Primqul Qodirov

Primqul Qodirov.
(1928-yilda tug`ilgan)


Primqul Qodirov 1928-yil 25-oktyabrda Tojikistonning Shahriston tumanidagi Kengko`l qishlog`ida tug`ilgan. Uning bolalik yillari urush yillariga to`g`ri keladi, u otasi va oila boshiga tushgan kulfatlarga sherik bo`ladi, jamoa xo`jaigida, yo`l qurilishida, Bekoboddagi metallurgiya zavodida ishlaydi. Yozuvchi 1446-1951-yillarda ToshDU, so`ngra Moskvadagi Jahon adabiyoti institutini aspiranturasida ta`lim olib, 1954-yilda Abdulla Qaxxor ijodi bo`yicha dissertatsiya yo`qladi. U 1954-1963-yillarda Yozuvchilar uyushmasida, keyin esa til va adabiyot institutida va juda ko`pgina jamoat ishlarida faoliyat yuritdi.
Primqul Qodirov Hamza nomli Davlat mukofotiga (1968) sazavor bo`lgan.U rus adiblari Tolstoyning “Kazaklar”, K. Fedinning “Ilk sevinchlar”, turkman yozuvchisi X.Deryayevning “Qismat” romanlarini o`zbek tiliga tarjima qilgan.
Primqul Qodirov asarlaridagi pok sevgi, insoniy muhabbat Mahkam va Gavhar, Madaminjon va Ma`suda, Mohim va Bobur munosabatida go`zal tasvirlagan.
Asarlari: “Studentlar”(1950, birinchi hikoyasi, bu kitob chiqqanda Primqul Qodirov hali ToshDU da sharqshinoslik fakultetining studenti edi) “Jon shirin” (1968-1973, hikoyada xalqimizni kimyoviy dorilar bilan zararlagan zolimlarga qarshi achchiq haqiqat aytilgan), “Qalbdagi quyosh” (hikoya) , “Kayf” (hikoya), “Olov”, “Meros” (qissa qahramonlari: Yolqin Otajonov, Tursun va boshqalar. Bu asarda paxtakorlarning hayoti aks ettirilgan), “Qadrim” (bu qissada neft konlarini izlovchilar hayoti qalamga olingan bo`lib, itoatkor, mutelikni, hatto, ma`lum darajada, oddiy bir hayotiy haqiqat sifatida qabul qiladigan yigit, ya`ni Iskandar obrazi o`z aksini topgan), “Uch ildiz”, “Najot” (1980, dastlab “Botirlar va baxillar” deb nomlangan), “Akramning sarguzashtlari” (1974), “Yayra institutga kirmoqchi” (1977), “Olmos kamar” (1987, asosiy qahramonlar: Abror va Sherzod), “Ona lochin vidosi” (1994-2000, gavharshodbegim siymosiga bag`ishlangan. Bu asar yaxlit sujet asosiga qurilgan emas. Mustaqil hamda bir-birining uzviy davomi sifatida yigirma beshdan ortiq hikoyalardan tashkil topgan), “Qora ko`zlar” (roman, 1963-1966), “Yulduzli tunlar” (“Bobur” ), “Avlodlar dovoni” (Bu roman keyingi nashrlarda “Humoyun va Akbar” deb nomlangan. Asar qahramonlari: Humoyun, Hamidabobu, Nizom, Qutbxon, havasxon, Bayramxon, Sherxon, Tahmasp (qiyin ahvolga tushib qolgan Humoyunga yordam bergan shoh) va boshqalar. Asardagi to`qima obrazlar Nizom va Hamidadir), “Oilamiz” (ilk ocherki, 1953), “Dil va til” (1974), “Xalq tili va realistik proza” (1973) kabi adabiyotshunos sifatida yaratgan risolalari mavjud.

“Yulduzli tunlar”