Qadimgi Sharqdagi iqtisodiy fikrlar. Qadimgi Xitoy iqtisodiy g’oyalari. Qadimgi Gretsiyadagi iqtisodiy fikrlar

KLASSIK DAVRGACHA BO‘LGAN QADIMGI IQTISODIY TA’LIMOTLAR


Reja:

• 
  Qadimgi Sharqdagi iqtisodiy fikrlar.
  
• 
  Qadimgi Xitoy iqtisodiy g’oyalari.
  
• 
  Qadimgi Gretsiyadagi iqtisodiy fikrlar.
  

4. Qadimgi Rimdagi iqtisodiy qarashlar.

Iqtisodiy fikrlarning paydo bo’lishi va shakllanishi yozuv bilan bevosita bog’liq. Yozuv qachon paydo bo’lgan? Yozuv bundan olti ming yil avval, miloddan to’rt ming yil oldin o’sha davrning madaniyat o’chog’i hisoblangan Mesopotamiyada ijod qilindi. Qadimgi grek tarixchilari hozirgi Iroqdagi Dajla va Frot daryolarning oralig’idagi joylarni «Mesopotamiya» deb atagan. Bu grekcha so’z bo’lib, «ikki daryo oralig’i» ma’nosini bildiradi. Dastlabki yozuv ijod qilingandan keyin, Misr va Qadimgi Sharqdagi xalqlar tarix tiliga kira boshladi. Demak, o’sha davrdan, ya’ni Qadimgi Dunyo – quldorlik davridan boshlab dastlabki iqtisodiy fikrlar shakllana boshladi.

• 
  Iqtisodiy fikrlarning paydo bo’lishi va shakllanishi yozuv bilan bevosita bog’liq. Yozuv qachon paydo bo’lgan? Yozuv bundan olti ming yil avval, miloddan to’rt ming yil oldin o’sha davrning madaniyat o’chog’i hisoblangan Mesopotamiyada ijod qilindi. Qadimgi grek tarixchilari hozirgi Iroqdagi Dajla va Frot daryolarning oralig’idagi joylarni «Mesopotamiya» deb atagan. Bu grekcha so’z bo’lib, «ikki daryo oralig’i» ma’nosini bildiradi. Dastlabki yozuv ijod qilingandan keyin, Misr va Qadimgi Sharqdagi xalqlar tarix tiliga kira boshladi. Demak, o’sha davrdan, ya’ni Qadimgi Dunyo – quldorlik davridan boshlab dastlabki iqtisodiy fikrlar shakllana boshladi.
  

Xammurapi podshohi qonunlari

Qadimgi Bobildagi iqtisodiy masalalar podshoh Xammurapi

qonunlarida aks ettirilgan

• 
  Hukmron sinflar mulkini qattiq himoya qilish zarurligi to‘g‘risida qayd etilgan.
  
• 
  Bahoni tashkil etish va tovar-pul munosabatlarining u yoki bu tomonlari tahlil qilingan. Sudxo‘rlik ko‘lami «tartibga solinib» turilgan: pul ssudasi bo‘yicha foiz normasi dastlabki miqdorning 20 foizidan, natural ssuda bo‘yicha – 33 foizdan oshmasligi kerak.
  
• 
  Yollanma mehnat va bajarilgan ish uchun pul to‘lovlari miqdori reglamentlashtirilgan.
  

• 
  Yer yuzida adolat qaror topishi uchun, farovon hayot uchun kurashuvchi jasur, pok insonlarni shakllantirish va tarbiyalash g‘oyasi ilgari suriladi;
  
• 
  Markaziy Osiyoda o‘troq turmush tarzining afzalliklari ko‘rsatiladi;
  
• 
  dehqonchilikni rivojlantirish, quruq va bo‘sh yerlarni o‘zlashtirib, ularni jamoa o‘rtasida adolatli taqsimlash savobli ish deb hisoblanadi;
  
• 
  chorvachilikni rivojlantirishga ahamiyat beriladi;
  
• 
  turli tabiiy ofatlarga qarshi oziq-ovqatlar zaxirasini barpo qilish qo‘llab-quvvatlanadi;
  
• 
  yer, suv, havoni bulg‘ash, ifloslantirish og‘ir gunoh hisoblanadi.