Oʻzgarmas

Choʼtka apparati.Choʼtkalar aylanuvchi kollektor plastinkalarning silindrik sirtida sirpanib, elektr kontakti hosil qiladi.Choʼtkalar grafit kukuni asosida tayyorlanadi. Koʼndalang kesim yuzi toʼgʼri toʼrtburchak shaklida boʼlib, uzunchoq qilib ishlangan (rasm, a va 6). Choʼtkalar maxsus choʼtka tutkichga oʼrnatiladi (rasm, a).Choʼtka tutkichlar esa traversa barmoqlarida (rasm, b) oʼrnatiladi, Traversa podshipnik shchitlariga, katta quvvatli mashinalarda staninaga oʼrnatilaai.Traversa bilan barmokdar orasi izolyatsiyalanadi.Barmoqlar soni mashinaning asosiy kutblari soniga teng. Choʼtka tutkichda choʼtka, oboyma va choʼtkani kollektor plastinkalariga 1,5...2,5 N/sm³kuch bilan bosib tu- ruvchi prujina bor. Oʼzgarmas tok mashinalarida asosan koʼmir-grafit choʼtkalar, past kuchlanishli mashinalarda metall-koʼmir choʼtkalar qoʼllaniladi. Choʼtka tutkich korpusdan izolyatsiyalanadi. Choʼtkalar bir necha juft boʼlsa, bir xil qutbli choʼtkalar oʼzaro ulanadi va ulangan joydan mashinaning tashqi klemmasiga sim chiqariladi. Odatda, klemmapar paneli (qutisi) staninada oʼrnatiladi.Traversa barmokdari choʼtkalar sistemasini, mashinaning magnit qutblariga nisbatan istalgan burchakka burishga imkon beradi.

Ishlatilishi:

• 
  Elektr transport vositalarida
  
• 
  Elektrovozlarda
  
• 
  Tramvaylarda
  
• 
  Elektr poyezdlarda
  
• 
  Trolleybuslarda
  
• 
  Yuk ko`tarish moslamalarida
  

• 
  Yuk ko`tarish moslamalarida
  

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. www.wikipedia.com
2. https://uz.denemetr.com/docs/768/index-69304-1.html?page=13
3. “Elektr mashinalari” U.I.Ibrohimov Toshkent – 2001
4. “Elektr mashinalari” Pirmatov.S Toshkent – 2001