«Преклиник реставрацион стоматология» Фанининг 2019/2020 ўқув йили учун мўлжалланган силлабуси амалий машғулот №3


Download 0.8 Mb.
bet1/4
Sana16.11.2020
Hajmi0.8 Mb.
#146767
  1   2   3   4
Bog'liq
3-amaliy mashgulot


«Преклиник реставрацион стоматология»

Фанининг 2019/2020 ўқув йили учун мўлжалланган

СИЛЛАБУСИ
Амалий машғулот №3.
СТОМАТОЛОГИК ҚУРИЛМАЛАР.

Таълим бериш технологияси (амалий машғулот)

Вақт: 90 дакика

Талабалар сони:8-10

Ўқув машғулотининг шакли ва тури

Амалий машғулот

Ўқув машғулотининг тузилиши

1.Кириш кисм..

2. Назарий кисм

3.Аналитик кисм:

-органайзер

-Тест ва вазиятли масалаларлар

4. Амалий кисм



Ўқув машғулоти мақсади:

- стоматологик асбоблар хакида асосий тассаввурларни хосил килиш,

- стоматологик асбоблар таснифи билан таништириш,

- талабаларни стоматологик беморларни куриш учун ишлатилувчи асбоблар тузилиши билан таништириш,

- асбобларнинг хар бир кисми билан таништириш,

- стоматологик кузгу, унинг ишлатилиши хакида тулик маълумот бериш,

- стоматологик зонд, унинг ишлатилиши хакида тулик маълумот бериш,

-стоматологик пинцет, унинг ишлатилиши хакида тулик маълумот бериш,

-талабаларни стоматологик асбобларни тугри ушлашга, улар ёрдамида (фантомларда) беморни курикдан тугри утказишга ургатиш.




Талаба билиши керак:

-стоматологик асбобларни;

- стоматологик кузгунинг тузилишини;

- стоматологик зонднинг тузилишини;

- стоматологик пинцетнинг тузилишини;

- бормашиналар бошкарув панели тузилишини;

-бормашиналар турларини;

-стоматологик беморни куриш учун асбобларни;

- стоматологик асбоблар таснифини;

-огиз бушлигини куриш учун ишлатиладиган асбобларга кайсилари киришини;

- стоматологик кузгунинг кисмларини;

- стоматологик кузгунинг ишлатилишини;

- стоматологик кузгунинг турларини;

- стоматологик зонднинг тушунчасини;

- стоматологик пинцетнинг кисмларини;




Талаба бажара олиши лозим:

-талабаларни стоматологик асбобларни тугри ушлашга, улар ёрдамида (фантомларда) беморни курикдан тугри утказишга ургатишни;

- стоматологик кузгуни дастага тугри урнатишни.




Педагогик вазифалар:

Талабаларни стоматологик асбоб билан таништириш;

Талабаларда эътиборлиликни шакллантириш, билим доирасини кенгайтиришга ва амалий кўникмаларни эгаллаб олишга қизиқтириш;



Ўқув фаолияти натижалари:

Стоматологик ашёларни аник.кўрсатадилар;
Стоматологик асбобларни аниккўрсатадилар;
талабаларда ақлий фикр юритишни ўстиришади, керакли ашё ва асбобларни тўғри танлашади, танқидий мулоҳазани шакллантирадилар;

Таълим усуллари

Маъруза, ақлий ҳужум, ҳикоя, намойиш, видеоусул, амалий иш усули, китоб билан ишлаш, суҳбат, таълимий ўйин, пинборд, органайзер.


Таълим шакли

Жамоавий, гуруҳларда ишлаш («Биргаликда ўқиймиз», «Ўйланг-Жуфтликдаишланг-Фикр алмашинг»), якка тартибли

Таълим воситалари

Доска-стенд, флипчарт, видеофильмлар, ёзув тахтаси, модел, муляжлар, график, диаграммлар, чизма, схема, эслатма, назорат варағи, матнлар, назорат саволлари, тестлар, вазиятли масалалар, мавзуга оид беморлар

Таълим бериш шароити

Махсус техника воситалари билан жиҳозланган,

гуруҳли шаклларда ишлашга мўлжалланган хоналар(Стоматологик кабинет, фантом кабинет, муляжлар, фантомлар, ҳимоя кўзойнаклари, резина қўлқоплар, бирмарталик ниқоблар, стоматологик асбоблар)



Мониторинг ва баҳолаш

Оғзаки сўров: тезкор-сўров,ёзма сўров: тест


Ўқув машғулотининг технологик харитаси

Иш босқичлари ва вақти

(90 дакика)



Фаолият

таълим берувчи

таълим олувчилар

1-босқич.

20 дакика


1.1. Дафтарлар ва давоматни текшириш


1.2 Мавзунинг номи, мақсад ва кутилаётган

натижаларни етказади. Машғулот режаси

билан таништиради.

1.2. Мавзу бўйича асосий тушунчаларни;

мустақил ишлаш учун адабиётлар

рўйхатини айтади (илова №.8)

1.3. Ўқув машғулотида ўқув ишларини

баҳолаш мезонлари билан таништиради (илова№6)



Тинглайдилар, ёзиб

оладилар.

Аниқлаштирадилар,

саволлар берадилар


2-босқич.

25 дакика

5 дакика


2.1. Тезкор-сўров/ савол-жавоб/ ақлий

ҳужум орқали билимларни фаоллаштиради.

2.2. Амалий машғулотнинг режаси ва тузилишига

мувофиқ таълим жараёнини ташкил этиш

бўйича ҳаракатлар тартибини баён қилади («Айланма стол ишбилармон уйини) (илова №3)

2.3. Кластер ёки концептуал жадвал органайзерларни ишлаш тартибини тушунтиради ва талабаларни гурухларга ажратади (илова №4)

2.4.Талабаларга мавзуни ўзлаштириш учун белгиланган кўргазмали қуроллар ( тест ва вазиятли масала, муляж, препарат, компьютер дастурлари, фантомлар)ни тақдим этиш, улардан фойдаланиш буйича кўрсатмалар ва тушунтириш бериш(илова №4)

Таннафус



Жавоб берадилар

Ёзадилар.

Гуруҳларда

ишлайдилар,

тақдимот қиладилар

ва бош.


3-босқич.
20 дакика

20 дакика

5 дақиқа


3.1. Амалий кўникмаларни бажариш (илова№5)


3.2..Мавзу бўйича якун қилади, қилинган

ишларни келгусида касбий фаолиятларида

аҳамиятга эга эканлиги муҳимлигига

талабалар эътиборини қаратади.

3.4. Гуруҳлар ишини баҳолайдилар, ўқув

машғулотининг мақсадга эришиш

даражасини таҳлил қилади. Контрол саволлар тахлли (илова №7)

3.5. Мустақил иш учун топшириқ беради ва

унинг баҳолаш мезонларини етказади

Амалий куникмаларни бажарадилар


Ўз-ўзини, ўзаро

баҳолашни

ўтказадилар.

Савол берадилар

Топшириқни ёзадилар





Адабиётлар

Асосий адабиётлар

  1. Harald O. Heymann Sturdevant's Art and Science of Operative Dentistry, 6e (Roberson, Sturdevant's Art and Science of Operative Dentistry), 2015

  2. Kamilov H. P. va b. - «Stomatologik asbob va ashyolar » -Ташкент, 2005 й.

  3. Kamilov H. P. va b. «Terapevtik stomatologiya propedevtikasi”-Ташкент, 2006й.

  4. Боровский Е.В. «Терапевтическая стоматология». - М.,1989г.

  5. Магид Е.А., Мухин Н.А. « Фантомный курс терапевтической стоматологии. Атлас». М.: Медицина, 1987.

  6. Боровский Е.В. «Стоматология. Руководство к практическим занятиям ». - М.,1987 г.




Қўшимча адабиётлар

  1. 1-5 курс учун терапевтик стоматологиядан амалий кўникмалар. Илюстрацион ўқув услубий қўлланма. Тошкент 2010-85 бет.

  2. Анатомическая форма жевательной поверхности зуба- Атлас и практическое руководство – Энрико Штегер-102 стр. - 224 цветные иллюстрации, Издательство “Квинтэссенция” - 2593 КБ-2,53МБ.

  3. Боровский Е.В., Иванов В.С., Максимовский Ю.М., Максимовская Л.Н. Терапевтическая стоматология –, Москва, “Медицина” 2002-736 стр, 11,4Мб

  4. Иллюстрированный справочник по эндодонтологии / Рудольф Беер, Михаэль А. Бауман, Андрей М. Киельбаса; Пер. с нем.; Под ред. Е.А. Волкова. -М.: МЕДпресс-информ, 2006-240 с. :ил.-28,7Мб

  5. Камилов Х.П., Юсупалиходжаева С.Х., Худанов Б.О. Терапевтик стоматологияда эндодонтия асослари. Тошкент, 2009-245 бет.

  6. Клиническая анатомия зубов человека. Горбунова И.Л. Учебное пособие –М.: Медицинская книга. 2006-136стр.-2,50Мб

  7. Композиционные пломбировочные и облицовочные материалы. Москва, Книга плюс, 2002-221 стр.-10,3Мб

  8. Максимовский Ю.М./ Фантомный курс терапевтической стоматологии. Атлас: Учеб. пособие. – М.: ОАО «Издательство «Медицина»», 2005. -328с.: ил. (Учеб. лит. для студ. стомат. фак. мед. вузов).

  9. Мартин Троуп, Джилберто Дебелян. Руководство по эндодонтии для стоматологов общей практики Москва, Санкт-Петербург, Киев, Алматы, Вильнюс -2005-79стр.-4,03Мб

  10. Материаловедение в стоматологии. А.В.Вязьмитина, Т.Л. Усевич. Серия Учебники и учебные пособия. РОСТОВН/Д: Феникс, 2002-352с.-5Мб

  11. Практическая эндодонтия. Инструменты, материалы и методы- Л.А. Хоменко, Н.В. Биденко- издание третье, дополненное, Исправленное М.: книга плюс. 2005-209 стр. 19,2Мб.

  12. Пропедевтическая стоматология: учебник/под ред. Э.А.Базикяна. – М.: ГЭОТАР-Медиа, 2010. -768 с.: ил.

  13. Ризаев Ж.О. “Стоматологияда қўлланилувчи дори воситалари.” Тошкент, 2012й.

  14. Скорикова Л.А., Волков В.А., Баженова Н.П., Лапина Н.В., Еричев И.В. Пропедевтика стоматологических заболеваний / Ростов-на-Дону, «Феникс», 2002-640 стр.-9,48Мб

  15. Современные технологии в эндодонтии. Дубова М.А., Шпак Т.А., Корнетова И.В. Учеб. Пособие. - СПб., 2005.- 96с.-5,45Мб

  16. Стивен Коэн, Ричард Бернс. Эндодонтия. Санкт-Петербург, «Мир и семья-95», «Интерлайн-2000» -696 стр.-23,7Мб

  17. Стоматологический кабинет: оборудование, материалы, инструменты: учеб. пособие для медицинских вузов / В.Н. Трезубов, Л.М. Мишнев, М.М. Соловьев, О.А. Краснослободцева; под редакцией В.Н. Трезубова – 2-е изд., доп. И перераб.- СПб.: СпецЛит, 2006-144 с.-9,14Мб

  18. Стоматология – Учебник для вузов – Н.Н. Бажанов, Москва, ГЭОТАР-МЕД, 2002-316 стр.- 7,63Мб

  19. Терапевтическая стоматология Учебник для студентов медицинских вузов. Под редакцией Е.В. Боровского-М.: «Медицинское информационное агентство». 2004-840 стр.-11,2Мб

  20. Хоменко Л.А., Биденко Н.В. Практическая эндодонтия. Инструменты, материалы и методы - М.: Книга плюс. 2002-216 стр. – 6,47Мб.

  21. Эндотология / Р.Бир, М.Бауманн, С.Ким. пер. с англ. под общ. ред. Проф. Т.Ф. Виноградовой-М.: МЕДпресс-информ, 2004-368с, ил.-112Мб.

  22. www.stomatologу. ru

  23. http://www.zub.ru

  24. http://www.еdentworld.ru

Амалий машғулот №3.
СТОМАТОЛОГИК ҚУРИЛМАЛАР

Назарий кисм



Лазерли ускуна

Лазерлар — бу когерент ва ўта интенсив ёритиш эга бўлган нурларни шакллантирувчи ускунадир. Стоматологияда лазерлар тишларнинг юмшоқ ва қаттиқ тўқималарини даволаш учун кенг қўлланилади. “Лазер” сўзининг маъноси биринчи харфларда яширинган бўлиб, “нурланишнинг рағбатлантирувчи эмиссия ҳисобига ёритишни кучайтириш” (Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation) маъносини билдиради. Кристалл ёки газ шу даражада қўзғатиладики, у ёритиш фотонларни муайян тўлқинлар узунлигида ажратишни бошлайди, уни когерентли ёруқлар тўпламини олиш учун кучайтиради ва фильтрациядан ўтади. Лазернинг эффекти тўпламнинг қуввати ва уни сингиш даражасига боғлиқ.

Тўлқинлар узунлиги бўйича ривожланаётган айрим лазер турлари мавжуд (5.2-жадвал). Лазерлар катта узунликка эга (инфрақизил), қўринадиган узунликка эга бўлган ва қисқа узунликка эга бўлган (ултрабинафша) нурларига эга бўлиши мумкин. Эксимер лазерлар махсус ултрабинафша лазерлар ҳисобланади. Хозирги кунда карбонат ангидрид, ИАГ- неодимли ва ИАГ-эрбиели (ИАГ-иттриели-алю- миниели) лазерлар энг истиқболли ҳисобланади.

Лазердан ҳар қандай фойдаланиш учун лазер нурининг энергияси сингиб бориши ва тўқималарнинг қизиб кетиши оқибатида нохуш оқибатларнинг вужудга келмаслиги учун тўлқин узунлигини тўғри танлаш лозим.

Илмий ва тижорат лазерлар юқори коллимирон нурларни беради, аммо улар клиник қўлланишда хавфли бўлиши мукин. Коллимирон нурлар эгилувчан оптик-тола кабел ёки ойналар тизими орқали препаратлаш нуқтасига йўналтирилади, у ерда линзалар ёрдамида катта бўлмаган ҳудудда фокусланади.

Фокуслагандан кейин нурнинг умумий энергияси унинг таъсир кўрсатиш интенсивлиги, вақти ва майдонига боғлиқ. Ушбу параметрлар нурланиш дозасини (ED. Дж/см) ҳисоблаш учун қўлланилади. Нурланиш дозаси қуйидагига тенг: (W)(t)/(A), бу ерда W — ёритиш манбанинг қуввати (Вт); t — нурланиш вақти, с; А — лазер нури йўналтирадиган майдон (см ) [26]. Ушбу энергиянинг эффекти, унинг тўлқинлар узунлиги юзасига сингиб кетишига боғлиқ. Қаттиқ ва юмшоқ тўқималари нурни турлича сингдиради. Лазернинг тўлқинлар узунлиги модданинг сингиб кетиш спектрга мос бўлган пайтда энг яхши натижаларга эришилади. Айрим ҳолларда модда нурнинг энергиясини сингиш даражасини яхшилаш учун устига сингдириладиган бўёқ билан ёпиш лозим. Модда билан ўзаро таъсири фототермик, фотокимёвий ва бошқа тарзда бўлиши мумкин. Стоматология лазерлар одатда фототермик эффектни беради. Паст ҳароратда

(100 С дан кам), иссиқлик эффектлар оқсил моддаларни айнитиш, гемолиз, коагуляция ва тўқималарни буруштиришга олиб келади. 100 С дан ортиқ ҳароратда юмшоқ ёки қаттиқ тўқималарда сув қайнайди, бу портлаш туфайли кенгайишларни келтиради. 400 С дан ортиқ ҳароратда органик моддалар куяга айланишни бошлайди ва айрим ноорганик моддаларнинг ўзгаришига олиб келади.

Тури

манба

ТЎлқинларнинг узунлиги

Ҳаракатланишнинг тавсифи

Қуввати




сог

10.60 м*м

Доимий

1000 Вт




со,

10.60 мкм

Узилиб-узилиб

10ЭО МДм/р

Инфрақизил

Но ИАГ

2.06 мкм




еоомдж/о




No ИАГ

1.06 мкм



ЮООМДж/р




NdHAr

1.06 мкм

Доимий

100Вт

Кўринадиган

HeNe

633 нм



25 Вт




Ar

514 нм. 486 нм



20 Вт




xef

351 им

Узилиб-узилиб

50МД*/О

Ультрабинафша

xeCi

308 нм



ЗООМДж/р

(Эксиморли)

Krf

248 им

Ф

1 000 МДЖ/Р




M

193 им



800 МДж/Р

Тўлқинларнингманбаси ва узунлигига қараб лазерларнинг тури
Ҳарорат и Н00 С дан ошганда кимёвий ва ноорганик моддаларнинг ўзгариши рўй беради, улар кристалларга бўлиниши ва буғланиши мумкин. п«. л. £ лазер ва тўқима бир-бирига мос келади. Ҳаттоки энергиянинг зичлиги паст даражада бўлганда ҳам қисқа вақт ичида эмалларнинг эриши ва кристалларга бўлинишига олиб келиши мумкин; юқори энергия ва/ёки узоқ пайт давомида таъсир кўрсатиш унинг буғланишига олиб келиши мумкин. 5.28-расмда денолазерга ишлов бериш мисоли кўрсатилган. Бундай эффектларни дентинни герметизация учун ва тикланадиган материалларда адгезияни олиб ташлаш учун қўллаш мумкин.Инфрақизил лазерлар муайян нуқтасида қизитиш ҳаракати билан таъсир кўрсатади, ултрабинафша лазерлар эса ҳужайраларнинг таркибий қисмлари алоқалари энергияси билан мос келувчи фотон энергиясига эга бўлади ва бир-бирига бирлаштирувчи малекулар ўртасида боғлайдиган бевосита алоқаларни бузиши мумкин. Шу боис

ДНК ва РНК каби оқсиллар томонидан сингдирилса, тўлқинлар узунлигидан фойдаланиш тавсия этилмайди.

Стоматологияда пульпа шикастланмаслиги учун тўқималарнинг ҳаддан ташқари қизиб кетишига йўл қўмаслик лозим [20]. Юзада қисқа вақт ичида юқори ҳарорат бўлишига йўл қўйилади, чунки иссиқликнинг ёйилиши учун етарли вақт ёки масофа мавжуд. Лазерлар узлуксиз ёки узилиб-узилиб ишлаш режимларига эга бўлиши мумкин. Узилиб-узилиб ишлаш режимида нур энергиясини яхши назорат қилиш мумкин. Одатда шифокор 20дан 1000 Гц гача бўлган частотали импульсни ёки сонияда 1 дан 50 мкс гача циклларга ва давомийлигига эга бўлган импульсни танлаб олиши мумкин. Импульслар жуда катта частота билан бирин-кетин уриб туради. Бу шифокор томонидан ёқиш/учириш билан бир хил эмас. Лазерни қўллаганда хона ҳарорати Целсия бўйича бир нечта юз градусга етиши мумкин, аммо иссиқлик самарали ёйилганлиги боис, бу пульпа ҳароратига таъсир кўрсатмайди.

Клиник тадқиқотлар шуни кўрсатиб турибдики, лазердан пульпага шикаст етказмаган ҳолда қўллаш мумкин [38]. Умуман олганда, пульпанинг ҳарорати 4,5-5,5 С дан ортиқ ошиши хавфли ҳисобланади.

Тиббиётда ва стоматологияда бир нечта лазер турлари амалий аҳамиятга эга (5.3-жадвал). Стоматологлар кўпинча NdrYAG-лазер (ИАГ-неодимли, тўлқинлар узунлиги 1,064 мкм,5.28 А-расм,). EnYAG-лазер (ИАГ-эрбиели - 2.94 мкм) ва корбанат ангидридли лазер (тўлқинлар узунлиги 10,6 мкм)дан фойдаланади.

Шунингдек, аргноянги, гелий-неонли Ho:YAG ва эксимерли лазерлардан фойдаланиш имкониятлари ҳам ўрганилмоқда. Лазер битта тўлқин узунлигидан ортиқ бўлган фотон энергиясини бериши мумкин. Тўлқинларнинг узунлик чўққиси 9,6 мкм га тенг бўлган корбанат ангидрид лазерлар қўллаганда гидроксиапатитамлар, стандарт чўққиси 10,6 мкм дан кўра яхши сингиб боради. Ушбу тўлқинларнинг узунлиги тўлқинларнинг узунлиги катталашишига йўл қўймайдиган филтрация ёрдамида танланиши мумкин.

Ҳозири кунда стоматологияда лазерлардан фойдаланиш зарурати яққол кўзга ташланади. Замонавий лазер ускуналарнинг нархи жуда қиммат, шу боис уларни харид қилишга кетган ҳаракажатларни қоплаш учун уларнинг хизмат кўрсатиш қиймати юқори. Ҳозирги кунда лазердан асосан юмшоқ тўқималарни даволаш учун (5.3-жадвалга қаранг) ёки қаттиқ тўқималар юзасини модификациялаш учун (5.28, В-расм) фойдаланилади. Тишларни препаратлаш учун улардан деярли фойдаланилмайди, чунки улар бу борада кам самара беради, яъни катта миқдордаги эмал ёки дентинани олиб ташлашга қодир эмас ва жуда кўп иссиқлик чиқаради. Шу боис лазерлар тезлиги юқори бўлган стоматологик пойнакларнинг ўрнини боса олмайди. Бироқ, фақат битта ИАГ- гальмиели лазер ускунаси Озиқ-овқат ва дори-дармонлар бўйича Уюшмаси томонидан вақтинча тишларининг қаттиқ тўқималари билан ишлаш учун маъқулланган [25].

Download 0.8 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling