2.9. Qattiqlikni aniqlash
Plastmassaning qattiqligi unga juda qattiq boshqa bir materialning botiSh chuqurligi bilan o`lchanadi.
Qattiqlikmaterialning mexanik xossalaridan biridir. Plastmassalar uchun bu ko`rsatkich metallarga haraganda bir necha marta kam.
30
Termoreaktiv smolalar asosida tayyorlangan materiallar eng yuqori
qattiqlikka ega materiallardir. Polietilen, eng kichik qattiqlik ko`rsatkichiga ega. Demak, polimerlarning qattiqligi va elastiklik moduli orasida ma`lum munosabat bor.
Qattiqlik Brinell tavsiya etgan usul bilan aniqlanadi va u quyidagi formula orqali topiladi (N/m
2
).
Dh P H B
bu erda:
P - bosuvchi kuch miqdori, N;
D - Sharcha diametri, sm4
h - Sharcha segmenti chuqurligi, sm.
- Plastmassalarning past haroratlarga chidamliligini egilish deformatsiyasi orqali sinash
Bu usul bilan poleolefinlardan olingan plyonkalar, PVX smolasi asosida
tayyorlangan yumSho? materiallar sinaladi.
Plastmassalarning past haroratga chidamliligini egiliSh orqali sinaShda ichida suyuqligi bo`lgan va issiqlikdan izolyatsiya xilingan rezervuardan foydalaniladi.
Namunalar ma`lum haroratli sovutgich suyuqlik ichida aniq bir vaqt uShlab turiladi va ularning holati, ya`ni sinaSh o`tkazilayotgan namunalar sirtiga biror mexanik ShikastlaniSh ro`y bergan yoki bermaganligi kuzatiladi.
- Plastmassalarni yonuvchanligini aniqlash
Ko`pincha amalda plastmassalarni yonqinga bo`lgan chidamliligini
aniqlaShga to`qri keladi, buni ko`p qo`llaniladigan usullardan biri "olovli truba" yordamida amalga oShiriladi.
Bu usul bilan plastmassa namunasi qisqa vaqt ichida ochiq alanga ustida
yoqiladi, uning mustaxil yoniSh va tutab yoniSh vaqti aniqlanadi hamda uning yo`qotgan massasi qisoblanadi.
- Plastmassalarning dielektrik xossalari
Plastmassalarning dielektrik xossalarisolishtirma elektr qarshilik, solishtirma hajmiy elektr qarshilik, edektrik mustahkamlik (teShib o`tuvchi kuchlaniSh), dielektrik yo`qotiShning tangens burchagi va dielektrik singdiruvchanlik kabi ko`rsatkichlar bilan xarakterlanadi.
- Elektr mustahkamlikni tekshirish
Bu ko`rsatkich namuna qalinligining har bir millimetriga mos kelgan teShib o`tuvchi kuchlaniSh bilan ifodalanadi va quyidagi formula yordamida topiladi: U
m E
m
= ——; kg/mm h
bu erda:
U
m
- teshib o`tuvchi kuchlanish, kV; h - namuna qalinligi, mm;
31
- Dielektrik yo`qotiShning tangens burchagi va dielektrik singdiruvchanligini aniqlash
Dielektrik qiziShi natijasida yo`qolgan elektr energiya elektr yo`qotiShning
tangens burchagi orqali aniqlanadi. Bu tangens burchagi o`ziga berilgan elektr energiyasini sochiSh qobiliyatini xarakterlaydi. Polimer materiallarda dielektrik yo`qotiShning tangens burchagi qanchalik kichik bo`lsa, uning dielektrik xossasi Shunchalik yaxShi bo`ladi va aksincha.
Dielektrik singdiruvchanlik "E" yoki izolyatsion materialning dielektrik doimiysi deb, berilgan izolyatrli kondensator siqimining havo izolyatorlik kondensator siqimi nisbatiga aytiladi.
- Solishtirma sirt va solishtirma hajmiy elektr qarshiligini aniqlash Elektr maydonidagi materialning 1 sm2 yuzidan o`tayotgan tokka QarShilik solishtirma sirt elektr QarShilik (rs) deb ataladi va u [Om] bilan o`lchanadi.
Solishtirma hajmiy elektr QarShilik deb
(ru) elektr
maydoniga
joylaShtirilgan materialning 1 sm3 hajmdagi o`tayotgan toki ko`rsatadigan
QarShilikka aytiladi va u [Om sm] bilan o`lchanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
