O`zgaruvchan tokni hosil qilish Reja

2.Induktiv qarshilikli o`zgaruvchan tok zanjiri. Faraz qilaylik, faqat L induktiv galtak ulangan o`zgaruvchan tok zanjiri berilgan bo`lib, u ham kuchlanishi qonuniyat bilan o`zgaruvchi tok manbaiga ulangan bo`lsin:
(107)
Zanjirning bir qismi uchun OM qonuni R=0 hol uchun yozilsa, quyidagi hosil bo`ladi:
(108)
bunda –o`zinduksion EYUK bo`lib, u bo`lganligidan:

12–rasm.
(109)
bo`ladi. Ohirgi ifodadan tok kuchi I ning vaqtga qarab o`zgarishi quyidagicha yoziladi:
(110)
bunda I_mL tok kuchining amplitudasi quyidagiga teng:
(111)
(107) va (110) dan ko`rinadiki, induktivli o`zgaruvchan tok zanjiridagi tok kuchining fazasi kuchlanshidan ga orqada qolar ekan. Bu zanjirdagi U_L kuchlanish va I_L tok kuchining t vaqtga boglanish grafigi va vektor diagrammasi tasvirlangan.
(111) ni o`zgarmas tok zanjirining bir qismi uchun yozilgan Om qonuninig matematik ifodasi bilan taqqoslab quyidagini yozamiz:
(112)
bunda X<sub>L</sub> kattalikka induktiv qarshilik deyiladi va quyidagiga teng:
(111)
Shunday qilib, zanjirdan o`zgaruvchan tok o`tganda hosil bo`lgan o`zinduksion EYUK zanjirdagi tok kuchining kamaytirishi sababli, induktiv qarshilik yuzaga keladi.
Agar o`zgaruvchan tok zanjiri faqat induktiv qarshilikka ega bo`lsa, zanjirda Joul–Lens issiqligi ajralmaydi, chunki R=O. Shuning uchun, zanjiridagi induktivlikning roli magnit maydon energijasini to`plashdan va tok manbaiga qaytarib berishdan iboart bo`ladi. Ideal holda energiya yo`qolmaydi.
3.Sigim qarshilikni o`zgaruvchan tok zanjiri. Elektr sigimi S ga teng bo`lgan kondensatorli o`zgaruvchan tok zanjiri berilgan bo`lsin. Bunday zanjirda omik va induktiv qarshilik nolga teng bo`lib, kondensatorning aktiv qarshiligi cheksiz kattadir. Zanjirning uchlaridagi kuchlanish ham formula bilan aniqlanadi, yani:
(112)
Bunday zanjiridagi tok kondensator qoplamalaridagi zaryadning o`zgarish tezligiga teng bo`lganligi uchun
(113)
ga asosan:

13–rasm.


(114)
bunda I_mC – tok kuchining amplituda ifodasi bo`lib, u:
(115)
(112) va (114) dan ko`rinadiki, sigimli o`zgaruvchan tok zanjiridagi tok faza bo`yicha ga oldinga ketadi.
Sigimli o`zgaruvchan tok zanjiridagi Uc kuchlanish va Ic tok kuchining t vaqtga boglanish va ularning vektor diagrammasi keltirilgan. Buni o`zgarmas tok zanjirining bir qismi uchun OM qonuni bilan taqqoslansa:
(116)