So’z boshi
PEDAGOGIKA NAZARIYASI……………………………….
I-BOB. O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA TA’LIM TIZIMINI RIVOJLANTIRISHNING KONTSEPTUAL ASOSLARI…………
1.1. O’zbekiston Respublikasining «Ta’lim to’g’risida»gi Qonuni va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” haqida……………………………
1.2. Kadrlar tayyorlash Milliy modeli va uning tarkibiy qismlari…………
1.3. Ta’lim sohasidagi davlat siyosatining asosiy tamoyillari…………….
1.4. Ta’lim tizimi va turlari…………………………………………………
II-BOB. PEDAGOGIKA ShAXS TARBIYaSI VA RIVOJLANIShI TO’G’RISIDAGI FAN. ILMIY-PEDAGOGIK TADQIQOTLAR METODOLOGIYaSI VA METODLARI ……………………………
2.1. Pedagogika fani va uning asosiy kategoriyalari……………………….
2.2. Pedagogika fanlari tizimi……………………………………………..
2.3. Pedagogikaning boshqa fanlar bilan aloqasi………………………….
2.4. Ilmiy-pedagogik tadqiqotlarni tashkil etish va o’tkazish……………...
III-BOB. SHAXSNING RIVOJLANISHI, TARBIYASI VA IJTIMOIYLASHUVI…………………………………………………
3.1. “Individ” va “Shaxs” tushunchasi……………………………………..
3.2. Shaxs rivojlanishining ijtimoiylashuv bilan aloqadorligi……………..
3.3. Shaxs rivojlanishida irsiyat, muhit va tarbiyaning tutgan o’rni……….
3.4. Shaxs rivojlanishining yosh va o‘ziga xos xususiyatlari……………...
IV-BOB. YAXLIT PEDAGOGIK JARAYON ……………………………
4.1. Yaxlit pedagogik jarayon tushunchasi va uning tuzilishi……………..
4.2. Pedagogik jarayon qonuniyatlari va tamoyillari………………………
4.3. Pedagogik jarayonda tarbiyaning mohiyati va mazmuni……………..
V-BOB.DIDAKTIKA – PEDAGOGIK TA’LIM NAZARIYASI. O’QITISH JARAYONI YAXLIT TIZIM SIFATIDA………………
5.1. Ta’lim nazariyasi (didaktika) pedagogikaning tarkibiy qismi sifatida..
5.2. Didaktikaning maqsad va vazifalari………………………………………
5.3. Ta’lim jarayoning mohiyati…………………………………………...
5.6. O’qitish va o’rganish jarayonlari tavsifi, o’quv jarayonida ularning o’zaro bog’liqligi……………………………………………………..
5.7. O‘quvchilarning bilish faoliyati va uning tuzilishi.................................
5.8. Ta’lim tamoyillari va qonuniyatlari…………………………………..
VI-BOB.TA’LIM MAZMUNI……………………………………………
6.1. ilmiy-texnik jarayon va ta’lim mazmuni……………………………..
6.2. Hozirgi vaqtda ta’lim mazmunini belgilashga doir asosiy g‘oyalar….
6.3. Ta’lim mazmunini belgilab beruvchi me’yoriy hujjatlar........................
6.4. Davlat ta’lim standartlari………………………………………………
VII-BOB.TA’LIM METODLARI VA VOSITALARI…………………….
7.1. Ta’lim metodlari va usullari tushunchalari.............................................
7.2.Zamonaviy didaktikada ta’lim metodlari tasnifiga turlicha yondashuvlar………………………………………………………….
7.3. Ta’lim metodlarining mohiyati……………………………………..
7.4. Ta’lim metodlarini tanlab olish shartlari…………………………….
7.5. Ta’lim vositalari va ularning funksiyalari……………………………
VIII-BOB.TA’LIMNI TASHKIL QILISH SHAKLLARI VA TURLARI..
8.1. Ta’limni tashkil etish shakllari tushunchasi va ta’lim turlari…………
8.2. Darsning turlari va tuzilishi…………………………………………..
8.3. Nostandart darslar…………………………………………………
8.4. Ta’limni tashkil etishning yordamchi shakllari……………………….
8.5. O’qituvchining darsga tayyorlanishi…………………………………..
IX-BOB.O‘QUVCHILARNING BILIM, KO‘NIKMA VA MALAKALARINI TASHXIS ETISH……………………………..
9.1. Ta’lim olganlikni tashxis etishning mohiyati…………………………
9.2. O’quv jarayonida nazorat va hisobga olish funksiyalari……………...
9.3. Ta’lim olganlikni nazorat qilish va tashxislash tamoyillari…………...
9.4. O‘quv faoliyati natijalarini hisobga olish turlari, shakl va metodlari …
9.5. O‘quvchilarning bilim, ko‘nikma va malakalarini baholash mezonlari
X-BOB.TARBIYA JARAYONINING MOHIYATI VA MAZMUNI. TARBIYA QONUNIYATLARI VA TAMOYILLARI …………….
10.1.Tarbiya tushunchasi, tarbiyaning maqsadi va umumiy vazifalari…….
10.2. Tarbiya jarayoning o‘ziga xos xususiyatlari………………………….
10.3. Tarbiya jarayonining qonuniyatlari va tamoyillari…………………
XI-BOB.JAMOA TARBIYA OB’EKTI VA SUB’EKTI SIFATIDA…….
11.1. Jamoa tushunchasi……………………………………………………
11.2. O’quvchilar jamoasini shakllantirishning mohiyati va tashkiliy asoslari ……………………………………………………………….
11.3. O‘quvchilar jamoasining rivojlanish darajasi va bosqichlari ………
11.4. O‘quvchilar jamoasi rivojining asosiy shart-sharoitlari…………….
XII-BOB.TARBIYANING UMUMIY METODLARI……………………
12.1. Tarbiya metodlari haqida tushuncha……………………………….
12.2. Tarbiya metodlari tasnifi.......................................................................
12.3. Shaxs ongini shaklantiruvchi metodlar.................................................
12.4. Faoliyatni tashkil etish va ijtimoiy xulq-atvor me’yorlarini shakllantirish metodlari.........................................................................
12.5. Mashq va o’rgatish metodlari……………………………………
12.6. O’z-o’zini tarbiyalash metodlari…………………..…………………
12.7. Pedagogik rag’batlantirish va xulq-atvorni tuzatish metodlari............
12.8. Tarbiya metodlarini tanlab olish shartlari............................................
XIII-BOB. O’QUVCHILARNING ILMIY DUYOQARASHNI SHAKLLANTIRISH VA AQLIY TARBIYASI ………………….
13.1. Mustaqil fikrlash, ilmiy dunyoqarash va milliy g’oyani shakllantirish o’quv-tarbiya jarayonining tarkibiy qismlari………………………….
13.2. O’quvchilarning ilmiy dunyoqarashini shakllantirishning tarkibiy qismlari………………………………………………………………
13.4. Aqliy tarbiyaning maqsad va vazifalari…………………………….
13.5. Iqtisodiy tarbiya – o’quvchilarning ilmiy dunyoqarashini shakllantirishning tarkibiy qismi sifatida…………..………………..
13.6. O’quvchilarning ekologik tarbiyasi………………………………...
XIV-BOB.FUQAROLIK TARBIYASI………………………………….
14.1. Fuqarolik tarbiyasining maqsad, vazifalari va metodlari……………..
14.2. O’quvchilarni fuqarolik ruhida tarbiyalashda Davlat ramzlaridan foydalanish……………………………………………………………
14.3. O’quvchilarni vatanparvarlik va baynalmilal ruhda tarbiyalash……
14.4. Huquqiy tarbiya…………………………………………………….
14.5. Yosh avlodni huquqiy ongi va madaniyatini shakllantirish – fuqarolik tarbiyasining tarkibiy qismi………………………………
XV-BOB.MA’NAVIY-AXLOQIY TARBIYA……………………………
15.1. Ma’naviy-axloqiy tarbiyaning maqsad va vazifalari............................
15.2. Ma’naviy-axloqiy tarbiya shakl va metodlari………………………
15.3. O’quvchilarda ongli intizomlilikni tarbiyalash……………………..
XVI-BOB.O’QUVCHILARNING MEHNAT, JISMONIY VA ESTETIK TARBIYASI…………………………………………………………
16.1.Mehnat tarbiyasining maqsad va vazifalari…………………………...
16.2. Mehnat tarbiyasining mazmuni va metodlari………………………
16.3. Jismoniy tarbiyaning maqsad va vazifalari……………………………
16.4. Jismoniy tarbiyani tashkil etish yo’llari va vositalari………………
16.5. Estitek tarbiyaning maqsad va vazifalari…………………………...
16.6. Estetik tarbiya vositalari...............................................................................
XVII-BOB.TA’LIM MUASSASASI MENEJMENTI…………………..
17.1. Ta’lim muassasasi menejmenti haqida tushuncha………………..
17.2. Ta’lim muassasasini boshqarish……………………………………
17.3. Ta’lim muassasasining ichki boshqaruvi…………………………...
17.4. Maktab ishini rejalashtirish…………………………………………
17.5. Ta’lim muassasasida metodik ishlarni tashkil etish…………………..
XVIII-BOB.KORREKSION PEDAGOGIKA ASOSLARI……………..
18.1. Korreksion pedagogika – pedagogik fanlarning tarmog‘i sifatida
18.2. Inklyuziv ta’lim………………………………………………………….
18.3. Anomal bolalar va ularning umumiy tavsifi……………………………….
18.4. O‘zbekiston Respublikasida anomal bolalarning ijtimoiy holati…..
PEDAGOGIKA TARIXI
XIX-BOB.PEDAGOGIKA TARIXI FAN SIFATIDA. IBTIDOIY JAMOADA TARBIYA.........................................................................
19.1. Pedagogika tarixi faning maqsad va vazifalari.....................................
19.2. Pedagogika tarixi fani g‘oyalarining kishilik jamiyati taraqqiyoti bilan o‘zaro aloqadorligi ……………………………………………
19.3. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyev ta’lim-tarbiya jarayonida ajdodlar merosidan samarali foydalanishning ijtimoiy ahamiyati haqida………………………………………………………
19.4. Ta’lim tarbiya va pedagogika tarixini davrlashtirish muammolari...
XX-BOB. ENG QADIMGI DAVRLARDAN VII ASRGACHA TA’LIM-TARBIYA VA PEDAGOGIK FIKRLAR…………………………...
20.1. Eng qadimgi davrlardan VII asrgacha ta’lim-tarbiya va pedagogik fikrlar taraqqiyoti……………………………………………………
20.2. Eng qadimgi yozma manbalarda ta’lim-tarbiya masalalarining yoritilishi……………………………………………………………..
XXI-BOB. VII ASRDAN XIV ASRNING BIRINCHI YARMIGACHA O’RTA OSIYODA TARBIYA, MAKTAB VA PEDAGOGIK FIKRLAR……………………………………………………………..
21.1. Islom dinining tarqalishi va uning ta’lim tarbiyaga ta’siri…………
21.2. Musulmon maktablari va unda ta’lim- tarbiya mazmuni……………..
21.3. Diniy kitoblarning tarbiyaviy ahamiyati. Qur’oni Karim – axloqiy-falsafiy ta’limotlar manbai…………………………………………..
21.4. Hadis ilmining paydo bo’lishi ……………………………………
21.5. Muhaddis (Imom al-Buxoriy, Iso at-Termiziy va boshqalr)ning hadis ilmi rivojiga qo’shgan hissasi………………………………………
XXII-BOB. SHARQ UYG’ONISH DAVRIDA (IX-XII ASRLAR) PEDAGOGIK FIKRLARNING RIVOJLANISHI……………………
22.1. IX-XII asrlar – Sharq Uyg’onish davri……………………………….
22.2. Abu Abdulloh Xorazmiyning didaktik qarashlari………………….
22.3. Abu Nasr Forobiyning asarlaridagi pedagogik fikrlar………………..
22.4. Abu Rayhon Beruniyning ilmiy-pedagogik qarashlari……………….
22.5. Abu Ali ibn Sino tarbiya va ta’lim haqida………………………….
22.6. Sharq Uyg‘onish davrida ta’limiy-axloqiy fikrlar rivoji……………
22.7. Mahmud Qoshg‘ariyning «Devonu lug‘atit turk» asarida ta’lim-tarbiya masalalari……………………………………………………..
22.8. Yusuf Xos Hojibning «Qutadg‘u bilig» asari – pandnoma asar sifatida…………………………………………………………….…..
22.9.Ahmad Yugnakiyning «Hibatul-haqoyiq» asarida didaktik qarashlar..
22.10. Kaykovusning «Qobusnoma» asarining tarbiyaviy ahamiyati…….
XXIII-BOB. XIV ASRNING IKKINCHI YARMI VA XVI ASRDA MOVAROUNNAHRDA TARBIYA VA MAKTAB………………..
23.1. Ijtimoiy hayotning ta’lim-tarbiya, maktab va pedagogik fikrlar rivojiga ta’siri…………………………………………………………
23.2. So‘fiylik ta’limotining ma’naviy hayotga ta’siri…………………...
23.3. Movarounnahrda Amir Temur tomonidan markazlashgan davlat barpo etilishi va uning fan, madaniyat, ma’rifat rivojiga qo‘shgan hissasi………………………………………………………………….
23.4. Mirzo Ulug‘bekning pedagogik g‘oyalari va ma’rifatparvarlik xizmatlari……………………………………………………………....
23.5. Ulug‘bek davrida maktab islohoti………………………………….
23.6. Zahiriddin Muhammad Boburning pedagogik fikrlari……………..
XXIV-BOB. XIV ASRNING IKKINCHI YARMI VA XVI ASRDA MOVAROUNNAHRDA PEDAGOGIK FIKRLAR RIVOJI………..
24.1. Alisher Navoiyning asarlarida tarbiya va insonparvarlik masalalari…
24.2. Alisher Navoiyning maktab va madrasalarni rivojiga qo‘shgan hissasi…………………………………………………………………
24.3. Navoiyning o‘qituvchi (mudarris) to‘g‘risidagi fikrlari……………
24.4. Abdurahmon Jomiyning pedagogik qarashlari……………………….
24.5. Jaloliddin Davoniyning axloqiy qarashlari. “Axloqi Jaloliy” asarining pedagogik fikrlar rivojidagi o‘rni…………………………..
XXV-BOB. XVII ASRDAN XIX ASRNING IKKINCHI YARMIGACHA TARBIYA, MAKTAB VA PEDAGOGIK FIKRLAR RIVOJI …………..
25.1. Buxoro amirligi, Qo‘qon va Xiva xonliklarida ta’lim-tarbiya………..
25.2. Qizlar maktabi va unda ta’lim mazmuni……………………………
25.3. Munis Xorazmiyning “Savodi ta’lim” asari – husnixatga doir dastlabki qo‘llanma sifatida ………………………………………….
25.4. Muhammad Sodiq Qoshg‘ariyning “Odob as-solihin” asari – yuksak ma’naviy-axloqiy sifatlarni yorituvchi manba……………………...
XXVI-BOB. XIX ASRNING IKKINCHI YARMI – XX ASRNING BIRINCHI CHORAGIDA TURKISTON O’LKASIDA TARBIYA, MAKTAB VA PEDAGOGIK FIKRLAR RIVOJI…………………
26.1. XIX asrning ikkinchi yarmida Turkistonda maktablar tizimi………
26.2. Chor Rossiyasining ta’lim siyosati……………………………..
26.3. Turkistonda maktablar tizimi……………………………………
26.4. V.P.Nalivkinning ta’lim rivojidagi xizmati………………………….
26.5. Turkistonda rus maktablarining ochilishi……………………………
26.6. Yerlik aholi uchun rus-tuzem maktablarining tashkil etilishi………..
26.7. Turkistonda jadidchilik harakati……………………………………..
26.8. Yangi usul maktablarining ochilishi………………………………..
26.9. Mahmudxo‘ja Buhbudiy, Munavvar Qori, Abdulla Avloniy, Abdulqodir Shakuriylarning yangi usul maktablarini tashkil etishdagi ma’rifatparvarlik xizmatlari……………………………………….....
XXVII-BOB. 1924-1991 YILLARDA O’ZBEKISTONDA TA’LIM TIZIMI VA PEDAGOGIK FIKRLAR RIVOJI………………………
27.1. Turkiston o‘lkasida ta’lim siyosati…………………………………
27.2. 1924-1945 yillarda ta’lim va pedagogika fani……………………….
27.3. 1945-1991 yillarda o’zbekistonda ta’lim tizimi va pedagogika fani rivoji…………………………………………………………………...
XXVIII-BOB. MUSTAQIL O’ZBEKISTON TA’LIM TIZIMI. MUSTAQILLIK YILLARIDA PEDAGOGIK FIKRLAR RIVOJI ….
28.1. Mustaqil O‘zbekistonda ta’lim sohasida amalga oshirilgan islohotlar.
28.2. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi, “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonun va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” – Respublikamizda ta’lim-tarbiyani tashkil etish va kadrlar tayyorlashning huquqiy asosi sifatida………………………………………………….……………..
28.3. Mustaqillik yillarida pedagogik fikrlar rivojining asosiy yo‘nalishlari
28.4. O‘zbekiston Respublikasining birinchi prezidenti I.A.Karimov asarlarida jamiyat rivojining ma’naviy-axloqiy negizlari va yuksak ma’naviyatli shaxsni shakllantirishga doir konseptual fikrlarning ifodalanishi…………………………………………………………….
28.5. O‘zbekiston Respublikasi rivojining yangi bosqichida ta’lim-tarbiya islohotlari: Sh.M.Mirziyoyevning ta’lim-tarbiyaga oid fikrlari……..
XXIX-BOB. ENG QADIMGI DAVRLARDAN XIX ASRNING BIRINCHI YARMIGACHA JAHON PEDAGOGIKA FANINING RIVOJLANISH TARIXI. Ya.A.KOMENSKIYNING PEDAGOGIK NAZARIYASI………………………………………………….……..
29.1. Qadimgi sharq, Yunoniston, Rim davlatlarida maktab va tarbiya….
29.2. Qadimgi Yunoniston faylasuflari tarbiya to‘g‘risida ……………
29.3. Qadimgi Rimda pedagogik g‘oyalar rivoji…………………………
29.4. Iogann Genrix Pestalotsiyning didaktika va boshlang’ich ta’lim metodikasiga qo’shgan hissasi...............................................................
29.5. Adolf Distervegning rivojlantiruvchi nazariyasi…………………..
29.6. Ya.A.Komenskiyning pedagogik nazariyasi……………………….
XXX-BOB. XIX ASRNING IKKINCHI YARMI – XX ASRDA JAHON PEDAGOGIKA FANINING RIVOJI. K.D.USHINSKIYNING PEDAGOGIK MEROSI........................................................................
30.1. XIX asrning oxiri – XX asrda g’arbiy Yevropa, AQSh, Rossiyada reformatorlik pedagogikasi va uning asosiy yo’nalishlari…………….
30.2. L.N.Tolstoyning pedagogik qarashlari………………………………
30.3. K.D.Ushinskiy pedagogika fani va tarbiya ahamiyati to’g’risida........
30.4. K.D.Ushinskiyning didaktik qarashlari va pedagogik merosi………
XXXI-BOB. HOZIRGI DAVRDA JAHON MAMLAKATLARI TA’LIM TIZIMI VA PEDAGOGIKA FANI RIVOJI………………………….
31.1. XX asr jahon ta’lim tizimidagi global tendentsiyalar………………
31.2. Iqtisodiy rivojlangan mamlakatlar ta’lim tizimi……………………
31.3. Amerika Qo’shma Shtatlarida ta’lim tizimlari……………………..
31.4. Yaponiyada ta’lim tizimlari…………………………………………..
31.5. Turkiya ta’lim tizimlari……………………………………………….
31.6. Frantsiyada ta’lim tizimlari…………………………………………
31.7. Germaniyada ta’lim tizimlari…………………………………………
31.8. Niderlandiyada ta’lim tizimlari………………………………………
31.9. Hindistonda ta’lim tizimlar…………………………………………
31.10. Janubiy Koreyada ta’lim tizimlar…………………………………
31.11. Xitoy ta’lim tizimi…………………………………………………
31.12. Lotin Amerikasi mamlakatlarida ta’lim tizimi……………………..
31.13. Ta’lim modellari. Xalqaro loyihalar va ta’lim dasturlari………….
31.14. Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati………………………………..
3
5
5
10
11
12
16
16
19
20
22
28
28
31
33
36
39
39
43
47
50
50
52
55
56
57
60
62
62
64
65
72
74
74
76
79
84
85
88
88
90
93
94
97
98
98
100
105
106
110
111
111
114
115
116
116
117
118
122
127
127
128
129
132
132
134
135
137
139
139
141
145
146
149
155
155
157
159
159
163
167
167
172
173
175
175
178
183
189
194
197
199
199
200
202
205
208
211
211
213
215
218
220
220
222
224
228
231
231
235
244
244
247
249
250
252
255
255
259
264
271
274
281
286
287
288
289
291
291
296
299
301
302
303
305
305
308
308
310
314
321
321
323
326
327
333
333
334
335
337
337
338
341
342
346
353
353
357
361
365
365
367
372
380
385
388
388
392
400
404
412
417
421
421
425
427
429
431
431
434
435
441
447
451
456
461
466
468
470
472
474
481
|