Pdf-xchange 0 Examples


Download 6.97 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/242
Sana03.12.2023
Hajmi6.97 Mb.
#1798925
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   242
Bog'liq
konf02

Фойдаланилган адабиётлар: 
1) B.Stroustrup. Programming principles and practice using C++. Second 
Edition. Addison Wesley 2014. 
CHIZIQLI FUNKSIYA VA UNING GRAFIGI MAVZUSINI 
O’QITISHDA ELEKTRON ISHLANMADAN FOYDALANISH 
Tangirov X.E, talaba Bahodirov Z.I 
Jizzax davlat pedagogika instituti, xurramziyo@umail.uz 
Elektron darslik (qo‘llanma) o‘quv jarayoni sifatini oshirish, o‘qituvchi 
mehnatini yengillashtirish, o‘quvchi-talabalarni bilim darajasini oshirish, o‘quv 
jarayonida kompyuter texnikasidan foydalanish uchun keng yo‘l ochib beradi. 
Shularni e’tiborga olgan holda umumta’lim maktablarining fizika, matematika, 


30 
informatika, iqtisodiy bilim asoslari, geografiya, ona tili va adabiyot, o‘zbek tili 
(rus guruhlari uchun) fanlaridan elektron darsliklar yaratishga kirishildi. Bu 
jarayonda o‘qituvchi, psixolog, tahlil natijalarini nazorat qilish bo‘yicha 
mutaxassis (testolog), dizayner yoki web-usta, kodlovchi (dasturlovchi) 
qatnashishi nazarda tutilgan. 
Ana shunday muammolarni bartaraf etishda elektron ishlanma yaratish 
ma’lum ma’noda maqsadga intiltiruvchi yo‘l hisoblanadi. Bu borada yoritib 
berilayotgan 8-sinf algebra darsligi “Chiziqli funksiya va uning grafigi” bobi 
uchun yaratilgan elektron ishlanma shular jumlasidandir. Bu borada maxsus 
dasturlardan, dasturlashtirish tillaridan foydalanildi. 
Kompyuterda gipermatnli sahifalarni HTML dasturlash tilida yaratildi
mavjud grafik dasturlardan “Photoshop”, “Macromedia Flash”, “GIF Animation”, 
“Microsoft Power Point” kabi dasturlar yordamida esa tushunchalarni animatsion 
ko‘rinishda tasvirlandi. Shuningdek, Visual Basic 6, Borland Delphi 7, C# kabi 
zamonaviy dasturlashtirish tillari orqali dasturlar tuzildi, barchasi mujassam holda 
elektron ishlanma yaratish imkonini berdi. 
“Chiziqli funksiya va uning grafigi” mavzusini o‘rganishda elektron 
ishlanmadan foydalanish uchun dastlab maxsus papkadagi dasturning 
algebra8.exe fayli ishga tushiriladi. Unda gorizontal menyu va vertikal menyu 
qismlari mavjud. 
Bosh sahifaning gorizontal menyu qatorida joylashgan “Dasturlar” bo‘limi 
tanlansa, maxsus dasturlar ro‘yxati paydo bo‘ladi. 
Undagi “Nuqtani koordinatalar tekisligida tasvirlash dasturi”, “y=kx 
funksiyaning grafigini chizish dasturi”, “y=kx+b funksiyaning grafigini chizish 
dasturi”, “Ikki noma’lumli ikkita chiziqli tenglamalar sistemasini analitik usulda 
yechish dasturi”, “Ikki noma’lumli ikkita chiziqli tenglamalar sistemasini grafik 
usulda yechish dasturi”, “Kalkulyator dasturi”, “Miqdoriy bog‘lanishlarni 
tasvirlash dasturi”, “O‘lchov birliklari dasturi” kabi dasturlardan birortasini 
tanlash orqali mavzuga doir grafiklarni chizish yoki hisob ishlarini bajaruvchi 
maxsus dastur ishga tushadi. Ushbu dasturlarni ko‘rib chiqamiz. 
1. “Nuqtani koordinatalar tekisligida tasvirlash dasturi”. Uning chap 
tomonida X va ning qiymatini kiritish so‘raladi. Kiritilgan qiymatlarga qarab, 
nuqtaning qaysi chorakda joylashishi ko‘rsatiladi. Masalan, X = –5 va Y = 8 
qiymatlarni kiritib, nuqtani yasash tugmasi bosilgach, quyidagi tasvir paydo 
bo‘ladi. 
2. “y=kx funksiyaning grafigini chizish dasturi”. Dastur ishga 
tushirilgach, dasturning chap tomonida k ning qiymatini kiritish so‘raladi. 
Kiritilgan qiymatlarga qarab, to‘g‘ri chiziq qaysi choraklardan o‘tishi ko‘rsatiladi. 
Masalan, k = –3 va k = 2 bo‘lgan holatlarni ko‘rishda, oynaga shu qiymatlarni 
kiritib, grafikni chizish tugmasi bosiladi. Natijada k = –3 bo‘lganda to‘g‘ri 
chiziqning joylashishini, so‘ngra k = 2 bo‘lganda to‘g‘ri chiziqning joylashishini 
ko‘rsatuvchi quyidagi grafiklar paydo bo‘ladi. 


31 
3. “y=kx+b funksiyaning grafigini chizish dasturi”. U ishga tushirilgach, 
dasturning chap tomonida k va b ning qiymatini kiritish so‘raladi. Kiritilgan 
qiymatlarga qarab, to‘g‘ri chiziqning k bo‘yicha yuqoridagidek joylashishi,
bo‘yicha esa necha birlik yuqoriga yoki pastga siljishi ko‘rsatiladi. Masalan, k = 
–2 va b = 4 qiymatlarni kiritib, grafikni chizish tugmasi bosilgach, quyidagi 
grafik paydo bo‘ladi. 
Ushbu dasturlar o‘quvchilar ijodiy fikrlash qobiliyatini oshirishga munosib 
hissa qo‘shadi.
Shuningdek, “Kalkulyator dasturi”, “Miqdoriy bog‘lanishlarni 

Download 6.97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   242




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling