O’zbyekiston ryespublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi

Kationlar birikmalarining biologik ahamiyati

Birinchi analitik guruh kationlarining birikmalari muxim biologik ahamiyatga ega. Ularning xlorid, nitrat, sulfat va qarbonat tuzlari tuprokdan suvga tez o’tadi. Shurlangan tuprok tarkibida xususan NaCI , Na₂SO₄ va NaHCO₃ tuzlari kup miqdorda uchraydi.

O’simliklar uchun eng xavflisi NaHCO₃ tuzidir. К⁺ hamda NH⁺ kationlari mineral o’g’itlar tarkibiga kiradi. O’simlik kaliysiz o’sa olmaydi. Bu kationlar NH₄H₂PO₄ , (NH₄)₂HPO₄, (NH₄)₃PO₄, NH₄NO₃, (NH₄)₂SO₄, KNO₃, KCI va K₂SO₄

4

tuzlari holida o’g’it sifatida ishlatiladi.

Magniy kationi o’simliklardagi yashil pigment xlorofill zarrachalar tarkibida uchraydi. Tirik organizmda ovkat xazm qilish, nafas olish nerv impulslarini o’zatish Na⁺ va К⁺ ionlari ishtirokida boradi. Mollarning ozuqlariga NaCI qo’shib beriladi. Uning 0,9% li eritmasi meditsinada fiziologik eritma sifatida ishlatiladi.

NaHCO₃ va МgO oshqozon shirasidagi ortiqcha Kislotalikni neytrallash uchun ishlatiladi.

Natriy sulfat Na₂SO_{4 } 10H₂O surgi dori sifatida ishlatiladi.

Ammiakning suvdagi 10 % li eritmasi «novshadil spirt» nomi bilan ma‘lum. Ammoniy tuzlari va ammiak tabiatda oksil moddalarining chirishidan hosil bo’ladi. Ularning ferma binolarida, suv xavzalarida paydo bo’lishiga va miqdoriga qarab ifloslanish darajasi aniklanadi.

6.