Pitkeriwshi qánigelik jumısımız dawamında taǵı sonıń menen birge respublikada iskerlik alıp baratırǵan sanatoriya-kurort mekemeleriniń iskerligi de analiz etildi

Pitkeriwshi qánigelik jumısımız dawamında taǵı sonıń menen birge respublikada iskerlik alıp baratırǵan sanatoriya-kurort mekemeleriniń iskerligi de analiz etildi. Bunda mekemelerdiń qánigeliklesiwi, olardıń ayriqsha, basqalardan parq etiwshi tárepleri, tiykarǵı xızmetlerden tısqarı kórsetiletuǵın qosımsha pullıq xızmetler hám salamatlandırıw processlerinen sırtda rekreantlardıń bos waqıtların nátiyjeli shólkemlestiriw ushın ámelge asırilatuǵın ilajlar analiz etildi. Bunda tiykarlanıp Respublikada iskerlik júrgizip atırǵan sanatoriya-kurort mekemeleriniń ekanomikası, ayriqsha qásiyetleri sanatoriyada ámeldegi qosımsha pullıq xızmetler hám rekreantlardıń salamatlandırıwdan bos waqıtlarında dem alısqa jaratılǵan múmkinshilikler hám shólkemlestirilgen. Respublika sanatoriya ilajlarına tiykarlanıp háreket tayanısh aǵzaları boyınsha qánigelesken. Ilajlardı shólkemlestiriwde turistik shólkem menen sheriklikte turistik ekskursiyalar, qısqa múddetli saparlar jolǵa qoyılmaǵan bul bolsa óz gezeginde xalıqtıń tek jası úlken qatlamın ózine tarta aladı.

2. Tábiyaat qoynıındada dem alıw. Respublikada suw saqlaǵıshları, kanallar Amudarya arqalı, kól toǵayzarlar jıl dawamında rekreantlarga rekreatsion xızmetlerdi shólkemlestiriw imkaniyatın beredi. Atap aytqanda Urǵansh qalasınıń orayından 90 km uzaqlıqta jaylasqan Boǵot rayonındaǵı " Qalajiq salamatlandırıw dem alıw ornı" orayı úlken rekreatsion potencialǵa iye mákan esaplanadı. Bul salamatlandırıw orayı 3000 mıń jıllıq tariyxga iye bolǵan " Qalajiq qorǵan" átirapındaǵı shor kól janında jaylasqan. Bul kól usı orınnıń zárúrli turistik-reakratsion obiekti esaplanıp, onıń suwı hár qıylı mineral elementlerge bay bolıp, suwda shomılıw, qıraq balshıǵında jatıw, qumga kómiliw hám quyashda tablanıw insanda qan aylanıwın sistemasın jaqsılaydı, nervın tınıshlantıradı, buwın hám ayırım teri keselliklerin emlewde nátiyjeli payda beredi. Dem alıw mákanında nátiyjeli dem alıs ushın zárúr múmkinshilikler bar. Mákanda mıymanxana, otawlı lagerler hám basqa xizmet túrlerin kórsetiw múmkinshilikleri bar. Bul rekreatsion mákan tekǵana turistlerge xizmet kórsetedi hám usınıń menen birge jergilikli xalıqtı da jumıs penen támiyinlengen. Bul jerde otda, tuyede seyil etiw, awqat tayarlaw, suyıq aralasqa kómiw, duzǵa kómiw xızmetlerin kórsetiledi. Kóldiń ózine hası mınada bul kólde insan suwǵa shókpeydi. Bul rekratsion aymaq shólde jaylasqanlıǵına qaramas, insan erkin nápes aladı.

Nókis qalasında jaylasqan Ashshı kól, Úrgensh qalası orayında aǵıp ótiwshi doslıq kanalları hám joqarı rekreacion orınǵa iye esaplanadı.
Ashshı kól suw basseyini matorlı hám mexanik qayıqlarda sayır,skuter hám katamaranlarda sayaxat qılıw xizmetlerinen paydalansa boladı.
Amudarya arqalı da óz ornında rekreatsion turizm rawajlanıwına úlken úles qosıp atır. El-tur parki da sonday túrdegi rekreatsion oraylardan esaplanadı. Taǵı bir ájayıp dem alıw mákanı bul Xorezm milliy tábiyaat parki esaplanıp bul turistik aymaq bolıp ol 21.7 gektar maydanda jaylasqan.¹

Bul aymaq óziniń flora hám fauna dúnyası menen turistlerdi ózine tartadı. Bul mákan óziniń tınıshlıǵı hám taza hawası menen basqa orınlardan ajralıp turadı.

3 Zıyarat. Álbette bul jónelistiń ózi bólek zıyarat turizmi retinde de ámeldegi biraq usınıń menen birge rekresatsion turizmnıń da ajıralmaytuǵın qısmlarınan biri esaplanadi. Sebebi rekreatsiya bul tekǵana fizikalıq tikleniw bálki ruxiy sharshawdan da erkin bolıw esaplanadı. Qaraqalpaqıstan respublikası mısalında kóretuǵın bolsaq respublika qollap zıyarat jerlerin ózinde jámlendiredi. Beruniy rayonındaǵı Sultan ways tıykarında zıyarat maskanlarınan esaplanadı. Usı zıyarat XVIII-XIX ásirlerge tiyisli. Jáne bir zıyarat Xojeli rayonı Mizdobhon ziyaratı Xojeli qalasınan 7-8 km qublada jaylasqa. V-VI ásirlerde jaratılǵan. Sultanways eń kóp baratınlar jaqın jerlerden esaplanadı.
2.1.5-keste
2021-jıl jaǵıdayına kóre Xorezm wáláyatında zıyarat orınları hám olardıń kórsetkishleri.

N^o	Zıyarat orınları atları	Jıl dawamında kelgen jergilikli turistler sanı(mıń kisi)	Jıl dawamında kelgen shet ellik turıstler sanı(mıń kisi)
1	Paxlovon Maxmud zıyarat ornı	122446	2619
2	Said Alawiddin pir zıyarat ornı	49970	-
3	Ush Avliyo bobo zıyarat ornı	11045	-
4	Said Moxi Ruy Jáhán zıyarat ornı	3787	-
5	Yusuf Xamadoniy zıyarat ornı	60665	-
6	Voyangan Bobo zıyarat ornı	2674	-
7	Shayx Muxtar Vali Ziyarat ornı	40305	-
	Jámi	283892	2619

²
Keste maǵlıwmatlarınan kórinip turǵanı sıyaqlı, 2 analiz qılınıp atırǵan mákanlarǵa jámi 283892 dana jergilikli hám 2619 shet ellik turistler kelgen. Shet ellik turistler tek ǵana Pahlovon Mahmud zıyarat ornında belgilengen. Házirde rayonnıń zıyarat mákanlarında tek ǵana jergilikli turistler, bálki Turkmenistan, Kirgizstan, Turkiya sıyaqlı mámleketlerden shet ellik turistlerdi de baqlawımız múmkin. Taǵı Indoneziya, Malayziya, Iran, Ázerbayjan, hám Pakistan kibi tartıw múmkinshilikleri ámelde esaplanadı.
4. Dem alıw baǵlar. Pitkeriw qánigeligi jumısımızda alıp barılǵan izlenisler, ótkizilgen sorawnama nátiyjeleri sonı kórsetedi xalıqtıń jas tárepinen rekreatsion túrlerine bolǵan talap dárejesi hám túrlishe. 30 jasqa deyin bolǵan xalıqtıń kópshiligi rekreatsion turizmde ekonomik baǵlarǵa barǵan bildirdi. 2020 jıl jaǵıdayına kóre wáláyattı jámi 15ta mádeniyat hám dem alıw baǵları jumıs alıp barmaqta. Mádeniyat hám dem alıw baǵlarında jami 236 jumısshı jumıs eskerligin alıp barmaqta.
2020 jılda ulıwma kelgenler sanı 9,5 mıń kisini belgilegen. Mádeniyat hám dem alıw baǵlarınan tısqarı Respublikada 64 mádenyat hám xalıq dem alıw orayları xızmet kórsetip atır hám olarda -2020 jıl dawamında jámi 2028 materiallıq ilajlar ótkerilgen. 5. Sport. Rekreatsion turizmniń taǵı bir tiykarǵı baǵdarlarınan biri bul sport menen shuǵıllanıw bolıp tabıladı. Sport kúndelikli jumıs iskerligi menen bánt bolǵanlar ushın, turaqlı ofisda jumıs iskerlik jurgiziwshiler ushın da júdá zárúrli sebebi sport penen shuǵıllanıw insanlarda jıyılǵan stresslerdi joytıwdıń eń nátiyjeli usıllarınan esaplanadı jáne bul óz gezeginde keyinirek sebep bolıwshi keselliklerdin aldın aladı. Xorezm Respublikaında házirgi kúnde jeterlishe sport imaratları ámelde tek ǵana olardan paydalanıw kerek.Búgimgi kúnde respublika rayon hám qalalarinda sport zallar bar bolıp óz isine stadion, sport zallar, fitnes zallar, manejler hám basseyinlerdi orap aladı.
Respublika orayı esaplanǵan Nókis qalasında sport penen shuǵıllanıw ushın hámme imkaniyatlar bar. Qaraqalpaqstan respublikasında tıykarında basseyn imaratları jetispewin kóriwimz múmkin.