Pedagogika universiteti a. A. Normatov matematika tarixi

 

3-§. XVIII asr oxiri va XIX asr boshlarida matematika. 

Matematikaning turli bo’limlarining paydo bo’lishi 

Reja: 

---

 

67 

1. XVIII asr matematikasi: Parij, London, Berlin Fanlar Akademiyalari. 

2. Peterburg Fanlar akademiyasi. L.Eyler hayoti va ijodi. Rossiya matematika-

sining rivojidagi roli. 

3. Funktsiya tushunchasining rivojlanishi. 

4. XVIII asr oxiri va XIX asr boshlarida matematika. 

 

XVIII asrda Evropada kapitalistik ishlab chiqarish usuli qaror topadi. Jamiyatn-

ing  va  ekonomikaning  rivoji,  ya’ni  kapitalistik  jamiyatning  shakllanishi,  ideologik 

kontseptsiyalarning:  sotsial  masalalarni,  fanni,  madaniyatni  va  boshqa  sohalarni 

qayta ko’rib chiqishga olib keladi. Sanoat revolyutsiyasi, jahon bozorining vujudga 

kelishi va bular bilan bog’liq bo’lgan dengizda suzish, kemalar qurish, harbiy texni-

ka, issiqlik texnikasi, gidroenergetika va shunga o’xshash boshqa jamiyatning ama-

liy ehtiyojlari uchun zarur bo’lgan fanlar jadal suratlar bilan rivojlana boshladi. Ilmiy 

tekshirishlarni  yo’lga  qo’yish  uchun  katta  shaharlarda  maxsus  tashkilotlar  –  fanlar 

akademiyalari tashkil eta boshlandi. 

Davlat qaramog’idagi bu FA lariga qirollar xomiylik qiladilar (eslang! O’rta asr 

sharq). 

Frantsuzlar: Dalamber, Lagranj, Laplas, Monj, Lejandr, Klero. 

Inlglizlar: Teylor, Makloren, Stirling. 

Nemislar: Lambert, o’auss, Leybnits. 

Shvetsariyalik (Bazelь): Bernullilar denastiyasi, L.Eyler. 

Asr boshida matematika ahvoli quyidagicha edi: