Promoted content мирзиёев меняет пенсии: касается всех кому за 60

PROMOTED CONTENT


Мирзиёев меняет пенсии: касается всех кому за 60
Uzgazeta


Какие зарплаты получают Узбекистанцы
Uzgazeta


Мирзиёев шокировал размером пенсии в Узбекистане: читать всем
Uzgazeta


Dua's Sparking Romance Rumors With Netflix Star Aron Pipe
Herbeauty

0 ‘simliklar hujayrasiga suv kirishi (so‘rilish) Bu quyidagi form ula bilan ifodalanadi:
22

S = Р — т .
Bunda: S - so‘rish kuchi; P - osm otik potensial; T -
tu rg o r bosim.
So‘rish kuchi o‘zgaruvchan bo‘lib, tu rg o r bosim bo‘l- 
ganda, so‘rish kuchi yuqori darajaga chiqib, osm otik poten- 
sialga ten g bo‘ladi. A ksincha, suvga to ‘yingan hujayra- 
ning so‘rish kuchi nolga ten g bo‘ladi, y a ’ni h u jay ra suv 
so‘rm aydi. B unday holatda tu rg o r bosim ning pasayishi, 
y a’ni h u jay ra suvni b u g ‘latish i hisobiga u nga suv qaytadan 
k ira boshlaydi. H u jay ralar b ir xil osm otik potensialga ega 
bo‘lgan taq d ird a ham suvni h ar xil m iqdorda so‘rish i m um ­
kin, bunga sabab u lard ag i tu rg o r bosim ning k a ttalig id ir. 
M asalan, ik k ita h u jay ran in g osm otik potensiali b ir xil 12 
atm , ammo tu rg o r bosim birin ch i h u jay rad a 8 atm , ik ­
kinchi hujayrada 6 atm . B irinchi hujay ran in g so‘rish kuchi 
4 atm , ikkinchisiniki 6 atm , shuning uchun ikkinchi h u ­
jay ra birinchi h u jay rad an suv so‘rib oladi.
B u n d an ta s h q a r i, k ich ik o sm o tik p o te n sia lg a ega 
bo‘lgan h u jay ra k a tta osm otik potensialli h u jay rad an suv 
so‘rib olishi m um kin. M asalan, birinchi h u jay ran in g os­
m otik potensiali 8 atm , tu rg o r bosimi 4 atm bo‘lsa, uning 
so‘rish kuchi 4 atm ga teng va ikkinchi h u jay ran in g osmo­
tik potensiali 10 atm , tu rg o r bosimi 8 atm bo‘lsa, uning 
so‘rish kuchi 2 atm ga teng. S huning uchun birinchi h u ­
jay ran in g osm otik potensiali kichik bo‘lsa ham, ikkinchi 
h u jay rad an suv so‘rib oladi (uning osm otik potensiali k a t­
ta bo‘lsa ham). So‘rish kuchi o‘sim liklarning hayot faoliyati 
jarayonida doim o‘zgarib tu ra d i.
So‘rish kuchi ildiz tu k ch alarid an to rtib , to ildizning 
m arkaziy qism igacha ortib boradi, shuning hisobiga tu p ­
roqdagi suvning so‘rilish i am alga oshadi. B arglarda h a­
m ish a nam ta n q is lig i tu f a y li su v b u g ‘la n is h i b o ‘lsa, 
b u g ‘latad ig an h u ja y ra la rd a so‘rish kuchi yuqori bo ‘lib, 
b arg lar tom irida kichik ko‘rsatk ich bo‘ladi. Shunday qilib,
23

so‘rish kuchining o rtish i n atijasid a b arg lar tom iridan suv 

b u g ‘latad ig an h u jay ralarg a o‘tad i. Y uqori yarusdagi yosh 
b arg larn in g so‘rish kuchi k a tta bo‘lganidan p astk i y a ru s­
dagi b arg lard an suv so‘rib olishi m um kin.
B arg larn in g so‘rish kuchi ildizning so‘rish kuchidan 
k a tta bo‘ladi, chunki b a rg la r suv b u g ‘latib, tu rg o r holati- 
ni yo‘qotadi. B arglar so‘rish kuchining xossasi b a ’zan nam ­
lik etishm aganda boshqa o rg an lard an suv to rtib olishidir. 
M asalan, m evalarning so‘rish kuchi kam roq bo‘lganligi 
sababli, suvni b a rg la r to rtib olishi n atijasid a m evalar­
n ing to ‘kilishi kuzatiladi. Q urg‘oqchilik sh aro itid a g ‘alla 
o‘sim liklari bargi suvni g u llardan to rtib olib, puch don 
e tilish ig a sabab bo‘lishi m um kin.
H u jay rag a suv y u tilish i elektronga mos kuchlar hiso­
biga am alga oshib, unda protoplazm aning m em branalari 
faoliyat ko‘rsa tad i. M em branalar h a r xil m oddalar ion- 
larin i y u tad i, alb atta, bundan suv ham istisno bo‘lmaydi, 
b u lard a ele k tr zaryadlari hisobiga potensiallar farq i vu- 
ju d g a keladi. P iro v ard n atijad a, suv zarrach alarin in g h u ­
jay rag a k irish i k uzatiladi.
24

Shunday qilib, suvning h u jayraga kirishi undagi os- 

m o tik k u c h la r hisobiga va p ro to p la zm a n in g faol ish- 
tiro k id a, y a ’ni u n ing kolloidlarining shishishi va mem- 
b ran alarn in g potensiallari farq i hisobiga am alga oshadi.
Protoplazm aning tashqaridan m a’lum m oddalarni yuti- 
shi va b a ’zi m oddalarni tash q arig a chiqarishi uning o‘tka-