Psixologiya mutaxassisligiga kirish

PROFADAPTATSIYA
┐
┘
Novatorlik — ishlab chiqarishda fan-texnikaning eng so‘nggi
yutuqlaridan foydalanishga intilish.
Ratsionalizatorlik — ijodiy mehnat qilish orqali kam mablag‘
va kuch sarflagan holda ko‘p va sifatli mahsulot chiqarishga
kirishish, shaxsiy takliflari bilan chiqish va boshqalardir.
Kasbiy adaptatsiya malakali ishchi yetishuvi bilan nihoyasiga
yetadi. Bunda eng ko‘zga tashlanadigan sifat ishchining ijodiy
mehnat qilishidir.
Kasbiy kompetentlik va mutaxassislikka kirish
0‘tgan asrning 60-yillaridan boshlab AQSH, Angliya
va boshqa shu kabi rivojlangan mamlakatlarda psixologik
muammolarga juda katta e’tibor qaratila boshlandi.
Insonni o‘rganishga bag‘ishlangan tadqiqotlarning yana bittasi
B.G.Ananyev tomonidan taklif qilingan bo‘lib, u inson psixikasini
o‘rganishda yangi metodologik uslubni ishlab chiqqan.
U insonga xos bo‘lgan to‘rtta asosiy sifatlarni ajratgan: individ,
subyekt faoliyati, shaxs va individuallik.
PSIXOLOG KIM?
insonlar bilan tez muloqotga kirisha oladigan
va odamlarni tushuna oladigan mutaxassis
insonlarning xatti-harakati, hissiyotlari,
boshqalarning fikrini boshqara oladigan va shunga maxsus
o‘rgatilgan inson
insonlar bilan tez muloqotga kirisha oladigan
va odamlarni tushuna oladigan inson
hayot haqidagi ko‘proq tasavvurlarga ega
bo‘lgan donishmanddir, uning vazifasi qiynalgan insonlarga
to‘g‘ri yo‘l ko‘rsatib, hayotda o‘z yo‘lini yo‘qotganlarga to‘g‘ri
maslahatlar berishi bilan alohida ajralib turadi.
o‘zini yaxshi tushuna oladigan va har qanday
vaziyatda ham o‘zini boshqara oladigan inson
Taniqli psixolog Y.A.Klimov kasbning turli xil holatlarini quyidagicha
tahlil qilgan:

• Kasb — bu insonlarning ma’lum bir holatlaridagi bir xilligidir.
• Kasb insonlarning xatti-harakatlarini ajratadigan holatdir.

Bunda psixolog mutaxassis sifatida o‘zini qanday namoyon
qilishi ko‘zda tutilgan.

• Shaxs xususiyatlari uning kasbiy faoliyatida yaqqol ko‘rinadi.

Bu esa kasb va shaxs uyg‘unligini ta’minlashga xizmat
qiladi.

• Kasb bu tarixiy rivojlanuvchi tizim hisoblanadi. “Professiya” so‘zi

lotinchadan olingan bo’lib, barchaning oldida gapirmoq
so‘zini beradi. Kasbning o‘zi insonlarning yashash sharoitlariga
qarab o‘zgaradi. Asosan psixologiya kasbi mashhur
bo‘lgan shaxslarning hayoti bilan bog‘liq holda amalga oshirilgan.

• Psixologiya kasbi reallikdir, bu subyektning o‘zini shakllanish

imkoniyatini yaratadi. Demak, psixologiya kasbida insonlarning
xatti-harakati orqali xulosaga kelishi mumkindir.