“Прогнозлаш ва стратегик режалаштириш” фани

Мақсадли прогноз айнан исталган ҳолатлар бўйича қуйидаги саволга жавоб беради: нима айнан исталмоқда ва нима учун?

• Мақсадли прогноз айнан исталган ҳолатлар бўйича қуйидаги саволга жавоб беради: нима айнан исталмоқда ва нима учун?
• Режали прогноз қуйидаги саволга жавоб беради: қўйилган мақсадларга самарали равишда эришиш учун режалаштиришни қайси йўналишда мўлжал олиш керак?

Дастурий прогноз турли хил омиллар- нинг кутилаётган ўзаро таъсирлашиши ҳақидаги гипотезани шакллантириши, асосий мақсадга эришиш йўлидаги оралиқдаги мақсадларига эришишнинг гипотетик муддатлари ва кетма-кетлигини кўрсатиши керак. Дастурий прогноз қуйидаги саволга жавоб беради: исталган ҳолатга эришиш учун конкрет нима қилиш керак?

• Дастурий прогноз турли хил омиллар- нинг кутилаётган ўзаро таъсирлашиши ҳақидаги гипотезани шакллантириши, асосий мақсадга эришиш йўлидаги оралиқдаги мақсадларига эришишнинг гипотетик муддатлари ва кетма-кетлигини кўрсатиши керак. Дастурий прогноз қуйидаги саволга жавоб беради: исталган ҳолатга эришиш учун конкрет нима қилиш керак?

Лойиҳавий прогнозлар (уларни яна шунингдек прогноз лойиҳалари, дизайн-прогнозлар ва ҳ.к. номлар билан ҳам аташади) истиқболлик лойиҳалаштиришнинг оптимал вариантларини танлаб олишга кўмаклашиши керак, уларнинг асосида эса кейинчалик реал, жорий лойиҳалаштириш очилиб берилиши керак. Лойиҳавий прогноз қуйидаги саволга жавоб беради: бунинг (конкрет) қандай иложиси бор, бу қандай бўлиши мумкин?

• Лойиҳавий прогнозлар (уларни яна шунингдек прогноз лойиҳалари, дизайн-прогнозлар ва ҳ.к. номлар билан ҳам аташади) истиқболлик лойиҳалаштиришнинг оптимал вариантларини танлаб олишга кўмаклашиши керак, уларнинг асосида эса кейинчалик реал, жорий лойиҳалаштириш очилиб берилиши керак. Лойиҳавий прогноз қуйидаги саволга жавоб беради: бунинг (конкрет) қандай иложиси бор, бу қандай бўлиши мумкин?

• ИЖТИМОИЙ ПРОГНОЗЛАР-
• НИНГ ВАҚТ БЎЙИЧА ТАБА-
• ҚАЛАНИШИ

• Оператив ижтимоий прогнозлар (бир йил чегарасида) – олдини олишнинг конкрет вақтидан қатъий назар прогноз қилинаётган давр ичида тадқиқот объектида айрим миқдорий ўзгаришлардан ташқари хеч қандай ўзгаришлар кузатилмаслиги ҳақидаги фаразга асосланади.

• Қисқа муддатли ижтимоий прогнозлар (1 йилдан – 5 йилгача) – жиддий миқдорий ўзгаришлар ва мос равишдаги баҳолашларни назарда тутади.

• Ўрта муддатли ижтимоий прогнозларда (5 йилдан – 10–15 йилгача) – миқдорий-сифат ўзгаришлар бўлиши муқаррар, мос равишда, шунингдек сифат баҳолашларни ҳам бериш керак бўлади.

• Прогнозлашти-
• ришнинг усуллари

• Эксперт баҳолашлари усуллари

• Экстрополяция усуллари.

• Моделлашти-
• риш

• - анкеталаштириш (интерью олиш, сўровномалар) – прогноз тавсифидаги субъектив баҳолашларни тартибга солиш, объектлаштириш мақсадида аҳоли, экспертлар орасида сўровнома ўтказиш. Айниқса эксперт баҳолашлари катта аҳамият касб этади. Прогнозлаш амалиётида аҳоли ўртасидаги сўровномалар ўтказиш ҳозирги кунда нисбатан кам амалга оширилади;
• - экстраполяция ва интерполяция қилиш (жараённинг иккита маълум бўлган муддатлари ўртасидаги оралиқ қийматни аниқлаш) – келажакда прогнозни олдини олиш (прогноз ишланмаларининг ретроспеция ва проспекцияси) ва прогнознинг аввалги муддатларини асослаш давомийлигида башорат қилинаётган ҳодисани кўрсаткичларини ривожланишининг динамик қаторларини шакллантириш;
• - моделлаштириш – прогнознинг олдини олиш давридаги ўзгаришларнинг йўналишлари ва миқёслари ҳақидаги мавжуд бевосита ёки билвосита маълумотлар бўйича башорат қилинаётган ҳодисанинг тахминий ёки кутилаётган ўзгаришларини ҳисобга олган ҳолда қидирув ва меъёрий моделларни шакллантириш. Энг самарали прогноз модели – бу тенгламалар тизимидир. Бироқ ушбу терминнинг кенг маънодаги барча турдаги моделлари катта аҳамият касб этади: сценарийлар, имитациялар, графиклар, матрицалар, кўрсаткичлар тўпланмаси, график тасвирлар ва бошқалар.

• прогноз

• Олдиндан айтиб бериш

• Олдиндан кўра билиш

• Илмий

• Илмий бўлмаган

• Эмпирик

• Гипотеза

• Прогноз

• Режа

• Дастур