Polimerlarni qayta ishlash texnologiyasi fanidan ma`ruzalar matni

Plastmassalarni metall bilan qoplash
Bunda plastmassa maqsulotlariga (Shu jumladan yarimfabrikatlar ham) metall qoplama beriladi. qoplama har xil qalinlikda bo`liShi mumkin 0,01-0,1 mikron, bu usul bilan yupqa qoplamalar olish mumkin.
Bu qalinlikdagi qoplamalar dekorativ maqsulot olishda, yaltiroq, nur qaytaruvchi buyumlar olishda keng qo`llaniladi. Bundan taShhari 2 mikron
qalinlikdagi metall qoplamalar elektr o`tkazuvchanlik xossasiga ega bo`ladi; 30-50
mikronli qoplamalar materialni musnahkamligini va issiqlikka chidamliligini oShiradi.
Polimerlarni metall bilan qoplaSh uch asosiy guruhga bo`linadi: 1.
Mexanik;
85
2.
Fizikaviy; 3.
Ximiyaviy.
Mexanik usul - bunda qoplama oldindan tayyorlanadi va Shundan so`ng yuzaga qoplanadi (metall falganing o`zini qoplaSh yoki elimlab qoplaSh). Fizikaviy usul - yuzasi yuqori vakuumlangan sovutilgan polimerga metall buqlarini o`tirtiriSh. SHuning uchun bu usul ko`pincha vakuum qoplamasi deyiladi. Bu usul bilan ko`proq PS, PE, ABS plastik PETF maqsulotlar va plyonkalari sirti bilan qoplaShda foydalaniladi.
Ximiyaviy yoki ximik-gal'vanik qoplash
Bu usul bilan polimer yuzasi ximiyaviy reaktsiya hosilqilib uni metall bilan qoplaShdir. Buning uchun yuza yaxShilab tayyorlanadi, so`ng yuzaga metallni qayta tiklaSh katalizatori o`rnatilib, yupqa metall qatlami hosilqilish uchun metall eritmasi purkaladi, bunda katalizator tufayli o`z xoliga keltiriladi.
Gal'vanik qoplaSh deyarli Shu usulda bajariladi, Shuning uchun avval kuchsiz tok beriladi, so`ngra esa qoplama qalinligi talab etiladigan qolatga
kelguncha tok miqdori oShirib boriladi. Bu usul bilan ko`p qatlamli qoplama ham olinadi.
Elimlash
86
Plastmassalarni o`zaro va boshqa materiallar bilan birlaShtirib buyum
olishda (ayniksa, texnik buyumlar) elimlaSh usuli keng tarqalgan, bunga sabab bu usulning oddiyligi va arzonligi.
Bu usulning afzalliklari quyidagilardan iborat:
1.
ElimlaSh orqali yupqa va qalin qatlamli mustahkam ko`rsatkichlarga ega bo`lgan har xil detallar olinadi;
2.
ElimlaSh orqali birlaShgan joylarda ichki kuchlaniSh bir tekisda taqsimlaniShi tufayli turg’unligi oShadi.
3.
Elimlangan yuza odatda silliq bo`lib chiqadi.