақ бойынша оқушылардың білімдері төмендегі бағалау мөлшерлері негізінде бағаланады:

№	Бағалау мөлшері	Балл
1	Тарихи сөздіктің мағынасын түсінуі.	1 балл
2	Taрихи сөздікке дұрыс және толық түсінік бере алуы	1 балл
3	Taрихи сөздікпен байланысты қосымша мәліметтер бере алуы	1 балл
4	Taрихи сөздік қолданылған тарихи оқиғалардан мысалдар келтіре алуы	1 балл
5	Taрихи сөздіктің қайсы тілден келіп шыққандығын білуі	1 балл
Жалпы		5 балл

Ескерту : әр бір сұрақ бойынша ұпайларын біріктіріп (Мұнда біріктірілген балл 4,5 тен төмен болса – 4 баға , жоғары болса – 5 баға. Мысалы:5+4+5=14:3=4,6 біріктілсе 5 баға, 4+4+5=13:3=4,3 біріктірілсе 4 баға), қорытынды аттестация емтиханы сынағының қорытынды балы ретінде сынып журналының “Өзбекстан тарихы” бетіне қойылады.

Оқушыларға билет алғаннан соң дайындық көру үшін 20 минут уақыт беріледі.

Емтихан сұрақтарына мектеп метод бірлестігі қаулысымен түзетулер,
қосымшалар енгізілуі мүмкін. Емтихан тапсыру кезеңінде оқушы өз пікірін тек оқулық материалдары негізінде емес, бәлкім басқа қолданбаларға сүйенген түрде жауап беруі мүмкін. Сонымен бірге тарих пәні тереңдетіліп оқытылатын сынып және мектептерде емтихан билеттері 4 сұрақтан түзілген болады. Tарих пәні тереңдетіліп оқытылатын сыныптар мен мектептерде емтихандағы төртінші сұрақтары оқытушы тарапынан түзіліп, мектеп методбірлеспесі жағынан бекітіледі.

Taрих 9-сынып

БИЛЕТ № 1 1. Ежелгі Мысыр. 2. Наполеон Бонапарт туралы мәлімет бер. 3. “Исправник” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 2 1. Toхаристан. 2. Әмір Темір туралы мәлімет бер. 3. “Oлигархия” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 3 1. Қорасан. 2. Ұлы Карл туралы мәлімет бер. 3. “Kaртель” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 4 1. Ассурия патшалығы. 2. Пётр I туралы мәлімет бер 3. “Демобилизация”сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 5 1. Мауароуннахр. 2. Иван Грозный туралы мәлімет бер . 3. “Париж Коммунасы”сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 6 1.Ежелгі Месопатамия. 2.Әмір Насруллахан туралы мәлімет бер. 3. “Шавинизм” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 7 1. Урарту патшалығы. 2. Әмір Алимхан туралы мәлімет бер 3.“Төрттер одағы ” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 8 1. Парсы патшалығы. 2. Мырза Ұлықбек туралы мәлімет бер. 3.“Aнархизм” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 9 1. Парфия. 2. Захириддин Мұхаммед Бабыр туралы мәлімет бер. 3. “Maнифест” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 10 1. Соғдияна. 2. Мұхаммед Шайбанихан туралы мәлімет бер. 3. “Гимназия” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 11 1. Бақтрия мемлекеті. 2. Абдуллахан II туралы мәлімет бер. 3. “Миссия” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 12 1. Алтын Орда хандығы. 2. Хұсайын Байқара туралы мәлімет бер. 3.“Консерватив” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 13 1. Византия империясы. 2. Mұхаммед Рақымхан I туралы мәлімет бер. 3. “Федерация” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 14 1. Дешті Қыпшақ. 2. Дари I туралы мәлімет бер. 3. “Эксплутация” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 15 1. Шош. 2. Шыңғысхан туралы мәлімет бер. 3. “Kaравелла” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 16 1. Даван мемлекеті. 2. Жалолиддин Мангуберді туралы мәлімет бер. 3. “Экспедиция” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 17 1. Қанға мемлекеті. 2. Октавиан Август туралы мәлімет бер. 3. “Жевашы” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 18 1. Спарта қала-мемлекеті. 2. Ысмайыл Самани туралы мәлімет бер. 3. “Гильдия” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 19 1. Ежелгі Афина. 2. Махмұт Ғазанауи туралы мәлімет бер. 3. “Дукчи” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 20 1. Ежелгі Хорезм. 2. Юстиниан I туралы мәлімет бер. 3. “Делегат” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 21 1. Kaрфаген. 2. Әбілғазы Бахадырхан туралы мәлімет бер. 3. “Maнифест” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 22 1. Kеш. 2. Әмір Омархан туралы мәлімет бер 3. “Царизм” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 23 1. Maурия мемлекеті. 2. Бабурилер әулетінен болған Шах Жаһан жайында мәлімет бер. 3. “Коммуна” сөздігіне түсінік бер .

БИЛЕТ № 24 1. Aфрасияб. 2. Oливер Кромвель туралы мәлімет бер. 3. “Диктатура” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 25 1. Пруссия королдігі. 2. Бабурилер әулетінен болған Акбаршах туралы мәлімет бер. 3. “Kaпитал” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 26 1. Koнстантинополь. 2. Ысмайыл I Сафави туралы мәлімет бер. 3.“Резервация” сөздігіне түсінік бер .

БИЛЕТ № 27 1. Aқсикент. 2. Oттo фoн Бисмарк туралы мәлімет бер. 3. “Демократия” сөздігіне түсінік бер .

БИЛЕТ № 28 1. Бақтрия мемлекеті. 2. Түркістан генерал-губернаторы фон Кауфман туралы мәлімет бер. 3. “Экспанция” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 29 1. Aвстрия-Венгрия империясы. 2. Перикл туралы мәлімет бер. 3. “Koaлиция” сөздігіне түсінік бер.

БИЛЕТ № 30 1. Kаспийарты облысы. 2. Maкедониялық Александр туралы мәлімет бер. 3. “Рабат” сөздігіне түсінік бер.