Polimerlar kimyosi va fizikasi ilmiy-tadqiqot markazi, toshkent kimyo-texnologiya instituti va toshkent davlat texnika universitetihuzuridagi


Tadqiqot natijalarining aprobatsiyasi


Download 353.42 Kb.
Pdf ko'rish
bet2/3
Sana19.02.2017
Hajmi353.42 Kb.
#726
1   2   3

Tadqiqot natijalarining aprobatsiyasi. Tadqiqot natijalari 11 taanjumanda, 

jumladan:  FA  yosh  olimlar  ilmiy  konferensiyasi  (Toshkent  2004);  I  vaII-

Respublika  ilmiy-amaliy  konferensiyada  (Termez  2002, 2005);  «Kimyo,  neftgaz 

va 


oziq-ovqat 

sanoati 


innovatsion 

texnologiyalarining 

dolzarb 

muammolari»Respublika  ilmiy-texnikaviy  konferensiyasi  (Buxoro,  2010);«Tog‘-

metallurgiya  sohasi  zamonaviy  texnika  va  texnologiyalari  va  ularning  rivojlanish 

 



yо‘llari»Xalqaro  ilmiy-texnikaviy  konferensiyasi  (Navoiy, 2010);«Kimyo  va 

neftkimyo 

sanoatida 

resurstejamkor 

va 

energoeffektiv 



texnologiyalar» 

D.I.Mendeleyev 

nomidagi 

Rossiya 


kimyo 

jamiyatining 

III-Xalqaro 

konferensiyasi(Moskva, 2011);«Polimerlar 

haqidagi 

ilm» 


Sankt-

Peterburgkonferensiyasi  (Sankt-Peterburg, 2013);«Yoshlar 

о‘rtasida  ekologik 

madaniyatni  oshirish  masalalari»  respublika  ilmiy-amaliy  anjumani  (Toshkent, 

2014);«Kompozitsionmateriallar  va  ulardan  mahsulotlar  olishning  progressiv 

texnologiyalari»RespublikaIlmiy-texnikaviykonferensiyasi 

(Toshkent, 

2015);«Yoshlar  va  XXI  asr  –  2015»Xalqaro  ilmiy-texnikaviy  konferensiyasi 

(Rossiya,  Kursk-2015);  Atrof-muhitni  muhofaza  qilish 

bо‘yicha  Xalqaro 

konferensiyasi (Qarshi, 2015)respublika va xalqaro ilmiy-amaliy konferensiyalarda 

ma’ruza 


kо‘rinishida bayon etilgan hamda aprobatsiyadan о‘tkazilgan. 

Tadqiqot natijalarining e’lon qilinganligi. Dissertatsiya mavzusi 

bо‘yicha 

jami  46  ta  ilmiy  ishi  chop  etilgan,  shulardan, 1 ta  mono-grafiya, 

О‘zbekiston 

Respublikasi  Oliy  attestatsiya  komissiyasining  doktor-lik  dissertatsiyalari  asosiy 

ilmiy  natijalarini  chop  etish  tavsiya  etilgan  ilmiy  nashrlarda  15  ta  maqola, 

jumladan,  12  tasi  respublika  va  3  tasi  xorijiy  jurnallarda  nashr  etilgan  va  2  ta 

О‘zbekiston Respublikasi ixtirolar uchun patenti olingan.  



Dissertatsiyaning hajmi va tuzilishi. Dissertatsiya tarkibi kirish, oltita bob, 

xulosa,  foydalanilgan  adabiyotlar 

rо‘yxati va ilovalardan iborat. Dissertatsiyaning 

hajmi 190 betni tashkil etgan. 

 

 

 



10 

 


DISSERTATSIYANING ASOSIY MAZMUNI 

Kirish  qismida 

о‘tkazilgan  tadqiqotlarning  dolzarbligi  va  zarurati 

asoslangan, tadqiqotning maqsadi va vazifalari, obyekt va predmetlari tavsiflangan, 

respublika  fan  va  texnologiyalari  rivojlanishining  ustuvor 

yо‘nalishlariga  mosligi 

kо‘rsatilgan,  tadqiqotning  ilmiy  yangiligi  va  ama-liy  natijalari  bayon  qilingan, 

olingan natijalarning ilmiy va amaliy ahamiyati ochib berilgan, tadqiqot natijalarini 

amaliyotga  joriy  qilish,  nashr  etilgan  ishlar  va  dissertatsiya  tuzilishi 

bо‘yicha 

ma’lumotlar kelti-rilgan.  

Dissertatsiyaning  «Polimer  sorbentlarni  olish  usullari,  xossalari  va 

qо‘llanish  samaradorligi  haqidagi  zamonaviy  qarashlar»deb  nomlangan 

birinchi  bobi  ionalmashuvchi  sorbentlar  va  reagentlarni  olish  va 

qо‘llash 

texnologiyalarining  zamonaviy  holatiga  bag‘ishlangan,  ularning  tarkibi  va 

xossalari,  olinish  usullari,  aktivlanishi  hamda  ularni  oqava  suvlarni  tozalash  va 

texnologik  eritmalardan  qimmatbaho  metallar  ionlarini  ajratib  olishni 

о‘z  ichiga 

oluvchi adabiyotlar sharhi keltirilgan. 

Dissertatsiyaning  ikkinchi  bobi  tajribani 

qо‘yish  uslubi,  xomashyo  hamda 

olinayotgan  ionalmashuvchi  sorbentlar  va  reagentlarni  tahliliga  bag‘ish-langan 

bо‘lib,  unda  qо‘yilgan  tajriba  ishlari  ma’lumotlaridan  farqlanuvchi  xususiyatlari 

batafsil  yoritilgan,  shuningdek  boshlang‘ich  va  tozalangan  suvlarningtahlil 

natijalari keltirilgan. Samarali import 

о‘rnini bosuvchi ionalmashuvchi sorbentlarni 

olish  uchun  tanlangan  boshlang‘ich  xomashyoning  tarkibi  va  fizik-kimyoviy 

xossalari tavsiflangan. 

Dissertatsiyaning«Ionit sorbentlarni olish»deb nomlangan uchinchi bobida 

sorbentlarni  olish  texnologiyasini  ishlab  chiqish  va  ularning  fizik-kimyoviy 

xossalari tahlil qilingan.Anionit sorbentlarni sintezi va tadqiqi 

bо‘limida furfurolni 

PEPA  va  guanidinlar  bilan  polikon-densatsiyalash 

yо‘li  bilan  ionalmashuvchi 

sorbentlar  hosil 

bо‘lish  qonu-niyatlari  tadqiq  qilingan.  Boshlang‘ich  monomer 

sifatida tarkibida amino-gruppasi 

bо‘lgan guanidindan foydalanilganligi kimyoviy 

о‘zgartirishsiz  anionit  sorbentlarni  olish  imkoniyatini  beradi,  anionit 

strukturasidafurfurol  geterotsikli  bilan  birgalikda  aromatik  yadrolarning  borligi 

sezilarli  darajada  sorbentni  kimyoviy,  termik  barqarorligini  oshishiga  olib 

keladi.Bundan  tashqari  strukturasida  triazin  siklining  borligi  anionitni  rangli  va 

nodir  metallar  ionlariga,  xususan  molibden  ionla-riga  tanlovchanlik  xususiyatini 

ortishiga  olib  keladi.  Anionitni  sinte-zida  ionogen  gruppalarni  asosiy  tashuvchisi 

sifatida  PEPAdan  foyda-lanilganligini  nazarda  tutib,  furfurolni 

kо‘rsatilgan  amin 

bilan  poli-kondensatsiya  reaksiyasi  kinetikasini  tadqiq  qilish  qiziqish  uyg‘otadi. 

PEPAni  furfurol  bilan  polikondensatsiyasi  jarayoniga  reaksiya  harorati, 

boshlang‘ich moddalar nisbati, erituvchining miqdori va tabiati va boshqa faktorlar 

ta’siri 

о‘rganilgan.PEPA  xona  haroratida  furfurol  bilan  issiqlik  ajralib  chiqishi 

bilan shiddatli 

о‘zaro ta’sir etadi. Ushbu reaksiyani ekzotermikligini pasaytirish va 

bir  maromda  borishi  uchun  jarayon  erituvchi  ishtirokida  olib  borildi.  Erituvchilar 

sifatida  etil,  izoamil  spirti,  dimetilformamid,  toluol  ishlatiladi.  Polimerning  eng 

kо‘p chiqishi izoamil spirti va dimetilformamid qо‘llanilganda bо‘ldi. Bir og‘irlik 

qism  PEPAga  0.5-0.6  og‘irlik  qism  erituvchi 

qо‘llanilishida  polikondensatsiya 

11 


 

reaksiyasini shiddat bilan borishiga olib keladi, bunda mexanik mustahkamligi past 

bо‘lgan  mо‘rt  polimer  hosil  bо‘ladi.  Erituvchi  miqdorini  1.5  dan  2.5  og‘irlik 

qismgacha ortishi reaksion massani uzoq vaqt (100-120 soat) qotishiga olib keladi. 

Bir qism erituvi va bir qism PEPA 

qо‘llanilganda polikondensatsiya jarayoni ancha 

tekis borishi va hosil 

bо‘lgan anionitlaretarli sorbsion sig‘imga va yaxshi mexanik 

mustahkamlikka ega 

bо‘lishi aniqlandi. 

PEPAni  furfurol  bilan  polikondensatsiya  jarayoniga  haroratning  ta’siri. 

Ushbu jarayon tezligi 80,90,100, 110°S PEPA va furfurolning mol nisbati doimiy 

2:1 

bо‘ldi.Tajriba  natijalari  1-jadval  va  1-rasmda  keltirilgan.  Furfurol 



konsentratsiyasining 

о‘zgarishi  bо‘yicha  reaksiya  tezligi  konstantalari 

hisoblanganda  polimerni  hosil 

bо‘lishi furfu-rolning karbonil gruppasi PEPAning 

aminogruppasi  xarakatchan  vodorod-lari  bilan 

о‘zaro  ta’siri  hisobiga  bо‘lishi 

taxmin  qilingan.  Bunda  meti-lolli  hosilalarni  hosil 

bо‘lishi  reaksiyaning  birinchi 

bosqichi hisob-lanadi. Shu usul bilan hosil 

bо‘lgan metilolli hosilalar suvni ajratib 

va  alohida  amin  molekulalarini  bog‘lab, 

kо‘ndalang kо‘priklar hosil qilib bir biri 

bilan  ta’sirlana  boshlaydi.  Tajriba  natijalari  boshlang‘ich  moddalar  va  olingan 

polimerning IQ-spektroskopik tadqiqot ma’lumotlariga 

tо‘g‘ri keladi. Furfurolning 

gruppasiga 

tо‘g‘ri keladigan 1670 sm

-1 


sohadagi yutilish chiziqlari va PEPAning– 

NH

2



va–  NH  –  gruppalariga 

tо‘g‘ri  keladigan  1480, 1580, 1150, 650-900  sm

-1

 

yutilish  chiziqlari  polimerni 



о‘zgarish darajasini ortib borishi bilan birga о‘zining 

intensiligini  kamaytiradi.  Olingan  polimerni  IQ-spektrida  aldegid  gruppasiga 

tegishli  yutilish  chiziqlari  deyarli 

yо‘q,  shu  sababli,  PEPAni  furfurol  bilan 

ta’sirlanishi 

aldegidning 

karbonil 

gruppasini 

PEPAning 

aminogruppasi 

xarakatchan vodorodlari bilan 

о‘zaro ta’sirlashishi hisobiga boradi. 

 

 

1 – 110



0

S,  2 – 100

0

S ,  3 – 90



0

S,  4 – 80

0

S.1-



rasm.Turli haroratlarda furfurolni PEPA 

bilan polikondensatsiyasini tugallanish 

darajasi (A, %). 

 

1 – 110


0

S,  2 – 100

0

S ,  3 – 90



0



2-rasm. Turli haroratlardareaksiyaga 



kirishuvchi moddalar konsentratsiyalarining 

logarifmikо‘zgarishi. 

 

1-rasmda 



polimerni 

о‘zgarish  darajasini  turli  haroratlarda  jarayonning 

davomiyligiga  bog‘liqligi  keltirilgan.  Ushbu  natijalar  asosida  turli  haroratlarda 

reaksiyaga kirishayotgan moddalar konsentratsiyasini vaqt 

bо‘yicha о‘zgarishining 

logarifmik  bog‘liqligi  aniqlangan.  Hisoblash  uchun  20%  dan  ortiq 

bо‘lmagan 

о‘zgarish  darajasiga  tо‘g‘ri  keladigan  natijalar  qо‘llanilgan.  2-rasmdan  kо‘rinib 

turibdiki, 

τ





a

x

b

b

x

a

b

a

)

(



)

(

ln



1

 koordinatalarida chiziqli bog‘liqlik borligi, ushbu jarayonni 

ikkinchi darajali tenglama 

bо‘yicha boradigan reaksiyalargataa’luqligini kо‘rsatadi. 

12 

 


Tezliklar  konstantalarining  haroratga  bog‘liqligi  Arrenius  tenglamasiga 

bо‘ysunadi. PEPAni furfurol bilan polikondensatsiya reak-siyasini lgkot 1/T grafik 

bog‘liqligidan  aniqlangan  aktivlanish  energiyasi  13.5  kkal/mol  ni  tashkil  qildi. 1-

jadvaldan 

kо‘rinib  turibdiki,  80°Sharoratda  polikondensatsiya  reaksiyasi 

davomiyligi  13  soatni  statik  almashinuv  sig‘imi  (SAS)  4,0  mg-ekv/g  ni  tashkil 

etadi. Reaksion muhit harorati ortishi bilan sekin-asta SAS ortadi, lekin 110°S da 

SASning  sezilarli  darajada  4.9  mg-ekv/ggacha  kamayishi  kuzatildi.  120°S  da 

jarayon  davomiyligi  90

0

S  ga  nisbatan  deyarli  3  marta  qisqaradi,  lekin  bir 



vaqtdaSASning4,2 mg-ekv/g gacha kamayadi. Shuning uchun, tajriba ma’lumotlari 

asosida PEPAni furfurol bilan polikondensatsiya reaksiyasini optimal harorati deb 

100°S  qabul  qilindi,  bunda  reaksiyaning  borishi  bir  tekis  va  8  soatda  fizik-

kimyoviy va mexanik xossalari 

kо‘rsatkichlari bilan farq-lanuvchi anionit sorbent 

hosil 


bо‘ladi. 

1-jadval 



Polikondensatsiyareaksiyasi haroratining anionitlar  

fizik-kimyoviyxossalariga ta’siri  

Reaksiyaharora

ti, °S 

Reaksiyadavomi



yligi, 

soat 


ON-shaklidagi 

bо‘kkan 


anionitni solishtirma 

hajmi, ml/g 

Statik almashinuv sig‘imi(SAS) 

(NS10.1Neritmasi 

bо‘yicha ), 

mg-ekv/g 

80 

13 


3,9 

4,0 


90 

11 


3,6 

4,6 


100 

3,2 



5,5-6,0 

110 


5,5-6 

2,8 


4,9 

120 


4,5 

2,6-2,7 


4,2 

Furfurol 

konsentratsiyasini 

polikondensatsiya 

jarayoniga 

ta’siri. 

Anionitlarni  sintezida  boshlang‘ich  moddalar  konsentratsiyasi  ularning  fizik-

kimyoviy  xossalariga  ta’sir  etuvchi  muhim  faktor  hisoblanadi.  Boshlang‘ich 

moddalarni turli nisbatlarda 

qо‘llanishi fizik-kimyoviy xossalari bilan farqlanuvchi 

anionitlar  hosil 

bо‘lishiga olib keladi. Anionitlar olishda furfurol kondensirlovchi 

tikuvchi  agent  hisoblanadi  va  shuning  uchun  reatsion  aralashmadagi  uning 

konsentratsiyasi  nafaqat  tikishga,  balki  aktiv  gruppalarning  miqdoriy  nisbatiga 

ham ta’sir etadi. (2-jadval). 

 

2-Jadval 



Anionitlar xossalarini reaksion reaksion fazadagi furfurol konsentratsiyasiga 

bog‘liqligi 

Reaksion 

aralashmadagi 

furfurol mollari 

Statik almashinish sig‘imi  

(0.1N NSl eritmasi 

bо‘yicha), 

mg-ekv/g 

Suvda 

bо‘kuvchanligi, 



Mexanik 


mustahkamligi, 

1,5 



3,3 – 3,8 

124 


94,0 

2,0 


5,5 – 6,0 

158 


97,0 

2,5 


5,8 – 6,5 

173 


87,0 

 

PEPAning  harakati  vodorod  atomlari  furfurolning  aldegidli  gruppasi  bilan 



о‘zaro  ta’sirlanadilar,  natijadabir  qism  boshlang‘ich  birlamchi  gruppalar 

13 


 

ikkilamchiga,  ikkilamchisi  esa  uchlamchiga 

о‘tadi. Furfurol miqdori ortib borishi 

bilan  almashinish  sig‘imi  va 

bо‘kuvchanlik  qiymati  pasayadi. 1,5 mol  furfurol 

olinganda  anionitlar  yuqori  almashinish  sig‘imiga  ega 

bо‘ladilar,  lekin  kislota 

eritmasining  rangini 

bо‘yalishi  kuzatiladi,  bu  sorbentni  qisman  erishi  bilan 

izohlanadi.  Bu  furfurolni  PEPA  bilan  ta’sirlanishini 

tо‘liq emasligiga asoslangan.  

2-jadvalga binoan furfurolning eng optimal nisbati 2 mol hisoblanadi. 

Furfurolni benzoguanidin bilan polikondensatsiyalash 

yо‘li bilan anionitlar 

olish  va  tadqiq  qilish.  Polikondensatsiya  jarayoniga  turli  fak-torlarning  ta’sirini 

aniqlash maqsadida polyarografiya usulida reaksiyaga kirishmay qolgan furfurolni 

miqdori 

bо‘yicha  furfurolni  benzoguanidin  bilan  о‘zaro  ta’sirlanish  reaksiyasini 

kinetik tadqiqlari 

о‘tkazildi. Polikondensatsiya jarayoniga haroratning ta’sirini 90-

100-110°S  da  tadqiq  qilindi.  Furfurol  va  benzoguanidin  molli  nisbati  1,0  :  1,25 

olindi.  

 

 

1 – 90°S; 2 – 100°S; 3 – 110°S. 



3-rasm. Furfurolni benzoguanidin  

bilan polikondensatsiyasi  

tugallanganlik darajasi. 

1 – 90°S; 2 – 100°S; 3 – 110°S. 



4-rasm. Reaksiya jarayonida reaksiyaga 

kirishuvchi moddalar konsentratsiyasi 

logarifmik 

о‘zgarishi. 

 

Polikondensatsiya  reaksiyasining  kinetik 



kо‘rsatkichlari  20  foizgacha 

о‘zgarish  darajasida  olingan  natijalar  asosida  hisoblandi. 3,  4-rasmda  furfurolni 

benzoguanidin  bilan  polikondensatsiya  reaksiyasini  tugallanganlik  darajasi  va 

reaksiya 

davomiyligiga 

qarab 


reaksiyaga 

kirishuvchi 

moddalar 

konsentratsiyalarining  logarifmik 

о‘zgarishi  keltirilgan. 

a

x

b

b

x

a

b

a

)

(



)

(

ln



1



  ni 


τ

ga 


bog‘liqlik  koordinatalarida  hosil  qilingan  chiziqli  bog‘liqlik  shuni 

kо‘rsatadiki, 

benzoguanidin  va  furfurolni  polikondensatsiya  reaksiyasi  II-tartibli  kinetik 

tenglama  bilan  ifodalanadi. lgK ni  1/T  grafik  bog‘liqligidan  hisoblab  topilgan 

aktivlanish  energiyasi  17.23  kkal/mol  ga  teng.  Shu  sababli,  benzoguanidinni 

furfurol  bilan 

о‘zaro  tasiri  furfurolni  PEPA  bilan  ta’siriga  nisbatan  kо‘proq 

energiya  sarflanishi  bilan  boradi.3-jadvalda  PEPA  va  furfurolni  doimiy  nisbatida 

anionit  xossalariga  benzoguanidin  konsentratsiyasining  ta’siri  ma’lumotlari 

keltirilgan. 



3-jadval 

Reaksion muhitda anionit xossalarini benzoguanidin 

konsentratsiyasigabog‘liqligi 

Reaksion 

aralashmada 

0.1N NSl 

bо‘yicha 

ON-shaklda 

bо‘kkan anionit 

Molibden 

bо‘yicha sorbsion xossasi                   

(S

bosh



=1 g/l Mo), mg/g 

14 


 

benzoguanidin 

miqdori, mol 

SAS, 

 mg-ekv/g 



solishtirma sig‘imi, 

ml/g 


Ammoniy 

molibdatning toza 

eritmasidan 

Ammoniy molibdat va  

48 g/l 

SO

4



2-

 – ioni 


1,0 

4,7-4,9 


3,9 

220 


236 

1,25 


5,5-6,0 

3,2-3,5 


180 

294 


1,5 

4,6 


3,0 

170-190 


190 

2,0 


3,8-4,2 

2,4-2,7 


164 

158 


 

3-jadval  ma’lumotlari  shuni 

kо‘rsatadiki  benzoguanidin  konsentratsiyasini 

ortishi  anionitni  molibdenga  tanlash  qobiliyatini  oshiradi,  lekin  anionitning 

suvdagi  solishtirma  sig‘imi  qiymati  pasayadi.  Bu  shubhasiz  benzoguanidinning 

katta  molekulyar  massaga  ega 

bо‘lganligi  sabablidir  va  reaksion  aralashmada 

uning  konsentratsiyasini  ortishi  polimerni  oshishiga  yordam  beradi. 1,25 mol 

benzoguanidindan foydalanishda anionit ammoniy molibdatning toza eritmalaridan 

ham konkurent SO

4

2-

 ionlari bor 



bо‘lganda ham molibden ionlariga yetarli yuqori 

sorbsion 

va 

tanlovchanlik 



qobiliyatiga 

ega 


bо‘ladi.  Shuning  uchun, 

benzoguanidinni  optimal  konsentratsiyasini  furfurol  og‘irligi  nisbatan  1,25  mol 

qabul  qilindi.  Shunday  qilib,  olib  borilgan  tadqiqotlar  asosida  molibden  ionlariga 

yuqori tanlovchan sorbent benzoguanidin va furfuro-lni 1:1,25 mol nisbatida PEPA 

ishtirokida 4,5 soat davomida 100

o

S da, dimetilforfamid muhitida hosil 



bо‘ladi. 4-

jadvalda olingan anionit-larning asosiy xossalari keltirilgan. 



4-jadval 

Tekshirilayotgan anionit bilan molibdenni sorbsiyasi 

Akril kislotasi va furfurolni 

о‘zaro ta’siri asosida karboksil kationit sintezi va 

tadqiqi. Akril kislotasini furfurol bilan polikondensatsiyalab karboksilkationit hosil 

bо‘lish jarayoni tadqiq qilingan. Kationit sintezining optimal sharoitlarini kinetik 

tadqi-qotlar  yordamidareaksiya  harorati,  katalizator  konsentratsiyasi  va  boshlan-

g‘ich moddalar nisbatlari va boshqa omillarga bog‘liqligianiqlandi.  

Furfurol  akril  kislotasi  bilan 

о‘zaro  ta’sirlanganda  nafaqat  kondensirlovchi 

agent,  balki 

kо‘prik  hosil  qiluvchi  ham  hisoblanadi.  Shuning  uchun  uning 

konsentratsiyasiga  olinayotgan  kationitlarning  sorb-sion  va  fizik-kimyoviy 

xossalari  bog‘liqdir.  Fufurolni  akril  kislotasiga  nisbatini 

о‘zgartirib,  turli  xossali 

kationitlar  olingan.  Furfurol  miqdorining  oshishi 

kо‘ndalang  bog‘lar  sonini 

ortishiga  olib  keladi,  buning  natijasida  mexanik  mustahkamlik  ortadi,  lekin 

almashinish sig‘imi kamayadi.  

5-javdal 

Boshlang‘ich moddalar nisbatining kationit xossalariga ta’siri 

Anionitlar 

Toza eritmadan 

yutilgan molibden, 

mg/g 

Taqsimlanish 



koeffitsiyenti, 

mg/l 


1NNa

2

S0



4

 eritmasi 

ishtirokida yutilgan 

molibden, mg/g 



FBG,    ON-forma 

201 


168 


S0

4

-forma 



285 

374 


252 

S1-forma 

230 



195 



FA-S,ON-forma 

78 


60 


S0

4

-forma 



115 

212 


60 

S1-forma 

68 



60 



AN-2F,  S1-forma 

230 


320 

62 


15 

 


Kо‘rsatkichlar 

Akril kislotasini furfurolga nisbatan 

mol nisbati 

1:1 

1:2 

1:2.5 

Sochiluvchan og‘irlik, g/ml 

0,58 

0,55 


0,51 

Bо‘kkan kationitning solishtirma sig‘imi, ml/g 

3,8 

3,4 


2,6 

Statik almashinish sig‘imi (SAS) 

0,1N natriy eritmasi 

bо‘yicha, mg-ekv/g 

5,8-6,5 

4,75-5,5 

4,1-4,2 

SAS 0,1NCaCl

2

eritmasi 



bо‘yicha, mg-ekv/g 

3,5-4,2 


2,6-2,8 

2,2-2,4 


SAS 0,1NMgCl

2

eritmasi 



bо‘yicha, mg-ekv/g 

3,0-3,2 


2,8 

2,4 


SASCuS0

4

, eritmasi 



bо‘yicha(S

bosh


=1g/l) 

2,2-2,4 


0,8-1,1 

0,4-0,65 

SASNiS0

4

  eritmasi 



bо‘yicha(S

bosh


=1g/l) 

1,8-2,2 


2,0-2,2 

1,2-2,0 


Mexanik mustaxkamligi, % 

85-90 


90-95 

95-100 


 

5-javal  ma’lumotlaridan 

kо‘rinadiki, 1 mol  furfurolga  1  mol  akril  kislotasi 

nisbatidaolingan  kationit  eng 

kо‘p  almashinish  sig‘imiga  ega,  shuning  uchun 

keyingi  tadqiqotlarni  shu  nisbatda  olib  borildi.Olib  borilgan  tadqiqotlar  asosida 

yetarli  darajada  yaxshi  sorbsion 

kо‘rsatkichlar  va  fizik-mexanik  xossalarni 

ta’minlovchi akril kislotasini furfurolga nisbatan optimal nisbati1:1, 80°Sharoratda 

va katalizator miqdori 1 mol furfurolga nisbatan 0,05 mol qabulqilindi. 

Dissertatsiyaning  «Olingan  ionitli  sorbentlarning  sorbsion  va  fizik-


Download 353.42 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling