Porshenli va plunjerli nasoslar reja

 
14.2. Indikator diagramma 
Porshenli nasosning tsilindrdagi absolyut bosimning porshenning yurishiga yoki ish bo’lmasi 
hajmining o’zgarishiga bog’liqligini ko’rsatuvchi yopiq chiziqdan iborat grafik indikator diagramma 
deyiladi.U ishlab turgan nasos tsilindriga o’rnatilgan va indikator deb ataluvchi maxsus asbob 
yordamida chizib olinadi. 14.2 – rasmda oddiy bir harakatli porshenning taxminiy indikator 
diagrammasi keltirilgan. Diagrammada ab chizig’i so’rish holatiga mos keladi. Bu holatda tsilindrdagi 
bosim so’rish bosimi p
s
ga teng va atmosfera bosimidan kichik bo’ladi. So’rish va atmosfera 
bosimlarining farqi p
a
–p
s
ta’sirida so’rish klapani ochiq holatda tutib turiladi. Porshenning eng chekka 
so’rish holatiga b nuqta to’g’ri keladi. Bu holatdan boshlab, porshenь oldinga qarab yura boshlaydi. 
Bunda bosim orta boshlaydi, so’rish klapani yopiladi. Porshenning oldinga yurishi davomida (bc 
chiziq) bosim ortib borib, haydash bosimi p
x
ga tenglashadi. SHu vaqtdan boshlab haydash klapani 
ochiladi va u butun haydash jarayoni davomida (cd chizig’i) ochiq turadi. Bu vaqtda suyuqlik p
x
bosim 
ostida haydash Quvursiga kiradi. Porshenning eng chekka haydash holati d nuqtaga to’g’ri kelib, bunda 
haydash jarayoni tugaydi. Porshenь orqaga harakat qila boshlashi bilan tsilindrdagi bosim kamayib, 
haydash klapani yopiladi. Bosim pasayib borib (dc  chizig’i) p
s
ga yetgandan so’ng yana so’rish klapani 
ochilib, so’rish jarayoni boshlanadi. Klapanlar ochilishining boshida (a va c nuqtalar) so’rish inertsiyasi 
kuchi ta’sirida o’zgarib turadi.

---

14.2-rasm 
Indikator diagrammasidagi yopiq abcd  chiziq bilan chegaralangan yuza porshenning bir marta 
borib kelishida bajargan ishi A
i 
ni ifodalaydi: 
A ~ ( p
x
 – p
s
 ) L = p
x
 L. 
 
Porshenning suyuqlikka bergan quvvati indikator quvvat deyiladi va quyidagicha aniqlanadi: 
с
кг
SLn
p
N
xu
u
,
60

(14. 1) 
Bu yerda, S-porshenning yuzi; L-porshenning yo’li; p
xu
–indikator bosimi; n-aylanishlar soni. 
Indikator quvvat foydali quvvat bilan quyidagicha bog’langan: 
u
u
n
Nф
N

 
Bu yerda 
n
u
-indikator FIK 
SHunday qilib, indikator diagramma nasosning quvvatini aniqlashga yordam beradi.