Профессионал таълим соҳасида давлат сиёсати, касбий малакалар, билим ва кўникмаларни ривожлантириш миллий тизими

Олдин ва бундан кейин: фарқ нимада?
– Миллий малакалар рамкаси малакаларни тушуниш ва солиштиришни осонлаштиради, малакаларни тартибга солишга ёрдам беради. Яъни таълимнинг қайси даражасида қандай малакага эга бўлиш лозимлигини кўрсатади.
Шу пайтга қадар бизда малакани тартибга соладиган таснифлагич бўлмаган. Таснифлашда диплом ёки сертификат эгасининг билим, малака ва кўникмаси ҳисобга олинади.
Бу биринчи навбатда таълим берувчилар учун енгиллик бўлади. Улар малака даражаларига кўра, ўзларининг хизматларини кенгайтириши, муқобил хизмат турларини таклиф этиши мумкин.
Шунингдек, миллий малака рамкаси таълим олувчилар учун муҳим аҳамиятга эга. Сабаби ҳамма давлатнинг ўзига хос миллий малака таснифлагичи бор. Давлатлар квалификацияларни баҳолашни бир хил қолипга келтириш учун ўз миллий малака рамкаларини қабул қила бошлаган.
Масалан, Ўзбекистонда берилган миллий квалификацияни (малакани тасдиқловчи диплом ёки сертификатни) қайсидир чет давлат иш берувчиси кўриб, шунга биноан талабгорга иш бериши мумкин бўлиши учун миллий малака рамкаси керак.
Янги тизим иқтисодий мобилликни таъминлаши кераклигига ҳам умид қилинмоқда, яъни ишчи кучи меҳнат бозори ўзгаришларига ўз вақтида мослашиб кета олиши керак.
«Ўзбекистон дипломи билан чет элда иш топиш осонлашади»
– Олдин бизда квалификация тўғрисида ҳужжат берилган бўлса-да, таълим олган шахснинг билим, малака, кўникмаси қайси даражада экани ҳақида кўрсатилмаган.
Айтайлик, пайвандчилик касбининг ҳам бир нечта даражалари бор. Лекин бизда умумий тарзда «пайвандчи» деб ёзилган ҳужжат берилган. Бу эса шу дипломга эга шахснинг чет элда квалификациясига мос иш топишида қийинчиликларга дуч келишига сабаб бўлган. Сабаби – чет давлат иш берувчилари Ўзбекистон таълим тизими билан таниш эмас.
Агар биз кадрларни миллий малака рамкаси асосида «пайвандчи»ликнинг турли даражаларига ўқитсак, иш берувчилар унинг қандай малака, билим, кўникмага эга эканини билиши мумкин. Чунки ҳар бир давлатнинг миллий малака рамкалари мувофиқлиги жадвали бор. Унга солиштириб, иш берувчи иш сўраб келган ходимнинг қўлидан нима келишини билиб олади ва иш бериш-бермасликни ҳал қилади.