“pedagogik mahorat” ilmiy-nazariy va metodik jurnal 021, Maxsus son issn 2181-6883

Muhokamalar va natijalar. Qayd etilgan koʻrsatkichlar tahlilidan shunday xulosaga kelish mumkinki, 
sakrash vaqtida qoʻllarning faol harakati (inersion harakati), oyoqlarning portlovchi kuchi simmetrik tartibda 
shakllanishi ta’minlansa, joydan vertikal sakrash ham, yugurib kelib sakrash ham ancha baland koʻrsatkichlar 
bilan ifodalangan boʻlur edi. 
Oyoqlarning portlovchi kuchi assimmetrik nisbatda rivojlanganligi oʻng va chap oyoqda alohida 
maksimal tezlikda hamda maksimal marta oʻtirib-turish testlari natijalari bilan ham tasdiqlandi (5-jadval). 
Chunonchi, oʻng oyoqda oʻtirib-turish testining minimal koʻrsatkichi 3 marta, maksimal koʻrsatkichi 16 
martani tashkil etdi. Ushbu koʻrsatkichlar diapozoni 13 martaga teng boʻldi. Oʻrtacha statistik koʻrsatkich esa 
6,5±2,4 marta bilan ifodalandi. 
Chap oyoqda maksimal tezlikda va maksimal marta oʻtirib-turish soni esa 5-15 marta, koʻrsatkichlar 
diapozoni 10 martani tashkil etdi. Oʻrtacha statistik koʻrsatkich 8,8±2,9 martaga teng boʻldi. Demak, chap 
oyoqning portlovchi kuchi oʻng oyoqnikiga qaraganda yuksakroq ekan. Ushbu testlar natijalaridan ham 
portlovchi kuch assimmetriyasi yaqqol koʻzga tashlanmoqda. 
Yuqorida qayd etilganidek, bugungi voleybolda sakrash chidamkorligi oʻyin samaradorligini 
ta’minlovchi oʻta muhim omillardan biridir. Tadqiqot obyeti boʻlmish 19-21 yoshli voleybolchilarda sakrash 
chidamkorligi “yuqoriga koʻtarilgan qoʻldan 25 sm balandda osilgan toʻldirma toʻpga maksimal “marta sakrab 
qoʻl tekkizish testi” orqali oʻrganildi (2-jadvalga qarang). 
Olingan individual natijalarning minimal koʻrsatkichi 4 marta, maksimal koʻrsatkichi esa 11 martani 
tashkil etdi. Koʻrsatkichlar farqi 7 martaga teng boʻldi. Oʻrtacha statistik koʻrsatkich 6,7±1,04 marta bilan 
ifodalandi. Shubha yoʻqki, agar bir oʻyin davomida faqat hujum zarbalarini ijro etish uchun 242-394 
martagacha, toʻsiq qoʻyish uchun 244-441 martagacha sakrash harakatlari talab qilinadigan boʻlsa, mazkur 
tadqiqot davomida qayd etilgan sakrash chidamkorligi (6,7 marta) nihoyatda past rivojlangan deb xulosa qilish 
mumkin. Demak, tekshiriluvchi voleybolchilar qayd etilgan sakrash hajmidan ham koʻp sakrashlari mumkin, 
lekin sakrash balandligi 25 sm dan kam boʻladi. Bunday balandlikda sakrash hujum zarbalarini ham samarali 
ijro etish imkoniyatini bermaydi.