Portugaliya iqtisotiyoti

PORTUGALIYA iqtisotiyoti

Portugaliya (Portugal), Portugaliya Respublikasi (República Portuguesa) — Yevropaning janubiy -gʻarbida, Pirenei yarim orolda joylashgan davlat. Atlantika okeanidagi Azor orollari va Madeyra arxipelagini oʻz ichiga oladi. Maydoni 92,3 ming km². Aholisi 10,53 mln. kishi (2012). Poytaxti — Lissabon shahri Maʼmuriy jihatdan 2 muxtor viloyat, 22 okrug (distrito)ra boʻlingan, shundan 18 tasi materikda joylashgan boʻlib, 11 tarixiy viloyatga birlashgan.

Portugaliya ramzlari

bayrogi

gerbi

Hududiy tuzilishi

• Portugaliya — respublika. Amaldagi konstitutsiyasi 1976-yil 25-aprelda kuchga kirgan, unga 1982 va 1989-yillarda oʻzgartirishlar kiritilgan. Davlat boshligʻi — prezident (1996-yildan Jorje Sampayyu), u umumiy toʻgʻri va yashirin ovoz berish yoʻli bilan 5 yilga va kupi bilan ikki muddatga saylanadi. Qonun chiqaruvchi hokimiyatni Respublika majlisi (bir pala-tali parlament), ijrochi hokimiyatni Vazirlar Kengashi (hukumat) amalga oshiradi.

Aholisi

• Aholisining 90% — portugallar; ispanlar va boshqalarlar ham yashaydi. Rasmiy tillar — portugal va mirandes tillari. Shahar aholisi 35% ga yaqin. Dindorlari — katoliklar. Yirik shaharlari: Lissabon, Portu, Amadora.
• Mamlakatda musulmonlar, hindular, protestantlar, buddistlar mavjud, ammo uning 90% aholisi katolik diniga e'tiqod qiladi.

Qishloq xujaligi

Qishloq xoʻjaligining asosini dex.qonchilik tashkil etadi. P. hududining 50% ishlanadi, shundan 30% haydaladigan yerlar. 10% bogʻ va tok-zor, sitruszor, zaytunzorlar. Asosiy oziqovqat ekinlari: bugʻdoy, makka-joʻxori, javdar, arpa, iyuli, kartoshka. Orollarda banan, ananas, shakarqamish yetishtiriladi. Chorvachiligida qoramol, choʻchqa, qoʻy, ot boqiladi. Sohilda baliq ovlanadi. Qishloq xoʻjaligi aholining oziq-ovqatga boʻlgan ehtiyojini qoplamaydi.

sanoati

An'anaga ko'ra Portugaliya sanoat-agrar mamlakat bo'lib, uning asosiy yo'nalishi tikuvchilik, paxta, jun sanoati, port sharob, zaytun moyi va baliq konservalari ishlab chiqarishga qaratilgan. Yaqinda turizm va xizmat ko'rsatish sohasi katta ahamiyatga ega bo'ldi.

Mamlakatda taxminan 600 ming gektar eman plantatsiyalari mavjud - bu dunyodagi qo'ziqorin qobig'ining deyarli yarmi manbai. Portugaliyadagi evkalipt bog'lari qog'oz sanoati uchun muhim xomashyo manbai hisoblanadi. Bundan tashqari, mamlakatda uran, volfram, pirit, ko'mir qazib olinadi, tsement, qoplama plitkalar, neft-kimyo mahsulotlari ishlab chiqarilmoqda, kemalar qurilmoqda.

Lagistika va yul infira tuzilmasi

Trans p ortining asosiy turi — dengiz kema qatnovi. Dengiz savdo flo-tiningtonnaji 1,1 mln. t dedveyt. Transport yoʻli uzunligi — 3,6 ming km, avtomobil yoʻllari uz. — 70,1 ming km. Lissabonda 1960-yildan metropoliten ishlaydi. Lissabon va Azor orollari (Santamariya)da xalkaro aeroport bor. Asosiy dengiz portlari — Lissabon, Portu.

Yalpi ichki maxsuloti (aholi jon boshiga)

Poytaxt	Lissabon
Rasmiy til(lar)	Portugal tili
Hukumat	Parlamentlar Respublika
• Prezident	Anibal Kavako Silva
• Bosh Vazir	Pedro Passos Coelho
Yilda tashkil etilgan (868)
Maydon
• Butun	92,391 km2 (110-oʻrin)
• Suv (%)	0.5
Aholi
• 2002-yilgi roʻyxat	10,566,212 (75-oʻrin)
• Zichlik	114/km2
Poytaxt	2005-yil roʻyxati
Rasmiy til(lar)	AQSh$196,300 mil. (41-oʻrin)
• Jon boshiga	AQSh$18,578
Pul birligi	Yevro (EUR)