Portlatish va portlovchi moddalar haqida umumiy malumot Portlovchi moddalar

Sanoatlashtirilgan portlovchi moddalarga qo’yilgan asosiy talablar
Sanoatlashtirilgan PM larga qo’yiladigan asosiy talablar:
1. Salbiy muvozanatli kislorod balansidan tashkil topgan PM lardan foydalanishni kamaytirish;
2. PM lar yaxshi sochuvchanlikga, kam yopishqoqlikka va to’kish paytidagi kam changlanishga hamda mexanik ta’sir paytidagi kam sezuvchanlikka ega bo’lgan taqdirdagina portlatish ishlarini mexanizastiyalash va mexnat unumdorligini oshirishga erishiladi.
3. Agar sanoatlashtirilgan PM ning asosiy massasi yuqori bo’lmagan portlatishning nisbiy haroratiga (4000 kDj/kg) ega bo’lgan taqdirda ham, tog’ jinsining maydalanish tannarxi baland bo’lmaydi.
4. Suvga mustahkam tog’ jinslarini portlatish uchun 50% dan ortiq suvga mustahkam PM ishlatilishi, zichligi 1kg/m³ dan oshiq bo’lishi va uning to’liq suvga cho’kishi hamda turg’un detonastiyalashga erishilishi lozim;
5. Yirik karerlarda zichligi 1,3-1,5 g/m³, suvga to’yingan PM larni mahalliy sharoitda tayyorlanishini ta’minlash;
6. Katta bo’lmagan ishlab chiqarish quvvatiga ega bo’lmagan kichik karerlarda, yiliga 100-1000 t portlovchi moda sarflanadigan kon ishlarida, faqat zavod sharoitida ishlab chiqarilgan PM larni qo’llash.
DETONATSIYA
Detonastiya - murakkab gozodinamik jarayon bulib, xali tulaligicha urganilmagan. PM ga tashki manbadan beriladigan bir marotabali boshlangich impuls (KD va ED yordamida) sodir buladigan zarbli tulkinlarning PM massasi buyicha tarkalishiga olib keladi.
Xozirgi vaqtda, umumiy tan olingan kukunsimon PM lar detonastiyasi deganda yoki detonastiyaning tarkalishi deganda – PM zarbli tulkinlarining juda tor maydonda PM ning barcha termodinamik parametrlarini skachkasimon uzgartirib tarkalish tushuniladi (ya’ni, bosim, zichligi, temperaturalarni uzgartirib).
Zarbli tulkin frontidan keyin, intensiv ekzotermik ximik reakstiya sodir buladi va uning energiyasi zarbli tulkinning PM buylab tarkalishini va uning detonastiyasini xosil kiladi.
Zarbli tulkin va unga zonada sodir buladigan ximik almashuvlar (portlash natijasida) – birgalikda detonastiyali tulkin deb ataladi