Предмет, метод и задачи статистики

1-MAVZU. Statistikaga kirish

reja

• 1. Statistikaning paydo bo’lishi va rivojlanishi
• 2. Statistika fanining predmeti va usullari
• 3. Statistika fanining asosiy kategoriyalari va tushunchalari
• 4. O’zbekistonda statistika faoliyatining tashkil etilishi

Statistika iqtisodiy fanlar tizimida bazaviy fanlardan biri hisoblanadi

• G.Axenvall (1719-1772) birinchi marta «statistika» so’zini qo’llagan
• «Statistika» atamasi lotincha «Status» so`zidan olingan bo`lib, hodisalarning holati, ahvolini bildiradi. «Status» so`zi negizidan «Stato» - davlat, «statusta» - davlatni biluvchi, «statustica», ya`ni davlat to`g’risida muayyan bilim, ma`lumotlar yig’indisi degan tushunchalar kelib chiqqan.

Statistika deganda nima tushuniladi:

Statistika deganda mamlakatning iqtisodiy va sotsial rivojlanishi haqida ma’lumotlarni to’plovchi, umumlashtiruvchi va chop qiluvchi organ, ya’ni statistika organlari tushuniladi
Statistika deganda biror-bir hodisa haqidagi raqamlar yig’indisi tushuniladi
Statistika deganda raqamli ma’lumotlarni to’plash va interpretatsiya (izohlash, talqin qilish) metodlarini o’rgatuvchi fan tushuniladi

Statistika predmeti

• Statistika fanining predmeti deb ommaviy hodisa va jarayonlarning miqdoriy tomonlarini ularning sifat tomonlari bilan uyg’unlikda, aniq makon va zamonda o’rganishga aytiladi.
• Statistikaning o’rganish ob’ekti insoniyat hayotida ro’y beradigan barcha ommaviy voqea va hodisalardir.

Statistika fani predmetini aniqlash prinsiplari

Ommaviy hodisalar bir turdaligi
Dastlabki sifatiy tahlil
Qonuniyatlarni aniqlash
Miqdoriy baholash usullarining qo’llanilishi
Umumlashturuvchi ko’rsatkichlarni hisoblash

Statistik usullar guruhlari

Statistik kuzatishnini tashkil etish va o’tkazish usullari
Statistik kuzatish ma’lumotlarni qayta ishlash jarayonida qo’llaniladigan guruhlash usullari
To’plangan ma’lumotlarni umumlashtirish usullari

Statistik metodologiya bosqishlari

O’rganilayotgan ob’ekt to’g’risidagi ma’lumotlarni to’plash
Jamlash va guruhlash
Umumlashtiruvchi ko’rsatkichlarni hisoblash va talqin qilish

Statistik ma’lumotlar mavbai

Birlamchi manbalar	Ikkilamchi manbaklar
Statistik, tanlama kuzatish, turli tekshiruv natijalari, turli ro’yhatlar natijalari	Davriy va joriy nashrlarda chop etiladigan ma’lumotlar

Statistika fani tarmoqlari

Mamlakatda statistika rivojining tarixiy bosqichlari

Statistika fanining asosiy kategoriyalari va tushunchalari

Mamlakatda statistika rivojining tarixiy bosqichlari

Mamlakatda statistika rivojining tarixiy bosqichlari

• 2002 yilning 12 dekabrida O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi tomonidan “Davlat statistikasi to’g’risida”gi qonun qabul qilingan
• Ushbu qonunga 2005 yil 20 dekabrida, 2010 yil 3 sentyabrida va 2012 yil 3 yanvarida tegishli o’zgartirishlar kiritilgan