Qabul qildi: Axmedov M. K

OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR
VAZIRLIGI
ISLOM KARIMOV NOMIDAGI TOSHKENT
DAVLAT TEXNIKA UNIVERSITETI OLMALIQ
FILIALI
“KONCHILIK ISHI ” KAFEDRASI
UMUMIY GEOLOGIYA VA TOG’ JINSLARI
FIZIKASI FANI BO’YICHA
MUSTAQIL ISHI

Guruh: 5AS-KEM

Bajardi: Boymatov A.A
Qabul qildi: Axmedov M.K.

Olmaliq 2023

Mavzu: Batial zona yotqiziqlari
Reja:
Batial zona joylashuvlari
Joylashish shartlari
Batial zona osimlik va suv hayvonlari
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar

Bathyal, batial zonasi (bathys - chuqur) - Jahon okeanining neritik (sayoz) va tubsiz (chuqur suv) zonalari o'rtasida chuqurlikda joylashgan zonasi.

U kontinental qiyalikdan yuqorida, kontinental sayozning chetidan (keskin egilishi) taxminan 200 m chuqurlikda, qit'a yonbag'irligining etagiga qadar va 1000 dan 3000 m gacha chuqurlikda, qiyalikning tog'ga o'tish joylarida joylashgan. okean tubi. Turli hisob-kitoblarga ko'ra, vannalar Jahon okeani maydonining 15 dan 16 foizigacha egallaydi.
Batial yoki kontinental qiyalik okean tubining katta qismini egallaydi, hajmi bo'yicha tubsizlikdan keyin ikkinchi o'rinda turadi. Kichkina tiklikka ega bo'lgan shelfdan va tubsizlikdan, ya'ni okean tubidan farqli o'laroq, u ko'proq yoki kamroq tekis bo'shliq bo'lib, qit'a yonbag'irligi katta tiklikka ega, garchi qoidadan istisnolar ma'lum (masalan, vannalar). Alyaska ko'rfazi). Batiallar kuchli yoriqlar va tub cho'kindilarning tabiatining keskin o'zgarishi bilan oddiy yoriqlar bilan tavsiflanadi. Bu erda toshloq jinslarning chiqib ketish joylari tez loy to'planadigan joylar bilan almashadi. Nihoyat, batial suv osti kanyonlari va loyqa oqimlarining hosil bo'lgan zonasidir. Boshqacha qilib aytganda, agar shelf va tubsizlikni cho'kindi to'planish zonalari deb atash mumkin bo'lsa, batialni eroziya va qayta joylashish zonasi deb atash mumkin.
Shartlar
Muhim bosim (25 MN/m² yoki 250 kg/sm² gacha)
Deyarli yorug'lik yo'q
Kichik mavsumiy harorat o'zgarishi
Suv zichligidagi kichik mavsumiy tebranishlar
Suvning harakatchanligi nisbatan zaif, ammo tubsizlikka qaraganda sezilarli darajada yuqori
Pastki relyefi - kesilgan
Pastki qismida cho'kindilarning uzluksiz qoplami yo'q va ko'plab asosiy jinslar paydo bo'ladi.
Hayvonot dunyosida sezilarli xilma-xillik va tubsiz shakllarga o'tadigan ko'plab baliq turlari mavjud;
Yorug'lik etishmasligi tufayli o'simliklar juda kambag'al.

Past va mo''tadil kengliklarda suv harorati 5 dan 15 ° C gacha, yuqori kengliklarda -1 dan 3 ° C gacha bo'lishi mumkin. Tuzlilik 34 dan 36 ‰ gacha bo'lishi mumkin. Oqimlar sekin. Batial tubi cho'kindilarining uchta asosiy turi mavjud: organogen cho'kindilar (organizmlar qoldiqlaridan hosil bo'lgan), autigen cho'kindilar (tog' jinslarini buzish paytida hosil bo'lgan) va terrigen loy va gillar (quruqlikdan olib kelingan zarrachalar).

organogen loylar
autigen cho'kindi
terrigen oqishlar

bilim
Okean tubining keng va noma'lum bo'shliqlariga katta qiziqish tubsizlikni tizimli o'rganishga olib keldi. Batial, bugungi kunga qadar, eng kam o'rganilgan bo'lib qolmoqda, ammo uni hayotning tarqalishi xaritalarida endi "bo'sh joy" deb atash mumkin emas. Batial hayotning juda samarali zonasi bo'lib chiqdi, bu erda bentos va baliqlarning mo'l-ko'l rivojlanishi uchun barcha imkoniyatlar mavjud, bundan tashqari, ular katta tijorat ahamiyatiga ega.

Bentos

Batial zonada hayot juda notekis taqsimlangan, aholi zichligi okeanning yuqori qatlamlaridan keladigan oziq moddalar miqdoriga, tuproq tarkibiga va suv haroratiga bog'liq. Tirik organizmlar soni va ularning turlari chuqurlikdan kamayadi.

Batyalining bentosi aralash xarakterga ega. Bu erda qulay sharoitda kirib boradigan subtidal va tubsiz hayvonlarni va okeanning deyarli barcha chuqurliklarida mavjud bo'lishi mumkin bo'lgan eurybat turlarini, faqat batiallarga xos bo'lgan turlarini topish mumkin. Bularga dengiz patlari Protoptilum orientale, Ravonaria pacifica, Virgularia cistifera, polychaetes, yirik dekapodli kerevit Chionoeceotes angulatus, Munidopsis beringiana va koʻp sonli mollyuskalar kiradi.
Dengiz qalami va dengiz nilufari
Poliketalar

Katta dekapodlar

1, izopod Storthynura benti; 2, mollyuska Neopilina ewingi; 3 - Holothurian Scotoplanes murrayi.

Batial ancha samarali bental zonasi bo'lib, bentosning barcha trofik turlari - sestonofaglar, detritofaglar va yirtqich umurtqasizlar yashaydi. Batialning yuqori, ko'proq dipamik qismida seston bilan oziqlanadigan gubkalar, gidroidlar, yumshoq marjonlar, dengiz patlari va yirtqich hayvonlar ustunlik qiladi.

sestonofaglar
zararli moddalar

1 - mysida Gnathophausia gigas; 2 - baliq Careproctus amblystomopsis; 3 - dengiz nilufar Bathycrinus pacificus; 4 - dengiz qalami Kaphabelemnon biflorum; 5 - holoturian Psychropotes longicauda; 6 - dengiz kirpisi Echinocrepis cuneata; 7 - echiurida Prometor grandis; 8 - Hyalomena shimgichi.

1 - Fish Photostomias guerneri; 2 - Fish Myctophum punctatum; 3 - Octopus Vampyroteuthis infernalis
Batiali florasi juda kambag'al bo'lib, asosan bakteriyalar va kremniy yosunlari bilan ifodalanadi.

Pastki baliq

Baliq baliqlari- Melanocetus jonstoni.
Uzun dumli baliq

Ko'mir baliqlari

Xulosa:
Men bu mustaqil ishimdan shunday xulasaga keldimki. Batila zonalarni kormagan bolamsamda ular xaqida ozim bilmagan xatto xayolimga kelmagan bilim va malumotlarga ega boldim. Izlanishlar vaxtida batial zonalar joylashishlari, joylashish shartlari, osimlik va hayvonot olami xaqida yaxshigina tasavvur doiram kengaydi. Mustaqil ish mavzusi yuzasidan materiallar izlash paytida shuni sezdimki malumotlar kamligini, xali bu sohada aynan batiallar zonasi mavzusida qilinadigan ishlar, izlanishlar kerakligini chundim. Niyyatim bizni diyorlardanham yana avvalgiday dunyoga ustozlik qilgan Al-Buhoriy, At-Termiziy, Al-Xorazmiy, Ibn Sino, Abu Rayxon beruniy, Mirzo Ulugbek kabi olimu-ulamolar chiqsa. Buning uchun biz xozirgi kundagi qimmatli vaxtni bexudaga sarflashdek illatni tark qilib. Vaxtimizzi koproq oz ustimizda ishlash, xulqimizzi gozal qilish va ilm olishda anchagina gayrat qilishimizga togri keladi.

Foydalanilgan adabiyotlar:
K.X.Adilxanov. Mineralogiya. IMR .2014 y. M.V.Abdunabiyeva.
Kristallografiya va mineralogiya. TDTU, 2014 q.
Qo’shmurodov O.Q. Mineralogiya. Toshkent. 2005yil
B. T. Toshmuhamedov, M. V. Abdunabiyeva, N. Sh. Tulyaganova.
Kristallografiya va mineralogiya fanidan laboratoriya ishlari o'tisji uchun
uslubiy qo'llanma. - Toshkent TDTU, 2011.
Adilxanov K.X., Tulyaganova N.Sh. "Kristallografiya, mineralogiya va
geokimiyo" fanidan laboratoriya mashg'u- lotlarini o'tish uchun uslubiy
ko'rsatma - Toshkent : TDTU, 2010.
A.G.Betextin mineralogiya kursi. O’qituvchi nashryoti Toshkent - 1969.
Moskva. Knijniy Universitet – 2008y.
Qo'shimcha adabiyotlar:
A.G.Betextin. Kurs mineralogii. Moskva. Knijniy Universitet – 2008y.
Vetman E.F., Yu.G.Raufonov, I.N.Federmenko «Kristallografiya,
mineralogiya, petrografiya, rentgenografiya» 1990 yil.
Shafranovskiy I.I., Alyavdin V.F. «Kratkiy kurs kristallografiya» Izd-vo Nedro,
1984y.
Milovskiy A.V. Kononov O.B. «Mineralogiya» M.Izd-vo MGU, 1982 y.
Popov T.M. Shafronskiy I.I. Kristallografiya «Visshaya shkola» 1972 y.
M. G. Kiselov, A. V. Drozdov “Kristallografiya i mineralogiya laboratorniy
praktikum”. Minsk BNTU. 2013 yil
Internet saytlari:
htt: //WWW/ elebrary.ru/ - nauchnaya elektronnaya bibloteka
htt: //mggu. ru.
www.geologiya.ru
http://www.rsl.ru – Rossiya davlat kutubxonasi.
www.Ziyo. net.
Mineral.ru
Katlog mineralov