Qanlıkól rayonı xalıq bilimlendiriw bólimine qaraslı 21-sanli uliwma bilim beriw mektebiniń ximiya páni oqıtıwshısı Saparova Gulistan Qadirbaevna

Elektronlardı biriktirip alıw qábiliyeti tómendegi tártipte kemeyip baradı:

F, O, Cl,N,S,C,P,H,Si

Ftor teris elektrleniwshiligi eń joqarı bolǵan element.

Metall emesler tábiyatta ápiwayı zatlar túrinde hám túrli birikpeler quramında ushıraydı.

Kosmosta vodorod hám geliy eń kóp tarqalǵan metall emesler
Kislorod kishi gruppası metall emesleri — xalkogenler
Ftor kishi gruppası metall emesleri — galogenler
Geliy kishi gruppası metall emesleri — inert gazler
Gaz tárizli

• Vodorod H,azot N, kislorod O, ftor F, xlor Cl

• Brom Br

Suyıq
Qattı

• Kúkirt S, uglerod C, yod I, fosfor P

Metall emesler
metallar menen ionlı baylanıs birikpelerin payda etedi ( NaCl, M gO)
Karbonat angidridte CO2 bolsa polyarlı kovalent baylanıs
suw H2O, ammiak NH3
molekulalarında atomlar arasındaǵı
polyarlı kovalent baylanıs
óz ara tásirlesiwinen kovalent baylanıslı
birikpeler payda boladı.
Vodorod atomınıń sırtqı qabatında 1 elektron bolǵanlıǵı ushın (vodorodtıń tek 1 elektronı bar) siltili metallarǵa uqsap periodlıq kesteniń birinshi gruppasında jaylasqan.
Vodorod ádettegi jaǵdayda gaz bolǵanlıǵı, molekulası eki atomlı hám bul atomlar kovalent polyarsız baylanıslıǵı sebepli galogenlerge
uqsaydı yamasa sırtqı elektron qabatın toltırıw ushın bir elektron kem. Sonıń ushın vodorod VII gruppa elementleriqatarına da jazılıwı múmkin.
Vodorod atomı 1 elektron qabıl etip alıp (oksidlewshilik qásiyeti), sırtqı qabatın geliy atomına uqsas turaqlı jaǵdayǵa ótkize aladı:
VIII gruppanıń bas kishi gruppa elementleri geliy, neon, argon, kripton, ksenon hám radon metall emeslerge tiyisli bolıp,
inert gazler dep atalıwshı elementler gruppasın payda etedi.
Inert elementleriniń atomları sırtqı elektron qabatlarında 8 den (geliyde 2) elektron boladı. Tolǵan sırtqı elektron qabıqlar júdá turaqlı. Sonıń ushın inert gazler atom halında ushıraydı