P. Berdanova, P. Abdalieva, Sh. Oteniyazova Didaktika

Túsindirmeli-kórgizbeli tálim óz ataması menen-aq mazmunın ańlatadı. Kórgizbelilik tiykarında túsindiriwdiń tiykarǵı metodları tańlaw hám eslep qalıw bolıp esaplanadı.
Túsindirmeli-kórgizbeli tálim túri waqıttı tejew, oqıtıwshı hám oqıwshınıń kúshlerin saqlaw, qıyın bilimlerdi túsiniwdi ańsatlastırıw, oqıtıw procesin bir qansha nátiyjeli basqarıwdı támiyinleydi. Biraq belgili dárejede kemshiliklerge de iye, yaǵnıy, “tayar” bilimlerdi beriw hám oqıwshılardı bilimlerdi ózlestiriwde óz betinshe hám ónimli pikirlewden azat etiw, oqıw procesin indukciyalaw, differenciyalaw múmkinshiliginiń kemligi.
Mashqalalı oqıtıwda oqıw mashqalaların sheshiw procesinde bilimlerdi óz betinshe iyelew, oqıwshlardıń dóretiwshilik pikirlewleri hám qabıl etiw xızmetin rawajlandırıw jolı menen oqıtıw shólkemlestiriledi. Onıń texnologiyası óziniń ráńbáráńligi menen ajıralıp turmaydı, sebebi oqıwshılar jedel qabıl etiw xızmetine qaratıw bir neshe basqıshlardan ibarat boladı. Olar izbe-iz hám kompleksli ámelge asırılıwı kerek.
Bunday oqıtıw túrinde mashqalalı jaǵdaydı jaratıw áhmiyetli basqısh sanaladı. Bunday jaǵdayda pikirlew barısında qıyınshılıq seziledi. Oqıw mashqalası bir qansha qıyın biraq oqıwshınıń kúshi jetetuǵın bolıwı kerek. Mashqalanı alǵa qoyıw menen birinshi basqısh tamamlanadı. Mashqalanı sheshiwdiń keyingi basqıshında oqıwshılar soraw boyınsha alǵa qoyılǵan mashqalanı kórip shıǵadı, analizleydi, juwap tabıwǵa bulardıń jeterli emesligin anıqlaydı hám jetispey turǵan maǵlıwmattı izlep tabıwǵa umtıladı. Úshinshi basqısh - mashqalanı sheshiw ushın zárúr bolǵan bilimlerdi hár túrli usıllar menen iyelewge qaratılǵan. Ol qıyalına birden pikir keliwi menen tamamlanadı. (“Men ne islew kerekligin bilemen!”). Sonnan keyin mashqalanı sheshiw, alınǵan nátiyjelerdi tekseriw, dáslepki gipoteza menen salıstırıw, alınǵan bilimler, uqıplılıqlar sistemalastırılıw hám ulıwmalastırıw basqıshları keledi.
Mashqalalı tapsırmalar sorawlar, oqıw máseleleri, ámeliy jaǵdaylardan ibarat bolıwı múmkin. Mashqalalı sorawda izleniw hám juwaplardıń hár qıylı variantları názerde tutıladı, yaǵnıy, aldınnan tayar juwap bul jerde bolmaydı. Mashqalalı sorawǵa mısal: “Ne ushın temirden jasalǵan shege suwǵa batbaydı, al temirden jasalǵan keme bolsa suwǵa batadı?”.