| xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word"
xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
Pulning mohiyati va funksiyalari Reja
Aim.Uz
Pulning mohiyati va funksiyalari
Reja:
Pulning mohiyati, ominlash usullari.
Pul nazariyalari.
Tayanch tushunchalar:
Pulni kelib chikishining asoslari. Pulning mohiyati va xususiyatlari. Pulning qiymati va istelish tarixi. Pulni paydo booz pullar muomilasini tashkil etishda ayrim shaxslarning ozaro bogminlashni ogyma oltin standarti va oltin deviz standarti va boshqa oqimlar.
Pulning mohiyati, olumki, pul tovar ishlab chiqarish va ayirboshlashning uzoq vaqt rivojlanishi natijasida vujudga keldi. R.Kruzo taq. Pulni tovar ayirboshlashni oni chorvachilikdan dehqonchilikni ajralib chiqishi va shu munosabat bilan tovar xolmish pulni keltirib chiqardi.
Ishlab chiqarishning rivojlanishi, tovar turlarining kozaro muloqotda boz mahsulotini (mulkini) baholagan. Shu baholash jarayoni biror olishini taqozo qilgan. Tovar muomilasining ekvivalent rivojlanish jarayonida umumiy ekvivalent shaklini har xil tovarlar oz tovarini ekvivalent sifatida oygan. Lekin jamiyat taraqqiyoti shu tovarlar ichidan pulni tovarlarning tovari deb e bu maxsus tovar, umumiy ekvivalent bozida aks ettiradi va tovar xorif pulni quyidagi xususiyatlarini o bu umumiy ekvivalent lib qolgan tovarlar qiymatini ozida ifoda qilishi.
Pulning har bir iqtisodiy tizimda, tovar ishlab chiqarishda kishilar olishi).
Pulning muhim xususiyati shundaki, u ham boshqa tovarlar singari qiymatga va istelishi bilan birga boshqa barcha tovarlarga qarama-qarshi turadi. Bu bir tomonda pul, ikkinchi tomonda boshqa tovarlar.
Pulning istez funksiyasini bajarib iqtisodiyot mushkulini oson qiladi (vositachi sifatida).
Pulning qiymati (qadr qiymati) deganda pul birligining xarid qilish qobiliyati, yaoz pulni bosib chiqarish xarajatlarini bildirmaydi. Bu xarajatlar pul qiymati emas, balki pulni muomilaga kiritish sarflaridir. Pulni qiymati narxga bogtarilib, ketsa, uni qiymati (qadri) pasayadi va aksincha.
Umuman pul insoniyat kashfiyotlari ichida eng oddiy, eng tushunarli boliqdir. Inson faoliyatini eng muhim xarakatga keltiruvchi kuchlardan biri pul bolib qoladi.
Taniqli davlat arboblaridan biri tarni uni qancha soldati yoki pushkalarini qudrati bilan emas, balki milliy valyutaning mustahkamligi bilan belgilanadi. Bunga shuni qoliq foydalanish imkoniyatini beradi, aksincha yomon ishlayotgan pul tizimi pul muomilasini izdan chiqarib ishlab chiqarish darajasidagi keskin pasayishlar, iqtisoddagi bandlikka va bahoga, pulni sotib olish qobiliyatini pasayishiga salbiy tarsatadi.
Tarixiy manbalarga kooz pullar XII ozdan pul sifatida foydalangan.
Umuman tarixda birinchi tangalar VII laydi:
Do'stlaringiz bilan baham:
