O’zbyekiston ryespublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi

Буфер эритмалар.

Kimyoviy analiz vaqtida cho’ktirish, eritish, rangli birikmalar hosil qilish kabi turli jarayonlarda eritmadagi vodorod ionlarining kontsentratsiyasi va рН zaruriy qiymatda saqlab turish kerak. Buning uchun analitik reaktsiyalarni bufer eritmali muhitda olib borish tavsiya etiladi. Bufer eritmalarning рН qiymati eritma suyultirilganda yoki kontsentratsiyasi oshirilganda aralashmaga Kislota yoki ishqor qo’shilganda nixoyatda kam o’zgaradi. Bufer eritmalar ikki xil bo’ladi:

1. 
   Kuchsiz Kislota va uning kuchli asos bilan hosil qilgan tuz aralashmasidan iborat sistema, masalan atsetat bufer СН₃СООН + СН₃СООNa fosfat bufer Н₃РО₄ +
   

NaH₂PO₄

2. 
   Kuchsiz asos va uning kuchli Kislota bilan hosil qilgan tuzidan iborat sistema ham, masalan ammoniy gidroksid bilan ammoniy xloriddan iborat sistema NH₄OH+NH₄CI ham buferlik xossasini namoyon qiladi. Bufer eritmalarning bufer ta‘sirini quyidagicha tushuntirish mumkin. Masalan, atsetat bufer eritmasiga kuchli ishqor ta‘sir ettirilganda quyidagi muvozanat qaror topadi;}
   

СН₃СООН + NaOH ↔ 2CH₃COONa + H₂O CH₃COONa

Yoki ionli formada

СН₃СОО^- + Н⁺ ↔ СН₃СООН

Atsetat bufer eritmaga kuchli Kislota ta‘sir ettirilsa quyidagicha reaktsiya sodir bo’ladi.

СН₃СООН + HСI ↔ 2CH₃COOH + NaCI CH₃COONa

Yoki ionli ko’rinishda СН₃СОО^- + Н⁺ ↔ СН₃СООН