Qahramonov o

Riskka ta’sir etish imkoniyati bo‘yicha:

• Riskka ta’sir etish imkoniyati bo‘yicha:
• ekzogen (tashqi) risklar, ularga ta’sir etish qaror qabul qiluvchi shaxs ta’siri ostiga tushmaydi va risklarni amalga oshishi natijasida yuzaga keluvchi zararlarni, oqibatlarini kamayishi bilan cheklanadi;
•  endogen (ichki) risklar, qaror qabul qiluvchi shaxs ta’sir doirasida bo‘ladi, qaysiki ular uchun risklarni yuzaga kelish ehtimolligi kamayadi va ayrim hollarda butunlay bo‘lmaydi.
• Iqtisodiy muhitlar uchun xos bo‘lgan risklarning tasnifiy tizimi o‘z tarkibiga guruhlar, toyifalar, turlar, kichik turlar va xillarni oladi. Ularning chizmali ko‘rinishi 1-rasmda aks ettirilgan.
• Ehtimolli natijasi (riskli hodisa) bo‘yicha risklar quyidagilarga bo‘linadi:
• Haqiqiy risklar – salbiy yoki nolli natijani olish ehtimolligi: tabiiy, ekologik, siyosiy, transport va tijorat risklarining bir qismi (mulkiy, ishlab chiqarish, savdo).
• Spekulyativ risklar – ham ijobiy, ham salbiy natijani olish ehtimolligi: moliyaviy risklar.
• Risklarni yuzaga kelishining asosiy sabablaridan kelib chiqib, ular quyidagilarga bo‘linadi:
•  tabiiy;
•  ekologik;
•  siyosiy;
•  transport;
•  tijorat.

Tarkibiy belgisi bo‘yicha tijorat risklari quyidagilarga bo‘linadi:

• Tarkibiy belgisi bo‘yicha tijorat risklari quyidagilarga bo‘linadi:
• > mulkiy, mulklarni o‘g‘irlik, sovuqqonlik, texnik va texnologik tizimlarda ortiqcha quvvat va b. sababli yo‘qotish ehtimolligi;
• > ishlab chiqarish, turli sabablar bilan ishlab chiqarishdagi to‘xtalishlar natijasida zarar ko‘rish ehtimolligi;
• > savdo, to‘lovlarning kechikishi, tovarlarni transportirovka qilish jarayonida to‘lovlarni rad qilish, tovarlarni yetkazib bermaslik va b. sababli zarar ko‘rish ehtimolligi.
• Moliyaviy risklar, pul mablag‘larini yo‘qotish ehtimolligi bilan bog‘liq. Moliyaviy risklar ikki turga bo‘linadi: pulning xarid quvvati bilan bog‘liq bo‘lgan risklar va sarmoyalarni qo‘yish bilan bog‘liq bo‘lgan risklar (investitsion risklar).
• Pulning xarid quvvati bilan bog‘liq bo‘lgan risklar quyidagi xillardan iborat:
•  inflyatsion;
•  deflyatsion;
•  valyuta;
•  likvidlik.
• Investitsion risklar quyidagilardan iborat: