Psixiatriyaning huquqiy jihatlari. Ruhiy bemorlarni tekshirishning asosiy usullari. Psixofarmakoterapiya asoslari. Ruhiyatning taraqqiyoti

Ruhan tekshiruv va aql salohiyatini sinab ko‘rish
Psixologiya tibbiyot bilan qadimdan chambarchas bog'lanib keladi. 
Kasalliklar orasida psixik kasalliklarguruhi ham bo'ladi. Bunday kasalliklarni 
ham asosan psixologik vositalar bilan davolashga to'g'ri keladi. O'rta tibbiyot 
xodimi, shifokor bemorning ruhiy holatiga to‘g‘ri baho berish uchun, 
awalo, odamning normal psixologivasini bilishi kerak. Barcha tibbiyot 
xodimlari, shu jumladan, o'rta tibbiyot xodimlari ham bemorga ruhiy 
ta ’sir ko'rsatish vositalarini: ishontirish, maslahat berish va u bilan 
muomala qilish yo'llarini puxta bilishlari kerak.
Tibbiy psixologiya eng yosh, rivojlanib kelayotgan fanlardan biri 
hisoblanadi. Hozirgi kunga kelib tibbiy psixologiya juda ko'p qimmatli 
ilmiy ma’lumotlar to'pladi. Bu to'plangan ma'lumotlar somatogen va 
psixogen kasalliklarning oldini olish, ishlab chiqarish samaradorligini 
oshirish uchun tibbiyot xodimlarining ruhiy holatlarini o'rganish, sog'lom 
muhitli jamoani tashkil qilish asosida tibbiy xizmatni vaxshilash kabi 
masalalar yechimini topishga ancha ko'maklashmoqda. Tibbiy psixologiya 
tibbiyotning barcha sohalari va bosqichlari uchun amaliy ahamiyatga ega. 
Chunki bemorning ruhiy jihatdan tetikligini ta ’minlamasdan turib uni 
samarali davolashga erishib bo'lmaydi.
Tibbiy psixologiya bemor psixikasini chuqurroq o'rganish maqsadida 
kuzatish, eksperiment, suhbat, tarjimayi holini o'rganish usullari bilan 
bir qatorda bir qancha test tizimlaridan foydalanadi.
Kuzatish usuli. Psixik hodisalar hayotda, ya’ni tabiiy sharoitlarda 
odamning turli-tuman faoliyatida qanday ko'rinishda voqe bo'lsa, o'sha 
ko'rinishda kuzatish usulining yordami bilan o'rganiladi.
Kuzatish usuli ikkiga bo'linadi:
a) tashqi;
b) o'z-o'zini kuzatish yoki ichki kuzatish.
Tashqi kuzatish. Bu usul tibbiy psixologiyada keng qo'llaniladi. 
Shifokorlar va o'rta tibbiyot xodimlari bemorlarning ruhiy holatlarini 
tashqaridan kuzatib boradilar. Kuzatishning asosiy xususiyati shundaki, 
bu usul yordami bilan psixik hayotning sezgi a ’zolarimiz bevosita seza 
oladigan, o'zimiz bevosita idrok qila oladigan dalillar aniqlanadi va 
tasvirlanadi. Kuzatish usuli psixik hodisalarni faqat tasvir etish bilan 
cheklanib qolmay, balki shu hodisalarni tushuntirish, ya’ni ularning 
tevarak-atrofdagi m uhitga, tarbiyaga, odam ning faoliyat turiga, 
organizmning umumiy ahvoliga va asab sistemasining holatiga bog'liq 
ekanligini isbotlash imkonini ham beradi.