Qala tunelleri

METROPOLITEN TUNELLER.
Metropoliten tunelleri tereń hám júzeki jatqiziliwi múmkin. Metropoliten trassasi qalaniń qurilǵan kvartallari astinan ótse, onda tereń jatqiziw qollaniladi. Jatqiziw tereńlari joqarida jaylasqan imaratlardiń fundament asti gruntlari qáwipli deformatsiyalarinan shetletiw sharti qaniqtirilatuǵin dárijede qabil etiledi.
Eger metropoliten trassasi qurilis kem bolǵan aymaqlardan ótse júzeki ótkeriw qollaniladi. Bunda tunellerdi jaylastriw tereńliǵi oniń ustinen injener tarmaqlarin jatqiziwǵa tosqinliq qilmawi kerek.
Tereń jatqizilatuǵin tunellerdi quriw qimbat bolǵanliǵi sebepli, tek ǵana ilajsiz jaǵdaylarda qollaniladi.
Tereń jatqizilatuǵin metropoliten tunelleriniń qaplamasi gúmbez ara jappali jabiq kesimli hám aynalma kesimli qaplama boladi. Suwli gruntlarda tereń jatqizilǵan tunellerde aylana kesimli qaplama qiliw maqsetke muwapiq boladi. Bunday kesimdi quriw qolay, sebebi zavodlarda tayarlanǵan standart elementlerden paydalaniladi.
Onsha tereń bolmaǵan tunellerde kóbrek qiya gúmbez qollaniladi.
Tunellerde vagonlar juretuǵin tiykarǵi jóleklerden tisqari metropolitende stantsiyalar ushın arnayi konstruktsiyalar quriladi. Olar keńeytirilgen gumbez ara jappali qilip quriladi.
Tereń jatqizilatuǵin tuneller qaplamasi materiyalina joqari talaplar qoyiladi. Ol grunt basiminan túsetuǵin kushleniwdi qabil etiw ushın jeterli dárejedegi bekkemlikke iye boliwi kerek. Qaplama materiyali suw ótkermeslik hám shidamliliqqa iye boliwi kerek.
Tereń jatqizilǵan tunellerde tayar metall (shoyin yaki polat), temirbeton yaki beton elementlerinen ibarat qaplamalar qabil etiledi. Metall qaplamalar dara karj elementlerden-tyubinglerden payda bolǵan. Tyubing-sirtqi diywali tsilindrlik basseyn formadaǵi quyma, sirtqi formasi boylap qabirǵalar boladi. Tyubinglerdin qaptal diywallari kóldeneń hám boylama jónelisler boyinsha bir-biri menen baylanisiwi ushın xizmet etedi.
Tyubinglerdi birlestiriw qaptal diywallari júzelerin tiǵiz birigiwi ushın frezirovka menen islew beriledi hám flantslar menen táminlenedi. Olar tarnovlardi payda qiladi. Tarnovlardi suw ótkermeytuǵin qaplama menen taminlew ushi tsement penen chekanka qilinadi. Tyubingler boltlar ushın tesiklerge iye boladi. Olar arqali tyubingler pútkil tsilindrlik qabiqqa baylanadi.