Pdf-xchange 0 Examples

“MOLEKULYAR KINETIK NAZARIYASINING ASOSIY 
TENGLAMASI VA IZOJARAYONLARNIO’QITISHDA PEDAGOGIK 
TEXNOLOGIYALARINI QO‘LLASH” 
Roziqov J.Yu. 
TATU Farg’ona filiali 
Venn diagrammasi metodi 
Metodning maqsadi: Bu metod grafik tasvir orqali o’qitishni tashkil etish 
shikli bo’lib, u ikkita o’zaro kesishgan aylana tasvir orqali ifodalanadi. Mazkur 
metod turli tushunchalar, asoslar, tasavvurlarning analiz va sintezini ikki aspekt 
orqali ko’rib chiqish, ularning umumiy va farqlovchi jihatlarini aniqlash, 
taqqoslash imkonini beradi. 
Metodniamalgaoshirishtartibi: 
ishtirokchilar ikki kishidan iborat juftliklarga birlashtiriladi va ularga 
ko’rib chiqilayotgan tushuncha yoki asosning o’ziga xos, farqli jihatlarini (yoki 
aksi) doiralar ichiga yozib chiqish taklif etiladi;navbatdagi bosqichda 
ishtirokchilar to’rt kishidan iborat kichik guruhlarga birlashtiriladi va har bir 
juftlik o’z tahlili bilan guruh a’zolarini tanishtiradilar; 
juftliklarning tahlili eshitilgach, ular birgalashib, ko’rib chiqilayotgan 
muammo yohud tushunchalarning umumiy jihatlarini (yoki farqli) izlab topadilar, 
umumlashtiradilar va doirachalarning kesishgan qismiga yozadilar. 
“Molekulyar kinetik nazariyasining asosiy tenglamasi va izojarayonlar” 
mavzusiga Venn diagrammasini tadbiq etish usuli 
 
Gazning bosimi hajm 
birligidagimolekulalar 
ilgarilanmaharakat o‘rtacha 
kinetikenergiyasining 2/3 
qismiga teng.
 
Gazningbosimi hajm 
birligidagimolekulalar 
temperturasigato’g’ri 
proposionaldoimiy
. 
 
Umumanolganda 
gazbosimimolekulalar 
o‘rtacha kvadratik 
tezligiga, ilgarilanma
harakat o‘rtacha 
kinetik energiyasiga va 
temperturasigabog’liqe
kan. 

---

202 
Keys 
Rasmdagi jarayonni izohlab bering. 
Savollar: 
1. Izojarayonlar deb nimaga aytiladi? 
2. Berilgan rasmda nima o’zgarmaydi? 
3. V-T bog’lanish izoterma, izobara, izoxoralarning qaysi biriga mos 
keladi? 
4. Izobarik jarayon deb nimaga aytiladi? 
Tinglovchi uchun ko‘rsatmalar 
1.Keysning mohiyatini etarlicha anglab oling. 
2. P=const bo’lganda T va V larni o’zgarishiga e’tibor bering. 
3. Rasmdagi porshen ostida nima o’zgarmasligiga e’tibor bering. 
Keysni echish jarayoni 
1. Tinglovchilar keysni mohiyatini kichik guruxda muhokama qiladilar. 
2. Rasmdagi porshen ostidagi jarayonga asosiy etiborni qaratadilar. 
3.T-V diagrammani chuqur taxlil etadilar. 
O‘qituvchining echimi 
Rasmda P ni V ga bog’lanish grafigi berilgan bo’lib undagi 0-1 soha 
izotermik jarayonga tegishlidir. Eng sodda holda biror qurilma ishlash jarayonida 
isitkich yoki sovutkich sifatida foydalanish mumkin.