Oziq ovqat sanoatida mikroorganizmlarning ishlatilishi reja

Oziq ovqat sanoatida mikroorganizmlarning ishlatilishi reja

OZIQ OVQAT SANOATIDA MIKROORGANIZMLARNING ISHLATILISHI
Reja:

1. Mikroorganizmlarning sanoatdagi ahamiyati

   
   

2. Mikroorganizmlarning oziq ovqat sanoatida qo`llanilishining rivojlanishi

   
   

3. Mikrobiologiya sanoati

   
   

4. Mikrobiologiyaning biotexnologiyasi

   
   

Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati.

1. 
   
   MIkroorganizmlarning sanoatdagi ahamiyati
   

Mikrobiologiya sanoati- sanoat tarmogʻi; ishlab chiqarish jarayonida turli nooziq-ovqat xomashyo turlari (neft va gaz uglevodorodlari, gidrolizatlar , yogʻoch)dan va qand lavlagi,makkajoʻxori, moyli va yormabop ekinlar va boshqalarning donini sanoatda kayta ishlashchiqitlaridan qimmatli mahsulotlarni mikrobiologik sintez qilib olishga asoslanadi.

Oqsilvitaminli konsentratlar , aminokislotalar , vitaminlar , ferment preparatlari, antibiotiklar ,oʻsimliklarni zararkunanda va hasharotlardan himoya qilishda qoʻllaniladigan bakteriyali vavirusli lre-paratlar , bakteriyali oʻgʻitlar , shunin-gdek, oʻsimlik xom ashyosini kompleks qaytaishlash mahsulotlari — furfurol, ksilit va boshqa ishlab chiqaradi. Mikrobiologiya sanoatifantexnika taraqqiyoti yutuqlari negizida vujudga kelgan va mikrobiologiya texnikasi, kimyo,fizika, kimyoviy texnologiya, biotexnologiya va boshqalarning eng yangi yutuqlarigatayanadi. Mikroorganizmlarga xos boʻlgan moddalarning fermentlar taʼ sirida oʻzgarishlaridayuzaga keladigan ulkan energiyadan qishloq xoʻjaligi va sanoat uchun zarur mahsulotlarnimaqsadga muvofiq sintez qiladigan mukam mal muhandislikbiologik sistemalar barpoetilgan. Mikrobiologiya sanoati mahsulotlarining katta qismi biologik jihatdan yuqori sifatliaralash yem ishlab chiqarishda ishlatiladi. Yemga qoʻshilgan 1 t yem achitqi tirik vazndaqoʻshimcha 1,5—2 t parranda goʻshti yoki 15—25 ming dona tuxum olishni taʼminlaydi va 3,5—5 t donni tejash imkoniyatini beradi. Yem achitqilari bilan birga ratsionda yetishmaydiganvitaminlar va aminokislotalar , yem antibiotiklari, fermentli preparatlar mollarning ozuqaratsioniga qoʻshiladi.
Mikrobli va virusli insektitsidlar odamlar , foydali hayvonlar va hasharotlar uchun xavfsizhisoblanadi. Fermentli preparatlar qishloq xoʻjaligi xom ashyolariga ishlov berishda birqator texnologik jarayonlarni ancha tezlashtiradi, oziq-ovqat, goʻsht, sut sanoati, yengil sanoatda mahsulot chiqishini oshiradi va sifatini yaxshilaydi. Fermentli preparatlar ,shuningdek, kimyo va qora metallurgiya sanoatida, sanoat va kommunal oqova suvlarini tozalash tizimlarida qoʻllaniladi. Mikrobiologiya sanoati mahsuloti boʻlgan lizin, fermentli va oqsilli preparatlar non va non mahsulotlarini, oziq-ovqat kotsentratlarini oqsil bilan boyitish, ularning ozuqalik qimmatini oshirishda foydalaniladi. Oʻzbekistonda Mikrobiologiya sanoati mahsulotlari "Qoʻqon spirt zavodi" aksiyadorlik jamiyati (1989; don (bugʻdoy)dan rektifikatsiya qilingan etil spirti), " Andijon biokimyo zavodi" aksiyadorlik jamiyati (1953; Soʻnggi tahrir 2 yillar avval PlanespotterA320tomonidan amalga oshirildi Matndan CC BY-SA 3.0 litsenziyasi boʻyicha foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan boʻlsa).
furfurol, spirt, etil spir ti, quruq xlorella va boshqa mikrobiologiya mahsulotlari); Yangiyoʻl "Biokimyo " aksiyadorlik jamiyati (1949; etil spirti, oʻsimlik xom ashyosidan texnik spirt, yemxashak achitqisi, quruq yem-xashak qoʻshimchasi), Fargʻona furan birikmalari kimyo zavodi (1946; chigit shulxasi, sholi qipigʻi, paxta lin-ti va boshqalardan furfurin, etil, texnik spirtlar)da ishlab chiqariladi. Mikrobiologiya sanoatining ayrim mahsulotlari "Oʻzfarmsanoat" kompaniyasi korxonalarida tayyorlanadi.
Oziq-ovqat va ozuqa mahsulotlari biotexnologiyasi faning ahamiyati va vazifalari. Oziq-ovqat va ozuqa mahsulotlari biotexnologiyasining rivojlanish tarixi va asosiy yo‘nalishlari. Biotexnologiyaning imkoniyatlari. Biotexnologiyaning ob’ektlari. Inson organizmida oziq-ovqat mahsulotlari tarkibining funksiyasi.
Sut va sut mahsulotlari ishlab chikarish biotexnologiyasi Laktozasiz sut olish texnologiyasi. Sut zardobini qayta ishlash va qandli moddalar olish texnologiyasi. Pishloq, brinza, yogurt, qatiq, va boshqa mahsulotlar ishlab chiqarishda fermentlami va mikroorganizmlami ahamiyati. Jarayonniv biokimyoviy asoslari.Bijg‘ish mahsulotlari ishlab chiqarishda biotexnologiyaVino, pivo, spirt, kvas, sidr va boshia ichimliklar ishlab chiqarishda biotexnologik jarayonlar. Non va non mahsulotlari ishlab chiqarishda biotexnologiya non mahsulotlari ishlab chiqarishda fermentlami va achitqilarni qomlashning biokimyoviy asoslari. Qollanilayotgan fermentlami turlari va xususiyatlari. Sifati kam unlardan non mahsuloti ishlab chiqarishda fermentlami ahamiyati Qandli moddalar ishlab chiqarish texnologiyasidabiotexnologik usullar Kraxmaldan glyukoza olish texnologiyasi. Kraxmalni suyultirishda bosqichlari. Kraxmal eritmasini qandlashtirish. Glyukoza siropini aktivlangan ko'mir yordamida rangsizlantirish. Glyukoza-fruktoza siropini olish. Glyukozani glyukozoizomeraza fermenti orqali fruktozaga aylantirish. Jarayonni biokimyoviy va texnologik asoslari.
Fermentatsiyalangan oziq-ovqat mahsulotlari vafunksional qo‘shimchalar Meva va sabzavotlami fermentatsiya qilish. Choy. Kofe. Soya mahsulotlari. Biologik faol moddalar va ularni olish biotexnologiyasi Mikroorganizmlar biomassasidan oqsil preparatlar olishdagi asosiy talabalar.
Q o‘ziqorinlaming kimyoviy tarkibi va oziqaviy qiymati. Qo‘ziqorinlarni o ‘stirish usullari. Achitqilardan oqsil izolyati olish texnologiyasi. Suv o‘tlari oqsil manbai sifatida. Aminokislotalardan oziqa qo‘shimchasi sifatida foydalanish.
Aminokislotalami olish usullari.
Istemol organik kislotalari ishlab chiqarish biotexnologiyasi Limon kislota. Sirka kislota. Sut kislota. Mikrobiologik usullar yordamida olinadigan boshqa organik kislotalar.
Aromatizatorlar va xushbo‘ylikni oshiruvchi moddalar Oziq-ovqai mahsulotlari uchun foydalaniladigan aromatizatorlaming tarkibi.
Ulami ishlab chiqarish usullari. Aromatizatorlar va xushbo‘ylikni oshiruvchi moddalami olishning mikrobiologik usuli. Aromatizatorlaming mikrobiologik turg'unligi.Oziqa tolalar Oziqa tolalaming inson organizmidagi axamiyati. Oziqaviy tolalar klassifikatsiyasi. Oziqa tolalar olish usullari.
Radioprotektorlar Radioprotektorlaning organizmdagi vazifalari. Enterosorbent va biosorbentlar. Xozirgi kunda enterosorbentlaming davolash ta’siri to ‘rtta mexanizmi.
Shirin ta’m beruvchi moddalar Tabiiy shirin ta ’m beruvchi moddalar. Sun’iy shirinlashtiruvchilar. Shirin ta’xm beruvchi moddalami olishning biotexnologik usullari. Shirin ta’m beruvchi
moddalmi ishlatish meyyorlari.
Oziq-ovqat mahsulotlarinining antioksidantlari Antioksidantlarning ishlatilish soxalari. Antioksidantlaming klassifikatsiyasi.
Tabiiy antioksidantlar. Konservantlar Konservantlaming oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarishdagi roli. Oziq- ovqat mahsulotlari konservantlariga quyidagi talabalar qo'yiladi. Kimyoviy konservantlar Biologik konsevantlari Oziq-ovqat mahsulotlarida foydalaniladigan bo‘yoqlar Oziqaviy bo‘yoqlaming klassifikatsiyasi. Tabiiy bo‘yoqlami olish usullari.
Tabiiy bo‘yoq!arni olishning biotexnologik usullari.
Quyultiruvchi moddalar Gel xosil qiluvchi va quyudtiruvchi moddalarning tavsifi. Biotexnologik yo‘llar bilan olinadiga emulgatorlar va stabilizatorlar.
Fermentli preparatlar ishlab chiqarish Oziq-ovqat soxasida foydalaniladigan fermentli preparatlar. Fermentli prepraratlami biotexnologik olish usullari. Ferment preparatlarining biologik ta ’siri.Vitaminli preparatlar ishlab chiqarish Vitaminlar olish manba’lari. Vitaminlarini biotexnologik ishlab chiqarish usullari. B2 va B,2 vitaminlari.
Qatiq-sut mahsulotlari uchun tomizg‘ilar zavod laboratoriyalarida tayyorlanadi va hamma zaruriy shartlarga javob bеradi. Ular ustidan doimiy mikrobiologik nazorat olib boriladi. Qatiq sut mahsulotlari ishlab chiqarish tеxnologiyasiga rioya qilish insonning yuqori sifatli to‘yimli, profilaktik va shifobaxsh oziq-ovqatga bo‘lgan extiyojini qondirish mumkin. I.I.Mеchnikov asr boshida sut kislotasi va sut kislota baktеriyalarining mahsulotlari odam ichagida mavjud bo‘lgan chirituvchi baktеriyalarni o‘ldirib inson tanasini muddatdan oldin qarishini oldini oladi. Bizning mamlakatimizda sut mahsulotlari assortimеntlari va uni ishlab chiqarishda yuqori o‘rinlarda turadi. Sut mahsulotlari oqsil va yog‘ miqdoriga qarab odatdagi sutdan ham farq qiladi. O‘rtacha miqdori 0,7-1,5% gacha bo‘lgan sutdagi qand sut kislota baktеriyalari ta‘sirida sut kislotasiga aylanadi. Sut kislotasi ta‘sirida
kazеin iviydi va sutga nisbatan xazm bo‘lishi tеzlashadi. Masalan: shirin qatiq soatiga 92 % sut esa 32 % ga xazm bo‘ladi. Ko‘pgina qatiq, sut mahsulotlari tarkibida maxsus еngil xazm bo‘ladigan shifobaxsh mahsulotlar sifatida ayrim kasalliklarni davolashda qo‘ullaniladi. Qatiq, acidofil-turushli sut bo‘lib, o‘pka silini davolashda, oshqozon ichak kasalliklarini davolashda acidofil sut va boshqa acidofil mahsulotlardan foydalaniladi. Yo‘g‘on ichak yallig‘lanishi, dizеntеriya, mеda va ichaklarda ovqat singimasligi kabilarda esa acidafil pastadan foydalaniladi. Acidofil mahsulotlarni, mikroorganizmni buzuvchi antibiotiklarni roli tibbiyotda ichakdagi normallanishi bilan kеskin ortadi. Acidofil mahsulotlar normal mikrofloralarning (zararsiz) tiklanishlariga yordam bеradi. Qatiq sut mahsulotlari o‘zida turli xil vitaminlar (A,D,Е) tutadi, u Sa tuzlariga, R,Mg inson suyagi tarkibi va to‘qimalarini turli minirallarga boydir. Qatiq-sut mahsulotlari almashinmaydigan va organizmlarga еngil o‘zlashtiriladigan aminokislotalarga boy. Qatiq, kеfir o‘zida SO2 va sut kislotasi, alkogol qoldiqlarni tutadi va bularning barchasi ta‘sirida ovqat xazm qiluvchi bеzlar ajratadigan shirani ajralishini kuchaytiradi va ovqatning xazm bo‘lish jarayonini еngillashtiradi. Qatiqning buzilishi. Buzilishning asosiy ko‘rsatkichi nordon, taxir ta‘m va o‘ziga xos maza bеrmasligi. Buzilish asosan oqsilning sutda oz miqdorda bo‘lishi, achitqi faolligini pastligi va harorat rеjimini nazorat qilmaslik natijasida kеlib chiqadi.
Tvorogning buzilishi. Tvorogning buzilishida asosan kislotalilikni ortishi, cho‘ziluvchanlik va bo‘rtish kuzatiladi. Ortiqcha kislotalilik kislota tayoqchalarining harakatga sеzgirligi va intinsivligidan paydo bo‘ladi. Bu buzilish ivishni sеkinlashtiradi va uning natijasida bеgona mikroflora rivojlanadi. Jumladan, issiqka chidamli sut kislota tayoqchalarining buzilishini mеzofil strеptokokklari kеltirib
chiqarishi mumkin, bundan tashqari sirka kislota baktеriyalari qo‘zg‘ata oladi.
Tvorogning ko‘pchishi achitqilar parchalanishidan sodir bo‘ladi. Achitqilar tvorokka kеfir achitqisidan yoki uning o‘zidan tushishi mumkin. Ko‘pchishning sababchisi esa
ichak tayoqchalarining rivojlanishidan bo‘lishi mu mkin, bu tayoqchalar esa tvorogni ishlashda tushadi.