- Rim imperiyasida bu davrda yuzaga kelgal falsafiy oqimlardan yana biri - bu neoplatonizm oqimidir. Bu oknmning asoschisi Plotii eramizpipg 204-270y.y.) bo‘lib, uning fikricha, olamiy jarayon payqab va ifodalab bo‘lmaydigan iloxiy bosh yagona ibtidodan boshlanadi. Bu ibtido avval olamiy aql, sungra olamning joni (ruxi) sifatida, undal keyin ayrim jonlar sifatida, ayrim jonli jislar sifatida to materiyagacha davom etadi. Plotin fikricha, bu ibtido butun borliq asosi bo‘lgan yagona ilohiy kuch - xudodir. Qolgan barcha narsalar (ham) ruxiy, xissiy narsalar. ham moddiy narsalar) shu iloxiy kuchdan yaralgan nurning emmanatsiyasining natijasidir. Uning nuktayi nazaricha, Quyosh o‘zidan nur taratgan kabi, iloxiy kuch-xudo ham o‘zidan butun koinotni undagi barcha narsalarni emmanatsiya usuli bilan chnqarib goborgan. Bu emanatsiya kilingan narsalarga rux ham (jon ham) materiya ham kiradi. Insonning joni va taiasi ham ularning birligida shu iloxiy kuch-xudo tomonidan emanatsiya qilingan. Shuniig uchun inson-xayetining oliy maqsadi -o‘z jonining shu iloxiy kuch-xudo bilan ko‘shilishiga erishuvdan iboratdir. Kishi bunga ekstaz (jazava) xolatga tushish orqali, uni bajarish orqali erishadi, bu xolatda uning joni, ruxi butun xissiy dunyodan va taladai xalos bo‘ladi. Buninguchun kishi o‘z nafsiii va jismoniy ishtiyoklarini tiyish vositasi bo‘lgan hamda butun ruxiy kuchlarini, shu jumladan, biluvchilik kuchlarini rivojlantirish yo‘li bilan erishadi. Bunda yuksalib borishning oliy ekstaz (jo‘sh urish) bosqichida inson ruhi xudo bilan qaytadan birlashadi.
TUZUVCHILAR: E`TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT!
Do'stlaringiz bilan baham: |
