Prof. Dr. BİLge öztan’a armağan cumhuriyet savcisinin hukukî sorumluluğU

olmak üzere hâkim ve savcılar üzerinde gözetim hakkını haizdir.” 

---

mahkum olmasından dolayı Hâkimler ve Savcıları Yüksek Kurulu’nun izniyle hâkime rücu 
etmesi ancak HUMK’un 573’üncü maddesinde sayılan sebeplerin varlığı hâlinde mümkündür. 
Cumhuriyet savcısının yargı yetkisinin kullanılmasına ilişkin görevleri nedeniyle Adalet 
Bakanlığı tarafından açılacak rücu davasında HUMK’un 573’üncü maddesinin kıyasen 
uygulanması savunulabilecektir. 
Hâkimlere karşı doğrudan sorumluluk davası açılmasını öngören HUMK’un 573-
576’ncı maddeleri ile Anayasanın 40,III ve 129,V maddelerinin bazı hükümlerinin çeliştiğini, 
bu konuda Anayasaya uygun yeni bir yasal düzenleme yapılana kadar anayasal hükümlerin 
doğrudan uygulanması ve Anayasa aykırı kanun hükümlerinin uygulanmamasının 
“Anayasanın üstünlüğü ve bağlayıcılığı” ilkesinin (AY m.11) zorunlu bir hukuksal sonucu 
(AY m.177/e) olduğunu yukarıda açıklamaya çalışmıştık. Aynı görüşün Cumhuriyet 
savcısının hukukî sorumluluğu açısından da kabul edilmesi gerekir. Daha açık bir anlatımla 
Cumhuriyet savcısının yargı yetkisinin kullanılmasına ilişkin görevini yaparken hukuka 
aykırı olarak verdiği zararlardan dolayı tazminat davası doğrudan Adalet Bakanlığı aleyhine 
açılmalıdır. Adalet Bakanlığının tazminata mahkum olması hâlinde ise Hâkimler ve Savcılar 
Yüksek Kurulu’nun izniyle Cumhuriyet savcısına rücu hakkı olmalıdır (AY m.40,III; 129,V).
17/7/2003 T. Ve 4949 sayılı Kanunun 69’uncu maddesi ile İİK’nın 287’nci maddesine 
5’nci fıkrasına yapılan eklemeden önce, konkordato komiserinin hukukî sorumluluğu 
konusunda kanun boşluğu bulunmaktaydı. O dönemde, konkordato komiserinin kamu 
görevlisi olması nedeniyle Anayasanın 177’nci maddesinin (e) bendi dikkate alınarak, 
Anayasanın 129,V ve 40,II hükümleri uyarınca, konkordato komiserinin hukukî 
sorumluluğunun kamu görevlilerinin hukukî sorumluluğuna ilişkin hükümler çerçevesinde 
değerlendirilmesi gerektiği isabetli olarak ileri sürülmüştür. Bu hükümlerin tek başına yeterli 
olmadığı, yetkili ve görevli mahkeme, yargılama usulü ve ispat ile zamanaşımı gibi 
konularda da İİK’nın 5 ve 7’nci maddelerinin kıyasen uygulanabileceği belirtilmiştir
76
. 
Yargıtay da o dönemde vermiş olduğu bir kararda Anayasanın 129,V hükmünün konkordato 
komiserinin hukukî sorumluluğu konusunda doğrudan uygulanabilir olduğunu teyid 
etmiştir
77
. Kanunda açık hüküm olmayan hallerde Anayasa hükümlerinin doğrudan 
76
Tanrıver, S.:Konkordato Komiseri, Ankara 1993, s.266-273. 
77
“… Dava dilekçesinde, konkordato komiseri görevi yapan davalının, görevini kötüye kullanması 
nedeniyle tahsil edilemeyen alacağın ödetilmesine karar verilmesi istenilmiştir. Mahkemece, 

---

uygulanabilirliği bu örnekte olduğu gibi öğreti ve uygulama tarafından kabul görmektedir. 
Bu nedenle Cumhuriyet savcısının hukukî sorumluluğunun doğrudan Anayasal hükümler 
uygulanmak suretiyle belirlenmesi konusundaki düşünce yadırganmamalıdır. 
Cumhuriyet savcısının yargı yetkisinin kullanılmasına ilişkin görevinde yaptığı haksız 
işlem veya eylemlerden doğan zararlardan dolayı bireylerin açtığı davada sorumluluğun 
süjesi Adalet Bakanlığıdır. Adalet Bakanlığının açtığı rücu davasında ise sorumluluğun süjesi 
yaptığı haksız işlem veya eylemle Adalet Bakanlığının tazminata mahkum edilmesine neden 
olan Cumhuriyet savcısıdır. Bu nedenle, öncelikle bireylerin Adalet Bakanlığı aleyhine açtığı 
tazminat davasının, daha sonra ise Adalet Bakanlığının Hâkimler ve Savcılar Yüksek 
Kurulu’nun izniyle açtığı rücu davasının şartlarını inceleyeceğiz.