Q. J. Mirzaev, E. Sh. Shavqiev,B. K. Janzakov innovatsion iqtisodiyoT

12.2. Respublikamizda fan-ta’lim, ishlab chiqarish integratsiyasi va bu borada O‘zbekistonning jahon bozoridagi roli va o‘rnini oshirish

Respublikamizda innovatsion faoliyatning kelgusi taraq­qiyoti fan, ta’lim va ishlab chiqarish integratsiyasiga asoslanadi. Bunday integratsiyaning huquqiy asoslari bo‘lib oxirgi yillarda hukumatimiz tomonidan chiqarilgan bir qator farmonlar, qarorlar va qonunlar hisoblanadi. Jumladan, O‘zbekiston Respub­likasining 2019 yil 29 oktyabrdagi “Ilm-fan va ilmiy faoliyat to‘g‘risidagi” Qonuni, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 27 apreldagi “Innovatsion g‘oyalar, texnologiyalar va loyi­ha­larni amaliy joriy qilish tizimini yanada tako­mil­lashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risidagi” PQ-3682 -sonli hamda 2018 yil 7 maydagi “Iqtisodiyot tarmoqlari va sohalariga innovatsiyalarni joriy etish mexanizmlarini takomillashtirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risidagi” PQ-3698- sonli Qa­ror­lari hisoblanadi.

O‘zbekiston Respublikasida fan-ta’lim ishlab chiqarish integ­ratsiyasining asosiy yo‘nalishlari sifatida quyidagilar hi-soblanadi:
I. Ilm-fan va ilmiy faoliyat sohasidagi yo‘nalishlar:
a) ilm-fan va ilmiy faoliyatni rivojlantirish orqali milliy iqtisodiyot raqobatbardoshligiga va samaradorligiga eri­shish­ni amalga oshirish;
b) ilm-fan va texnologiyalarni rivojlantirishning ustuvor yo‘nalishlarini belgilash hamda resurslarni maqsadli yo‘nal­ti­rish­ni yo‘lga qo‘yish;
v) ilm-fan va ilmiy faoliyat sohasida Davlat huquqiy sherik­lik­ni qo‘llab -quvvatlashni kuchaytirish;
g) ilm-fan, ta’lim va ishlab chiqarishni uzviy bog‘liqligini ta’minlash va undan olinadigan manfaatdorlikni oshirishga eri­shish va hokazo.

1. 
   Iqtisodiyot tarmoqlari va sohalariga innovatsiyalarni joriy etish mexanizmlarini takomillashtirish bo‘yicha yo‘na­lish­lar:
   

a) innovatsion faoliyatni Davlat tomonidan tartibga solish mexanizmlarini tubdan takomillashtirish;
b) iqtisodiyot tarmoqlari va sohalariga innovatsiyalarni yanada samarali joriy etish uchun shart-sharoitlarni yaratish;
v) ayniqsa bunda innovatsion loyihalarni amalga oshirish uchun investorlar, sheriklar va boshqa manfaatdor shaxslarni jalb etish­ni kuchaytirish;
g) yangi texnologiyalarni joriy qilish va innovatsion mahsulotlarni ishlab chiqarish maqsadida sanoat korxonalari bi­lan o‘zaro hamkorlikni kuchaytirish va hokazo.

2. 
   Respublika iqtisodiyotiga innovatsion g‘oyalar, texno­lo­gi­ya­­lar va loyihalarni ilmiy-amaliy tadqiqotlar natija­lariniva noy-xau ish­lan­­malarni real iqtisodiyot tarmoqlari korxo­na­­la­ri­ga joriy etish yo‘nalishlari:
   

a) ishlab chiqarish tarmoqlari korxonalariga innovatsion g‘oyalar, loyihalar joriy etish sohasiga investitsiyalarni keng jalb etishni kuchaytirish;
b) yaratilgan yangi texnologiyalarni tijoratlashtirishni oshi­rish va ularni tashqi bozorlarga olib chiqishni yo‘lga qo‘yish;
v) innovatsion g‘oyalar, texnologiyalar va loyihalarni to‘la­qon-li realizatsiya qilish uchun xorijiy investitsiyalarni jalb etishni kuchaytirish;
g) yaratilgan innovatsion g‘oyalar, texnologiyalar va loyiha-lar­ni muvaffaqiyatli ishlab chiqarishga joriy etgan (xususiy sektor va­kil­lari, erkin iqtisodiy va kichik sanoat zonalari korxonalari) ishtirokchilari natijalarini namoyish etishni oshi­rish va hokazo.
Bugungi kunda respublikamizda ilm-fan sohasini iqtiso­diyotdagi o‘rnini oshirish bo‘yicha mamlakatimiz Prezidenti Sh.Mirziyoev: – “Mamlakatimiz uchun ilm-fan sohasidagi ustuvor yo‘nalishlarni aniq belgilab olishimiz kerak. Hech bir davlat ilm-fanning barcha sohalarini bir yo‘la taraqqiy ettiraolmaydi. Shu­ning uchun biz ham har yili ilm-fanning bir nechta ustuvor yo‘na­li­shini rivojlantirish tarafdorimiz”⁶⁹ degan edi. Shu bilan birga respublikamizda kelgusida bajarilishi zarur bo‘lgan vazi­fa­lar ham belgilab olindi, jumladan “ilm-fan yutuqlarini elek­tron platformasi, mahalliy va xorijiy ilmiy ishlanmalar baza­sini shakllantirish lozim. Har bir Oliy ta’lim va ilmiy tad­qiqot dargohi nufuzli chet el universitetlari va ilmiy markaz­lari bilan hamkorlikni yo‘lga qo‘yishi shart.”⁷⁰
Respublikamizda milliy innovatsion tizimni rivojlantirish hamda fan-ta’lim va ishlab chiqarish integ­ratsiyasini shakllantirishda hamda respublikaning jahon bozo­ridagi o‘rnini oshirishda O‘zbekiston Respublikasi Innovatsion rivojlanish vazirligining alohida o‘rni mavjud. Vazirlik o‘z faoliyati davomida qator vazifalarni amalga oshirishi belgilab qo‘yilgan. Bulardan eng muhimi vazirlikning ilm-fan va ilmiy-texnikaviy tadqiqotlarni rivojlantirish boshqarmasi tomonidan tartibga solinadigan ilmiy-texnik kengashning faoliyati hisob­lanadi. Ilmiy-texnik kengash respublika iqtisodiyotining turli soha­laridan yetakchi mutaxassislarni jalb etgan holda har bir yaratilgan innovatsion ilmiy ishlanmalarga adolatli o‘z munosa­ba­ti­ni bildirishga asoslangan.
Respublikamizda mazkur vazirlikning asosiy yo‘nalishlari etib quyidagilar belgilangan, jumladan:

1. 
   mamlakatning intellektual va texnologik salohiyatini oshirish bo‘yicha uzoq muddatli ssenariylari asosida kelajak modellarini shakllantirishning strategik rejalashtirish tizimini yaratish ishlarini amalga oshirish;
   
2. 
   hududlar ijtimoiy-iqtisodiy salohiyatining barqaror o‘si­shi, shuningdek, aholining hayot darajasi va farovonligi yuksa­li­shi­ni ta’minlaydigan fan va innovatsiya faoliyatini rivoj­lan­ti­rish bo‘yicha zamonaviy infratuzilmasini shakllantirishni kuchay-ti­rish;
   
3. 
   ilmiy tadqiqot va innovatsiya faoliyatini, eng avvalo, iqti­dor­li yosh avlodning ijodiy g‘oyalari va ishlanmalarini har tomon­lama qo‘llab-quvvatlash va rag‘batlantirish uchun qulay sharoitlar yaratish zarurligi;
   
4. 
   iqtisodiyotning real sektori tarmoqlariga zamonaviy axbo­rot-kommunikatsiya, sanoat va boshqa innovatsion texnologiyalarni ja­dal joriy etish;
   
5. 
   innovatsiya faoliyati sohasida ilg‘or xorijiy (xalqaro) tashkilotlar bilan, shu jumladan ularni nou-xau, nano­texno­logiyalar va yuqori texnologik tovar (ish, xizmat)larni ishlab chiqarishning mahalliy bozoriga jalb qilish orqali hamkorlikni kengaytirish bo‘yicha tizimli ishlarni amalga oshirish;
   
6. 
   respublikamizdagi ilmiy tadqiqot va innovatsiya fao­liya­ti­ning istiqbolli yutuqlarini targ‘ib qilishni kuchaytirish va erishilgan innovatsion natijalarni joriy etishning samarali mexanizmlarini yaratish bo‘yicha kelgusidagi ishlarni kuchaytirish va hokazo.