Психология деятельности и познавательные процессов

Faoliyat va kognitiv jarayonlar psixologiyasi.
To'ldiruvchilar: Gubernatorova A. va Sitnikova E.
Translated from Russian to Uzbek - www.onlinedoctranslator.com
Aqliy jarayon - bu organizmning ichki muhitidan keladigan tashqi ta'sirlar va qo'zg'atuvchilar natijasida yuzaga keladigan psixik hodisaning borishi.
Inson psixikasida asosiy o'rinni kognitiv jarayonlar egallaydi:

• Faoliyat;
• Tuyg'u va his qilish;
• Diqqat;
• Xotira;
• Tasavvur;
• Fikrlash;
• Nutq.

Faoliyat
Faoliyat- bu odamlarning atrof-muhit bilan mazmunli va maqsadli munosabati. tashqi va ichki faoliyat vositasida bo'lgan muhit yoki atrofdagi voqelikni va o'zini bilish va ijodiy o'zgartirishga qaratilgan inson faoliyatining o'ziga xos turi. Inson faoliyati ijtimoiy munosabatlar tizimiga kiradi va madaniyat va sivilizatsiyaning asosiy manbai hisoblanadi.
Faoliyat xususiyatlari:

• 1. ob'ektivlik (sub'ektda singdirilgan o'sha fazilatlarni faoliyatda takrorlash);
• 2. sub'ektivlik (sub'ektning faolligi bor);
• 3. maqsadga muvofiqlik;
• 4. bilvosita xarakter (asboblar, jamiyat)
• 5. ijtimoiy tabiat.

Faoliyatning asosiy shakllari: bilim, muloqot, mehnat.
Asosiy faoliyat - o'yin, o'rganish, mehnat.

Ehtiyojlar faoliyat motivlarining markazida turadi.
Kerak- bu tirik mavjudotning o'ziga xos sharoitlariga bog'liqligini ifodalovchi holati. Ehtiyojlarda shaxsning mavjudligi uchun ahamiyatli narsaning ehtiyoji, etishmasligi, etishmasligi qiziqish, intilish, harakat energiyasi sifatida ishlaydi. Ogohlik va barqarorlik darajasida motivni maqsadga aylantirish mumkin.
Maqsad- bu mushukka erishish uchun kutilgan natijaning ongli tasviri. inson harakatining yo'nalishi. Maqsadlarni faoliyat motivlaridan ajratish kerak. Motivlarda ham, maqsadlarda ham mumkin bo'lgan kelajak kutiladi, ammo bu insonning o'zi bilan bog'liq.
Motivatsiya- inson xulq-atvorini belgilovchi va tushuntiruvchi ruhiy tabiat omillari majmui. Bu omillar tizimiga quyidagilar kiradi: motivlar, ehtiyojlar, maqsadlar, niyatlar, intilishlar va istaklar.
Hissiyot va idrok.
Hissiyot- tashqi muhitning individual xossalari va sharoitlarini, asab tizimi ishtirokidagi ichki yoki tashqi qo'zg'atuvchilar va qo'zg'atuvchilarning sub'ektini psixik aks ettiruvchi eng oddiy psixik jarayon.
Mulohaza yuritish: predmet va hodisalarning asosiy tashqi belgilari; ichki chegaralarning holati.
Hissiyotlar:

• Eksteroreseptiv:

- vizual
- hid bilish
- ta'mi
- eshitish
- harorat
-taktil

• Interoreseptiv:

- og'riq hissi
- muvozanat hissi
- tezlanish hissi

• Proprioseptiv: mushak-motor.

Idrok- ongimizda dunyoning sub'ektiv rasmini shakllantiradigan asosiy aqliy kognitiv jarayonlardan biri. Inson ongida aks ettirish ko'rish, eshitish, hid va teginishni o'z ichiga olgan sezgilarga bevosita ta'sir qilish orqali sodir bo'ladi.