Поп тумаки меъморий мдгорликлари


«Зиёи хикмати донишмандон»


Download 34.29 Kb.
bet6/6
Sana14.12.2022
Hajmi34.29 Kb.
#1003289
1   2   3   4   5   6
«Зиёи хикмати донишмандон» номли кулёзма китоб колган. 1914 йилда машхур шаркшунос академик А.А.Семёнов Чустга келиб, хазрат макбаралари ва кулёзмаларини урганади. Кулёзма XVI асрда Мавлононинг шогирди ва сафдоши Убайдулло Самаркандий томонидан уч йил захмат чекиб, китоб шаклига келтирилган булиб, 8 боб, 216 сахифадан иборат
маданияти юкори даражада булганлигини курсатади.
Кадимий Боб (хозирги Поп шахри) Фаргона водийсининг Косон, Ахсикент, Кува сингари шахарлари билан бир даврда шакллана борди. IX аерга келиб аоханинг йирик шахарларидан бирига айланди.
IX • XI асрларда яшаган араб сайёхлари Ибн Хордадбек ва Истахрий томонидан битилган ёзма манбаларда Поп сузи “Боб" деб тилга олинган булиб, бу арабча "Дарвоза" маъносини англатади. 983 йилда ёзилган номаълум муаплиф каламига мансуб “ХУДУД - ул олам" ("Олам
чегаралари") номли китобнинг "Мовароуннахр вилояти ва унинг шахарлари" деб номланган кисмида “Поп" сузи ёзилиб, у шимолий Фаргонанинг савдо йулида жойлашган обод шахарларидан бири сифатида таърифланган.
Археологлар 1987 й ил дан буён Поп атрофидаги бир неча ёдгорликда
(Баландтепа, Мунчоктепа - Айртом, Кирк Хужра), текширув - казув ишлари олиб бормокдалар. Бу ёдгорликлар милодий эрадан олдинги эранинг охирларидан то 13-14 асрларгача булган даврга тааллукли. Попнинг кадимги даври учун Баландтепадаги казишма ишлари мухимдир. Поп шахри хозирги Санг кишлоги урнида милоддан олдинги III - II асрлар оралигида мавжуд булганлиги кайд этилади. Мунчоктепа топилмалари Поп шахри ёхуд кургони качон ва каерда булганлигини аниклашга имкон бермокда. Бинобарин, Поп шахри милоднинг бошларида Сирдарёнинг унг сохилида, хозирги Fовасой вохасининг энг сулим жойларидан бирида вужудга келганлиги маълум булмокда.
Кухна Поп археологлар учун чинакам хазинадир. 1988 йили археолог Абдулхамид Анорбоев бошчилигида кулга киритилган топилма барчани хайратга солди. Исломгача, яъни V - VII асрларга оид камиш тобутлар топилиши ерли ахолининг дафн маросими узига хос булганлигини исботламокда. Казилмалар орасида ингичка толали пахта, ук - ёй, уша даврдаги мусика маданиятидан далолат берувчи мураккаб йигма най, кетмон дастаси, этик колипи ва куплаб рузгор буюмлари борлиги шахар
ахлининг анъана ва удумларидан далолат беради.
Шахарнинг кейинги ривожи 9-13 аср бошлари Айртом (бу хозирги
Баландтепанинг шимолий ва гарб томонлари) шахари харобаси билан боглик. Бу ердан шахар водопроводи колдиги (хубурлар) ва темир эритадиган хумдонлар чикди. Худди шу даврда араб манбалари буйича
7
Боб (Паб) ша*ридан Ахсикентни Жанубий Фаргона билан богловчи йул утган. Ша*ар кейинги даврларда аста - секин хозирги Поп тумани марказининг жанубий чегарасигача кенгайиб бораверган.
Закириддин Мухаммад Бобурнинг "Бобурнома“ асарида Поп кургони *акида маълумотлар учрайди. Унда таъкидланишича: “Ахсининг берк кургонларидан бири Поп кургонидир. Попликлар Поп кургонини беркитиб, бизга киши йиборибтурлар" деган жумлаларни укиш мумкин.1 Дёмак, хозирги туман маркази Поп дастлаб Сирдарёнинг унг КЙргогидаги Баландтепа урнида, кейинчалик Айртом ша^ри деб аталувчи ёдгорлик билан богланган. Археологик маълумотларга кура хозирги Поп ша^ри карийиб 2000 йиллик тарихга эгадир.


Download 34.29 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling