Q. X. Mah kamov, M. Abduvohidov tribotexnikadan amaliy mashgulotlar

4 -A M A L IY IS H
S IR P A N IB IS H Q A L A N U V C H I D E T A LLA R N I Y E Y IL IS H  
T E Z L IG IN I H IS O B L A S H
Ishning maqsadi: EHM da з1фашЬ ishqalanuvchi detallarni yeyi 
lishini hisoblashni o ‘ rganish [14].
Nazariy qism: Agar moy abraziv donachalar bilan birga ishqa­
lanish yuzasiga kelib tushsa yeyilish quyidagicha b o‘ ladi.
Abraziv donachalar yumshoq yuzaga botib o ‘ mashib oladi, 
qattiqroq yuzada esa qimirlaydi. Val butun sirti b o‘ylab yeyiladi, 
vtulka esa faqat valni ko'tarib turuvchi, taxminan и = я /  4 radian 
burchakka ega yuza yeyiladi. Abraziv donachalaming o ‘ yish izi kesik 
konus shaklida bo'lib, uning uchi ta’sir eta boshlagan joyda, asosi esa 
abraziv botib o'rnashib qolgan joyda bo'ladi.
Yeyilish tezligini hisoblash uchun quyidagi ifodadan foydalani-
ladi:
Val:
(3.23)
Vtulka:
_
12
-
10
- " n a a + rx(Smix- d a +hb)KH
np2-rKl (S max-SmJ
(3.24)
R
K o ‘ rsatkichlarning izohi 3.6-jadvalda berilgan. 
Abraziv donachasiga tushayotgan kuch:
nacjs(p
(3.25)
Abraziv donasiga ishqalanish yuzasiga botish chuqurligi:
(3.26)

---

Sirpanib ishqalanuvchi qismlaming yeyilish tezligini hisoblash 
uchun beriladigan qiymatlar
3.
6
-jadval
Ko'rsatkichlar nomi
Ko'rsatkichlar
belgisi
0 ‘ lchov
birligi
Qiymati
1
2
3
4
Kvars donachalari mustahkamligi
CTM
M P 2
400
Eng kichik minimal tirqish
Smin
mm
0,002
Eng katta maksimal tirqish
Smax
mm
0,090
Valning aylanish tezligi
‘ CO
1/c
157
Podshipnikka q o ‘yiladigan kuch
N
K H
7
Sistemadagi m oyning hajmi
Q
sm3
60
Yeyilish notekisligining 
koeffitsiyenti
K H
0,8
Tirqish bilan o'lchovdosh abraziv 
donachalami hisobga oluvchi koef- 
fitsiyent
K i
0,85
Moydagi yumshoq (organik) qo‘ - 
shimchalami hisobga oluvchi koef- 
fitsiyent
K 2
0,75
Materialni yemirilishga olib keluv­
chi sikllar soni
Valniki
n
170
Vtulkaniki
P/t
25
M oydagi abraziv donachalar 
miqdori
E
0,02
Podshipnik uzunligi
1
mm
42
Abraziv donachalar zichligi
Ya
G/sm3
2,65
M oyning zichligi
ym
G/sm3
2,84
bu yerda, h — botish chuqurligi; hb — abraziv donasining bo'laklanib 
ketishiga olib keluvchi botish chuqurligi; bm — abraziv donasining 
mustahkamligi; R — abraziv donasining o ‘ rtacha radiusi; dmax, dmin — 
tirqishning eng katta va eng kichik qiymatlariga to ‘g ‘ ri keluvchi 
abraziv donalar o'lchami; na — ishqalanish yuzasiga kirib qolgan 
abraziv donachalar soni.

---

„ J * L ±
Q ± K i\ K * - r m 
(3.27)
24 n - R l -(0 -гх-уа
bu yerda, K n - yeyilish notekisligini hisobga oluvchi koeffitsiyent 
(K N = 0 ,6 -1 ,4 ); to - valning aylanish tezligi; Z
1
- Z
2
- val va vtulka- 
ning raduslari; a yi - tutash yuzasining radusi: