“Пaзaндaчилик ” тўгaрaгининг 1--ўқув йилигa

17.Oraliq nazorat ishi. Amaliy mashg‘ulot: O‘quv yilining birinchi yarim yilligi davomida o‘tkazilgan mavzular bo‘yicha oraliq nazorat ishi.

18. Shaxmat partiyasining elementlari.
Har bir sipoh o‘zining kuchiga, ko‘rinishiga yo‘llariga ko‘ra turli harakatlanadi. Ikki tomon ham har gal faqat bir martadan yuradi. Bir rangda bo‘lgan ikki donalar bi r vaqtning o‘zida harakatlanishi mumkin, bular –shox va rux. Bunday harakat rokirovka harakati deb ataladi. U quyidagicha amalga oshiriladi: bunda shox to‘raning yo‘liga parallel ikki xonaga suriladi ruxni oladi va rux undan o‘tib boshqa katakka qo‘yiladi.
Amaliy mashg‘ulot: oqlar uzun yo‘lli rokirovka ko‘rsatilgan, qoralar esa qisqa. Oq shox e1dan s1, to‘ra esa d1 ga qo‘chiriladi. Qora shox e8 dan g8, to‘ra esa h8 dan f8 ga ko‘chadi. Agar oqlar qisqa rokirovkadan foydalanganida, ularda shox e1dan g1 ga ko‘chirilgan bo‘lardi, rux esa h1dan f1 ga otadi. Qora shox uzun rokirovkada o‘rni e8 dan s8ga rux esa a8 dan d8 ga o‘zgartiriladi.
19. Piyodalarning garmonik joylashuvi. Endshpil
Shox, farzin, rux, fil, va ot har xil yo‘nalishda harakatlanishi mumkin. Piyoda esa faqat oldinga va faqat bitta katakka. Ammo o‘yin davomida piyodaning harakatlanayotgan yo‘nalishida yo‘l ochiq bo‘lsa ishtirokchi tomonidan xoxishiga ko‘ra birinchi yurishadi ikkita katak oldinga yurishi mumkin. Agar piyoda yurib bo‘lgan bo‘lsa bunday imkoniyatni qo‘ldan boy beradi. Piyodalarning yurishini ko‘rsatishda e2-e4 tarzidagi yozuv e2 dagi piyodaning e4 ga so‘rilganligini bildiradi. Piyoda 8- qatorga etganda xohlagan sipoxiga aylanishi mumkin (shoxdan boshqa).
Amaliy mashg‘ulot: oq piyoda s2 va qora s7 da bo‘lsa ular ishtirokchi tomonidan istagan holatda bitta katakdan yuradi.
20. Kvadrat qoidasi. Shox piyodaga yordamlashadi. Chekkadagi piyodalar.
Bunda asosan eng kam sipohlar bilan o‘yinni davom ettirishni bilish kerak shox va piyoda shoxga qarshi. Buning uchun asosan ikki-uch xil qoidani bilish lozim. Shundan biri kvadrat qoidasidir.