Tuzuvchi ; Xoldarov Botir Reja - 1. Sinxron elektr mashina.
- 2. Asinxron elektr mashina.
Elektr mashinalari — elektr energiyasini mexanik energiyaga alantirib beruvchi mashina. . O’zgaruvchan elektr mashinalari ishlash prinsipiga qarab ikki turga bo’linadi - Asinxron elektr mashinalari.
- Sinxron elektr mashinalari.
Sinxron mashina aylanish tezligi (n) oʻzgarmas boʻlib, stator toʻkining chastotasi orqali bogʻliq boʻlgan oʻzgaruvchan toʻk mashinasi sinxron mashina deb ataladi. Sinxronlashtiruvchi generatorlar, boshqa turdagi elektr mashinalar kabi, stator va rotatorli rotorlardan iborat Asinxron matorlar - Asinxron mashinaning birinchi konstruksiyasi 1889-91 yillarda rus injеnеri Dolivo-Dobrovolskiy tomonidan yaratildi.
Uch fazali asinxron mashinalarning tuzulishi Asinxron mashinalari asosan sanoatning katta qisminini tashkil qiladi. Asinxron matorlar rotorining tuzilishiga qarab 2 turga bo’linadi. Faza rotorli asinxron mashinaning qirqimi kursatilgan. Bu yеrda 1–stanina, 2–stator chulg‘ami, 3–rotor, 4–ulanish halqasi, 5–chutka. Rotorning qisqa tutashtirilgan chulg‘ami “Olmaxon g‘ildiragi”ni eslatadi va “Olmaxon qafasi” dеb ataladi. Rotorning chulg‘ami mis, alyumin latun va boshqa tur matеriallardan tayyorlanadi Aylanuvchi magnit maydoni va rotor chastotalari ayirmasining sinxron chastotaga nisbati sirpanish deb ataladi va S harfi bilan belgilanadi. Demak, sirpanishning qiymati quyidagicha topiladi; Quvvati 1÷100 kVt gacha bo‘lgan normal tuzilishdagi asinxron motorlarning nominal yuklamasiga tegishli nominal sirpanish bo’ladi. Asinxron mashinaning motor rejimida S = 0÷1 orasida o‘zgaradi. Bunda S = 0 - motorning ideal salt ish rejimi, ya’ni M = 0; n2 = n1 da sodir bo‘lib, S = 1 esa elektr tarmog‘iga ulangan motor rotorining tinch holati, ya’ni n2 = 0 da sodir bo‘ladi. Asinxron motorining aylanish chastotasi quyidagicha aniqlanadi: n2 = n1 (1 – S ) Elektr mashinalarida magnit oqimi berkiladigai po‘lat o‘zak maxsus yupqa elektrotexnika po‘lat listidan yig‘ib taiyorlanadi. Stator va rotorning po‘lat o‘zaklarining tarkibida 1...3% kremniy bo‘ladi. Po‘lat listlarining qalinligi 0,3 ... 0,5 mm. Po‘lat o‘zak yig‘ilgandan so‘ng staninaga presslab o‘rnatiladi. Stator staninasi esa alyuminiy yokn cho‘yandan tayyorlanishi mumkin. Asinxron mashinalarda ham rotorning po‘lat o‘zagi maxsus po‘lat listlardan yig‘iladi va valga yoki rotor vtulkasiga presslab maxkamlanadi. Mikromashinalarda po‘lat o‘zaklar temir–nikel qotishmasi, ya’ni permalloy plastinkalardan yig‘iladi. - Elektr mashinalarida magnit oqimi berkiladigai po‘lat o‘zak maxsus yupqa elektrotexnika po‘lat listidan yig‘ib taiyorlanadi. Stator va rotorning po‘lat o‘zaklarining tarkibida 1...3% kremniy bo‘ladi. Po‘lat listlarining qalinligi 0,3 ... 0,5 mm. Po‘lat o‘zak yig‘ilgandan so‘ng staninaga presslab o‘rnatiladi. Stator staninasi esa alyuminiy yokn cho‘yandan tayyorlanishi mumkin. Asinxron mashinalarda ham rotorning po‘lat o‘zagi maxsus po‘lat listlardan yig‘iladi va valga yoki rotor vtulkasiga presslab maxkamlanadi. Mikromashinalarda po‘lat o‘zaklar temir–nikel qotishmasi, ya’ni permalloy plastinkalardan yig‘iladi.
Qisqa tutashgan rotorli asinxron motorni to ‘g'ridan to‘g‘ri tarmoqqa ulab ishga tushirish sxemasi (a) va bunda tok va aylantiruvchi moment M ning o ‘zgarish grafiklari Ishga tushirish tokining nominal tokdan 5-7 marta katta bo‘lishi va ishga tushirish momentining uncha katta bo‘lmasligi bu usulning kamchiligi hisoblanadi. Ulanish gurixiga qarab 2 turga bo’linadi uchburchak , yulduzcha Sovutilishi o’zining valiga parrak qo’yish orqali va qo’shimcha mator bilan sovutiladi. "Yulduz" usuli uchun. Formula: O'rtacha = 2800 * (I / U); bu erda Cp - ishlaydigan kondansatkichning quvvati (mF), men - elektr dvigateli tomonidan iste'mol qilinadigan oqim (A), tarmoqdagi kuchlanish (V). "Uchburchak" usuli uchun. Formula: o'rtacha = 4800 * (I / U); bu erda Cp - ishlaydigan kondansatkichning quvvati (mF), men - elektr dvigateli tomonidan iste'mol qilinadigan oqim (A), tarmoqdagi kuchlanish (V). Pashumlikning asosan uchdan ikki qismi moylanadi. Etiboringiz uchun raxmat
Do'stlaringiz bilan baham: |
