Psixologiyaliq konfliktologiya uzb

5-Mavzu: Ijtimoiy tizimda yuzaga keladigan turli darajadagi konfliktlar 

Reja: 

1.

 

Guruhiy konfliktlar 

2.

 

Guruhiy konfliktning yuzaga kelish mexanizmlari 

3.

 

Guruhiy konfliktlarning asosiy ko`rinishlari 

 

Tayanch tushunchalar: 

Guruhiy  konfliktlar,  guruhiy  konfliktning  yuzaga  kelish  mexanizmlari,  guruhiy 

konfliktlarning asosiy ko`rinishlari haqida, «shaxs-guruh» konflikti, «guruh-guruh» konflikti. 

 

5.1.Guruhiy konfliktlar 

Guruhiy konfliktlar o`z oldiga bir alohida ko`rinishga ega, bunda ikki tomondan bittasi kichik 

ijtimoiy  guruh  bo`lib  keladi.  Bunday  qarama-qarshiliklar  qarama-qarshi  yo`nalgan  guruhli 

motivlarning to`xnashuvi asosida paydo bo`ladi. 

Bundan  kelib  chiqib,  guruhli  konfliktlarning  asosiy  ikki  turini  ajratishimiz  mumkin:  «shaxs-

guruh»  konflikti  va  «guruh-guruh»  konflikti.  Ajratilgan  konfliktlarning  har  ikkalasi  asosiy 

ko`rinishi jihatidan o`ziga xos ko`rinishga ega. «Shaxs-guruh» konflikti 

Shaxs va guruh o`rtasidagi konfliktlar guruhdagi o`zaro munosabatlar orqali paydo bo`ladi va 

o`ziga xosligi bilan ajralib turadi, buni biz konfliktni boshqarishda esdan chiqarmasligimiz kerak 

Guruh – bu umumiy belgilar umumiy faoliyat, muloqot hamda umumiy  maqsad asosida 

birlashgan  kishilar  uyushmasidir.  Umuman  odamlar  guruhi  tashkil  topishi  uchun  albatta, 

qandaydir  umumiy  maqsad  yoki  tilaklar,  umumiy  belgilar  bo`lishi  shart.  Masalan,  talabalar 

guruhi uchun umumiy narsalar ko`p (o`quv faoliyati, bilim olish, yoshlarga xos birliklar).  

Guruhni  alohida  shaxslar  tashkil  etadi,  lekin  har  bir  guruh  psixologiyasi  uni  tashkil 

etuvchi  alohida  shaxslar  psixologiyasidan  farq  qiladi  va  o`ziga  xos  qonuniyatlarga  bo`ysinadi. 

Ayni shu qonuniyatlarni bilish esa turli  tipliguruhlarni boshqarish va ana shu guruhlarni tashkil 

etuvchilarni tarbiyalashning asosiy mezonidir. 

Guruhlarning turlari ko`p, shuning uchun ham ularni turli olimlar turlicha klassifikatsiya 

qiladilar. V.M. Karimova guruhlarning asosiy turlarini keltirgan. Guruhlar avvalo shartli va real 

guruhlarga  bo`linadi.  Real  guruhlar  aniq  tadqiqot  maqsadlarda  to`plangan  laboratoriya  tipidagi  

hamda  tabiiy  guruhlarga  bo`linadi.  Konkret  faoliyat  va  odamlarning  tabiiy  ehtiyojlari  asosida 

tashkil  bo`ladigan  bunday  tabiiy  guruhlarning  o`zi  kishilarning  soniga  qarab  katta,  kichik 

guruhlarga bo`linadi. Katta guruhlar uni tashkil etvchilarning maqsadlari, fazoviy joylashishlari, 

psixologik xususiyatlariga qarab uyushgan va uyushmagan turlarga, kichiklari esa o`z navbatida, 

endi  shakllanayotgan  –  diffuz  hamda  taraqqiyotning  yuksakpog`onasiga  ko`tarila  olgan  jamoa 

turlariga  bo`linadi.