Pul,inflyatsiya Reja: Pulning paydo bolishi va iqtisodiyotdagi orni


Inflyatsiya to'g'risida tushuncha


Download 19.94 Kb.
bet4/7
Sana18.06.2023
Hajmi19.94 Kb.
#1558864
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
Roʻziyev Dilshodjon

Inflyatsiya to'g'risida tushuncha
Vaqt o'tishi bilan alohida mahsulotlarning narx o'zgarishini o'lchash oson bo'lsa-da, inson ehtiyojlari bunday mahsulotlarning bir yoki ikkitasidan tashqarida. Jismoniy shaxslar katta va xilma-xil mahsulotlar to'plamiga, shuningdek farovon hayot kechirish uchun ko'plab xizmatlarga muhtoj. Ular oziq-ovqat donalari, metall va yoqilg'i kabi tovarlarni, elektr va transport kabi kommunal xizmatlarni, sog'liqni saqlash, ko'ngil ochish va mehnat kabi xizmatlarni o'z ichiga oladi. Inflyatsiya mahsulotlarning va xizmatlarning diversifikatsiyalangan to'plami uchun narx o'zgarishlarining umumiy ta'sirini o'lchashni maqsad qilib qo'yadi va ma'lum vaqt ichida iqtisodiyotda tovar va xizmatlar narxlari darajasining o'sishini yagona qiymatli tasvirlashga imkon beradi.
Valyuta qiymatini yo'qotishi bilan narxlar ko'tarilib, tovar va xizmatlarni kamroq sotib oladi. Xarid qilish qobiliyatining bunday yo'qolishi oddiy aholi uchun umumiy hayot xarajatlariga ta'sir qiladi va bu oxir-oqibat iqtisodiy o'sishning pasayishiga olib keladi. Iqtisodchilar o'rtasida yakdil fikr: barqaror inflyatsiya, xalqning pul massasining o'sishi iqtisodiy o'sishdan ustun bo'lganida sodir bo'ladi.
  • Inflyatsiya - bu valyuta qiymatining pasayishi va natijada tovarlar va xizmatlar narxlarining umumiy darajasi ko'tarilish darajasi.
  • Ba'zida inflyatsiya uch turga bo'linadi: talab-tortish inflyatsiyasi, xarajatlarni oshiruvchi inflyatsiya va ichki inflyatsiya.
  • Eng ko'p ishlatiladigan inflyatsiya ko'rsatkichlari iste'mol narxlari indeksi (CPI) va ulgurji narxlar indeksi (WPI) hisoblanadi.
  • Shaxsiy nuqtai nazar va o'zgarish tezligiga qarab inflyatsiyani ijobiy yoki salbiy ko'rish mumkin.
  • Moddiy aktivlarga ega bo'lganlar, masalan, mol-mulk yoki tovar sifatida, inflyatsiyani aktivlarning qiymatini ko'tarishini istashlari mumkin.
  • Naqd pulga ega odamlar inflyatsiyani yoqtirmasligi mumkin, chunki bu ularning mablag'lari qiymatini pasaytiradi.
  • Ideal holda, tejash o'rniga ma'lum darajada xarajatlarni rag'batlantirish va shu bilan iqtisodiy o'sishni ta'minlash uchun inflyatsiyaning maqbul darajasi talab qilinadi.

Inflyatsiya - bu ma'lum bir valyutaning sotib olish qobiliyatining vaqt o'tishi bilan pasayishi. Xarid qilish qobiliyatining pasayishi sodir bo'lgan miqdorning miqdoriy bahosi ma'lum vaqt ichida iqtisodiyotda tanlangan tovar va xizmatlar savatining o'rtacha narx darajasining oshishida aks etishi mumkin. Narxlarning umumiy darajadagi o'sishi, aksariyat hollarda foizlarda ifodalanadi, degani, valyuta birligi avvalgi davrlarga qaraganda kamroq sotib oladi.
Bunga qarshi kurashish uchun mamlakatning tegishli valyuta vakolatxonasi, Markaziy bank singari, inflyatsiyani ruxsat etilgan chegaralarda ushlab turish va iqtisodiyotning barqaror ishlashini ta'minlash uchun pul va kredit ta'minotini boshqarish uchun zarur choralarni ko'radi.
Nazariy jihatdan monetarizm - iqtisodiyotning inflyatsiya va pul massasi o'rtasidagi bog'liqligini tushuntiradigan ommabop nazariya. Masalan, Ispaniyaning Aztek va Inka imperiyalarini zabt etishidan so'ng, juda ko'p miqdordagi oltin va ayniqsa kumush Ispaniya va boshqa Evropa iqtisodiyotlariga kirib keldi. Pul massasi tez o'sib borganligi sababli, pul qiymati pasayib, narxlarning tez o'sishiga yordam berdi.
Inflyatsiya ko'rib chiqilayotgan tovarlar va xizmatlar turlariga qarab turli yo'llar bilan o'lchanadi va inflyatsiyaning teskarisi bo'lib, inflyatsiya darajasi 0% dan pastga tushganda tovarlar va xizmatlar narxlarining umumiy pasayishini ko'rsatadi.
Depozit
Pulni qo'ying - bu mijozlarga ochilgan hisobvaraqlardagi banklardagi yozuvlar. Bunday pullarning paydo bo'lishi veksel egasi uni buxgalteriya hisobiga taqdim etganda paydo bo'ladi. Moliya tashkiloti banknotalarni chiqarish o'rniga hisob raqamini ochadi va undan debet orqali to'lov amalga oshiriladi.

Download 19.94 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling