Pedagogikalıq sheberliktiń metodologiyaliq máseleleri. J o b a

Improvizatsiyaliq sóylew-bárhá yadtan shiǵarip sóylew degendi ańlatpaydi. Bul aldin-ala tayarlanilǵan, konstruktsiyalanǵan, leykin tap házir payda bolǵanday, muǵallimniń sol momentte yadinan shiǵarip atirǵanday etip sóylewi. Ol konspekttegi tekstti sózbe-sóz aytip emes, burin bilgenlerin qaytalap ta emes, al aldin-ala tayarliqtaǵi maqset, waziypalardi esapqa ala otirip, erkin óziniń dóretiwshilik oy pikirin, iqlasin qosip aytiwi. Inprovizatsiyaliq sóylew- muǵallimniń kásiplik sheberliginiń artiwina járdem beredi.
Joqarida atap ótkenimizdey oqiwshilardiń oqiw materialin duris qabillawi tiykarinan muǵallimniń sóylew uqibinan ǵárezli, sebebi tálim-tárbiyaniń kópshilik bólegin olar esitiw arqali qabillaydi.
Dem aliw
Sóylew barisinda dem aliw hám dawistiń áhmiyeti oǵada ulli. Dem aliw fiziologiyaliq funktsiyani atqaradi-organizmniń jasaw xizmetin támiyinleydi. Soniń menen birge ol sóylewdiń energetikaliq bazasi (kúsh-quwati) sipatinda xizmet etedi. Kúndelikli turmisimizda biziń sóylesiwlerimiz dialogiyaliq hárakterge iye boladi, bunda dem aliw onday qiyinshiliqlarǵa dus kelmeydi. Biraq sabaq waqtinda, ásirese muǵallimge uzaq waqit dawaminda sóylewge tuwra kelse, sabaqti túsindiriw lektsiya payitinda shiniqpaǵan dem aliw kóp qiyinshiliqlarǵa ushiraydi: júrek soǵiwiniń kúsheyiwi, bet álpetiniń qizariwi, ókpesi qisiliw jaǵdaylarina túsedi. Sol ushin dem aliw hám dem shiǵariw texnikasin hár bir muǵallim jaqsi bilip oni óz orninda duris qollanip biliwi zárúr.
Dem aliw protsessinde qaysi bulshiq etlerdiń qatnasiwina qarap dem aliwdiń 4 tipin ajiratiwǵa boladi.
Joqarǵi dem aliw-bul iyin hám kókirek kletkalariniń joqarǵi bóliminiń kóterilip túsiwi nátiyjesinde ámelge asadi. Bul ázzi, ústirtin dem aliw, bunda tek ókpeniń ústi beti jumis isleydi.
Kókirek arqali dem aliw - qabirǵa arasi etleriniń keńeyiwi járdeminde iske asadi. Bunda diafragma (diafragma - kókirek penen qarin arasindaǵi bulshiq et) az dárejede háreketke keledi, soniń ushinda dem shiǵariw hálsiz boladi.