Pedagogika fan sifatida

PEDAGOGIKA FAN SIFATIDA
REJA:

1. 
   SHaxsning ijtimoiylashuvida milliy mafkuraning roli va pedagogikadagi asosiy tushunchalar.
   
2. 
   Pedagogika fanining asosiy tarmoqlari va boshqa fanlar bilan o‘zaro bog‘liqligi.
   

Madaniyatshunoslik, Falsafa, Iqtisod, Sotsiologiya, Tarix, Psixologiya, Gigiena, Fiziologiya, Estetika, Etika
Falsafa-shaxs rivojlanishi jarayonining dialektik xususiyatlari, muayyan pedagogik g‘oya, qarash hamda ta’limotlarning falsafiy jihatlari kabi masalalarni tahlil etishga imkon beradi.
Iqtisod-ta’lim muassasalarining faoliyatini yo‘lga qo‘yish, o‘quv binolarini qurish, ta’lim-tarbiya jarayonlarini tashkil etish va ularning moddiy-texnika va zamonaviy texnologiyalar bilan jihozlash kabi masalalarning iqtisodiy jihatlarini anglashga xizmat qiladi.
Sotsiologiya-ijtimoiy munosabatlar mazmuni, ularni tashkil etish shartlari xususida ma’lumotlarga ega bo‘lish asosida ta’lim-tarbiya jarayoni ishtirokchilarining o‘zaro munosabatlarini samarali tashkil etish uchun imkoniyat yaratadi.
Etika-shaxs ma’naviyatini shakllantirish, unda eng oliy insoniy sifatlar, axloqiy ong va ma’naviy-axloqiy madaniyatni tarbiyalashda muhim o‘rin tutuvchi nazariy g‘oyalarni pedagogik jarayonga tatbiq etishda alohida o‘rin tutadi.
Estetika-shaxs tomonidan go‘zallikning his etilishi, unga intilishi, shuningdek, unda estetik didni tarbiyalashda muhim yo‘nalishlarni aniqlashga xizmat qiladi.
Fiziologiya-o‘quv-tarbiya jarayonida bolalarning fiziologik, anatomik xususiyatlardialektik ini inobatga olinishi uchun boshlang‘ich asoslarni beradi.
Gigiena-o‘quvchilarning salomatligini muhofazalash, ularning jinsiy jihatdan to‘g‘ri shakllantirishda nazariy va amaliy g‘oyalari bilan yordam beradi.
Psixologiya-shaxsda ma’naviy-axloqiy, ruhiy-intellektual, hissiy-irodaviy sifatlarni tarkib toptirish uchun zamin yaratadi.
Tarix-pedagogika fani taraqqiyoti, ta’lim-tarbiya jarayonlarining dinamik, xususiyatlarini inobatga olish, shuningdek, xalq pedagogikasi g‘oyalarini kelgusi avlodga uzatish uchun yo‘naltiriladi.
Madaniyatshunoslik-o‘quvchilarda insoniyat tomonidan yaratilgan moddiy va ma’naviy madaniyat asoslari haqidagi tasavvurni shakllantirish, ularda madaniy xulq-atvor xislatlarini tarkib toptirish uchun xizmat qiladi.
Tibbiy fanlar-shaxsning fiziologik-anatomik jihatidan to‘g‘ri rivojlanishini ta’minlash, uning organizmida namoyon bo‘layotgan ayrim nuqsonlarni bartaraf etishga amaliy yondashuv, shuningdek, nuqsonli bolalarni o‘qitish hamda tarbiyalash muammolarini o‘rganishda ko‘maklashadi.

Glossariy

Ma’naviyat – arab tilidagi “ma’no” yoki “ma’naviyatun”, “ma’noi g‘oya” so‘zlaridan olingan bo‘lib, “ruxiy xolat” degan ma’noni anglatadi.
G‘oya-insonlarning ezgu niyatlar, fikri asosidagi amalga oshirilayotgan jarayonlar, ishlar, istiqbol rejalari, tamoyillaridan iborat.
Mafkura – muayyan tuzum davrida insonlarni davlat, jamiyat o‘z-o‘ziga, xalqi, olamga munosabatlari va ular rivojining ma’naviy-ilmiy tizimidan iborat.
Ong osti. Dunyoviy va xayotiy xaqiqat asosidagi inson shaxsiy faoliyatining ma’naviy-ruxiy yo‘li.
Inson ongi - uning idroki, aqli orqali xayotiy va dunyoviy xaqiqatni faxmlash asosida ma’naviy istiqbolli faoliyat darajasidir.
Faxmlash – anglash – biror xaqiqatni qalban, ruxan fikriy sezish.
Inson firi – o‘z ongi va idroki asosida xayoti xamda dunyoviy narsalar, jarayonlar xaqidagi mushoxadaviy faoliyat.
Inson qalbi – shaxsiy ong, ma’naviyat uzviyligi asosida insonni xissiy va amaliy faoliyatga undovchi kuch. U vijdon, ong, fikr bilan uyg‘unlashib qalb nigoxi, ko‘zi va quvvatiga aylanadi.
Inson ruxi. Insonni xar qanday to‘siqlardan olib o‘ta oladigan, uni ulug‘ ezgu ishlarga boshlovchi ma’naviy quvvat.