Pedagogikasi
Йулдошева С. Халк урф-одатлари ва анъаналари. -Т .: И ж од дунёси. 2003. 88-6
Download 3.59 Mb. Pdf ko'rish
|
Xalq pedagogikasi.Mutalipova M.J
|
36 Йулдошева С. Халк урф-одатлари ва анъаналари. -Т .: И ж од дунёси. 2003. 88-6.
80 jazo yom on oqibatlarga olib kelishi ta ’kidlanadi. Lekin xalq pedagogikasi tarixida tarbiya nuqtai nazaridan jism oniy jazoning shapaloq urish va quloq ch o ‘zish shakllari ishlatilgani m a’lum. X alqim iz tarbiyaning turli metod va shakllarini am alga oshirishda xilma-xil tarbiya vositalaridan foydalanganlar. Xususan, xalq o ‘yinlari va o'yinchoqlar, xalq o g'zaki ijodi, tabiat va inson m unosabatlari, xalq tabobati xususiyatlari, turli to ‘y-tom osha m arosim lari, sayil, y ig ‘in, bazm, bayram larda kattalar va bolalarning birgalikdagi ishtiroki, gap- gashtak va ulfatchilik, choyxona gurungi, aza m a’rakaiari, uzoq safarga va ovga chiqish va h. Tarbiya vositalaridan biri bo ‘lgan bolalar o ‘yinlarining o ‘z qoidalari bo ‘lgan. Shu qoidaga rioya qilmagan bolalarni «o‘yin buzuqi» deb o ‘yindan chetlatishgan. Y a’ni o ‘yin jarayonida bolaning yaxshi va yom on jihatlari nam oyon bo‘lgan. E ’tibor bersangiz, tarbiya vositalarining barchasi k o ‘pchilik ishtirokida am alga oshiriladi va shubhasiz, bu juda muhim tarbiyaviy aham iyat kasb etadi. Bunday bay ram, sayil, gap-gashtak, y ig ‘inlarda bolalarning yaxshi va yom on xatti-harakati k o ‘pchilikning ko ‘z o ‘ngida nam oyon b o ‘ladi va shu k o ‘pchilik tom onidan baholanadi. O ta-onalar o ‘z farzandlari tarbiyasiga oid xulosalar chiqaradilar. Farzandlam ing odob-axloqi haqidagi yaxshi fikrlar ota-onani quvontirsa, aksincha, farzandining xulqi haqidagi ta ’na va isnodlar ulam i tashvishga soladi. Bunda keksalar, ota-onalar: «Bolam, bu yurish-turishingni ko ‘rganlar, gap-so‘zingni eshitganlar nim a deydi?», «M ahalladagilardan uyat emasmi?», «Bizni uyatga (isnodga) qo ‘ydingku (sharm anda qildingku)», - deb aziyat chekishadi. 0 ‘smir yoshdagi bolalarning choyxona gurungi, gap-gashtaklarining ham o ‘ziga yarasha qoidasi bor. Bu choyxonaga navbat bilan taklif qilish, o ‘rtoqlari bilan samimiy muomalada boMish, so ‘zlovchi gapini b o ‘lmaslik, navbat bilan gapirish, navbat bilan choy quyish, choyni o ‘ng q o ‘l bilan uzatish, noz-ne’matlami teng baham ko‘rish, dasturxonga undash va hoka- zolardir. 0 ‘sm irlam ing yaxshi fazilatlari ham, yomon xulqi ham bu yig ‘in- larda namoyon bo‘ladi. Kattalaming o ‘git-nasihatlarini olib, ulfatchilikda qatnashgan o ‘smirlar odob qoidalarini yaxshi o ‘zlashtirib oladilar. Xalq pedagogikasida tarbiya vositalaridan yana biri m ehm ondor- chilikdir. M arosim , y ig ‘in, to ‘y-tom osha, gap-gashtak, choyxona gurun- gining barchasi m ehm ondorchilikni o ‘z ichiga oladi. M ehm ondo‘stlik xalqim iz hayotiga singib ketgan eng yuksak kishilik fazilatlaridan iborat b o ‘lib, yoshlar tarbiyasida eng muhim tarbiya vositasi sifatida xizm at qiladi. X onadon m ezbonlari m ehm onning k o ‘nglini olish, xursand qilish 81 uchun eng yaxshi idish-tovoqlam i ishlatadilar, tansiq taom lar pishira- dilar. M ehm ondo‘stlikning o 'z ig a xos qoidalari bolalarga pand-nasihat, m aslahatlar berish orqali, shaxsiy ibrat-o‘m ak ko'rsatib yoshligidan o ‘rgatib kelinadi. Shu tariqa xalqim iz yuqoridagi kabi tarbiya metodlari, shakllari va vositalari orqali yosh avlodni ahloqiy tarbiyalab, insoniy fazilatlarga o'rgatganlar. Download 3.59 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|