Q. X. Mah kamov, M. Abduvohidov tribotexnikadan amaliy mashgulotlar

R  
= - > R
= —------- -------- -------- ----------- = 6 ,6 8
m k m
max 
^ 
^ max 
r
J
1 
Щ
 
J
5. T ayanch chiziq param etrlari:
v = 
2 t —
- 1 = 2- 0,524 • 
_ i = 1578.
" Ra 
1,366
2-misol. Sirt profilining ko'ndalang profilogrammasi.
К к г = 400, К вг = 1000, bo'ylam a profilogram m asi К
гб
= 1000, 
Квб = 4000, m arta kattalashtirib olingan. K o'ndalang profilogram m a 
param etrlari: /?max* ~ 40 mm; h^ = 2,5 m m; 
= 6; 7;8; 10,5; 8,5 
mm.ga, bo'ylam a profilogram m a param etrlari RmM6 = 40 m m; h6 
= 2,5 m m ; d6i = 55; 58; 66; 60; 75 mm.ga teng. Sirt profilining 
chiqiqlari cho'qqilarining egrilik radiusi hisoblansin.
1. 
K o'ndalang va bo'ylam a profilogram m alar bo'yicha kesim lar 
enining o 'rta c h a qiym ati kvadrati:

---

m 2.
5 i 
5
j 2
 
1 ^ . 2 
552 + 583 + 66* + 60J + 75J 
mm2
d] = ~ 2 ^ d ж ------------------------------------ -- 3994 m m f
5 i 
5
2. K o‘nclaljuiH vii ho'yliuna profilogram m alar bo'yicha chiqiqlar
1,02-им = 20 мкм
cho'qqisining I'Killik rndiuiiluri;
4
1000 66,3
4
К
400J 8-2,5
и m^ f -
&
4000 •3994
K1 «м 10002•8-2,5
= 0,798.vtvi = 798мкм
Profil chiqiqlari cho'qqilarining keltirilgan egrilik radiusi.
1 -LABORATORIYA ISH I
Detnl yuzasi profilogramm asini olish va g'adir-budirlik param etr- 
Inrlni aniqlash.
I 
Ishdan maqsad: profilograf - profilom etr tuzilishi va ishlashi 
bilnn tanishish ham da uning yordam ida yuza g‘adir-budirliklarini 
o'lchashni o'iganish.
2. Kerakli asbob va jihozlar:
2.1. 201 m odelli profilograf - profilom etr.
2.2. Yuza g ‘adir-budirligini o ‘lchash uchun detallar.
a) toza tokarlik ishlov berilgan valik.
b) toza frezerlik ishlov berilgan tekis detal.
3. U m um iy tushunchalar.
Profilografiya - profilom etriya asosan p o ‘lat, c h o ‘yan, rangli m e- 
tallardan tayyorlangan detallarni va quym a xom ashyolarning yuzalari 
g'adir-budirligini va to'lqinsim on yuzalam i profilini o 'lchash va 
yo/.ish uchun ham da nom etall detallarning g‘adir-budirliklarini ular- 
uing yuzalariga zarar yetkazm asdan aniqlash uchun xizm at qiladi.
Yuza g‘adir-budirligini aniqlash m utlaq m etod yordam ida quyi- 
dagicha olib boriladi:
-
80 m km balandlikkacha b o ‘lgan m ikronotekisliklam i elektro- 
irrm ik qog‘ozda kattalashtirgan m asshtabda yozish;

---

-
0,02 mkm dan 5 mkm gacha bo‘lgan parametrlarni milliy (strel- 
kali) asbob yordamida aniqlash (profilning o ‘rta arifmetik chetlanishi 
bo'yicha).
3.1. 
Asbob asosan tekis, silindrik va boshqa tashqi va ichki yuza- 
larini g'adir-budirligini aniqlab beradi, faqat ularning o'lchanuvchi 
yuzalar to 'g 'ri chiziqni tashkil etishi kerak.
Asbobni ishlash prinsipi asosan shundan iboratki, unda kichik 
radius bilan o 'lch an gan olmos igna o'lchanuvchi yuza bo'ylab hara- 
katida m ikronotekisliklari paypaslab o 'tad i va ularning past-baland- 
liklariga m os ravishda harakat yo'nalishiga tik yo'nalishda tebranadi. 
Ignaning tebraishlari asbobdagi mos qurilm a yordam ida o'zgarvchan 
elektr kuchlanishini hosil qiladi va bu kuchlanishning o'zgarishiga 
qarab g'adir-budirlik ko'rsatkichliri aniqlanadi.
Asbob alohida tayyorlangan quyidagi buloklardan iborat (1.4- 
rasm).