Qaraqalpaq ma’mleketli universiteti Qurilis fakulteti Qurilis materiallari buyumlari ha’m konstruksiyalarin islep shig’ariw qaniygeliginin’

Monıtor ólshemi. Monıtor ekranı dioganal boyınsha dyuumlarda esaplanadı. Ólshemler 9 duyyimdan (23 sm) tap 42 dyuum (106 sm) arasında ózgeredi. Ekran qansha úlken bolsa, monıtor sonsha qımbat boladı. Házirde 14, 15, 17, 19 hám 21 dyuumlilar keń tarqalǵan. Úlken ólshem degi monıtorlardı nashiryotda hám grafik jumıslarda isletiw qolay bolıp, ekranda suwrettiń barlıq detallairni ayqın kórinedi.
Klaviatura

Klaviatura - bul kirgiziw apparatı bolıp, tekstli, cifrlı, simvolli maǵlıwmatlardı hám de taǵı basqaruv buyrıqların kirgiziw ushın xızmet etedi. Monıtor hám klaviatura paydalanıwshınıń ápiwayı interfeys kombinatsiyasın támiyinleydi: klaviatura járdeminde kompyuter sisteması basqarıladı, monıtor járdeminde bolsa nátiyjeler alınadı.

4- tema:Arxitektura ha’m qurilis tarawinda zamanagoy kompyuterlerdin programmaliq taminati
Texnologiyalar. ―Texnologiya‖ grekshe sóz bolıp sheberlik, ustalıq, qandayda bir jumıstı isley alıwdı ańlatadı. Bul málim bir processga salıstırǵanda qollanılǵan. Process degende bolsa maqsetke erisiwge jóneltirilgen minez-qulqlar kompleksi tushunilgan. Bul process insan tárepinen saylanǵan strategiya menen belgilenedi hám hár qıylı daǵı qurallar, usıllar járdeminde ámelge asıriladı.
Informaciya texnologiyaları tuwrısında gáp ketkende, material sapası da, ónim retinde da informaciya qatnasadı. Biraq bul ob'ekt, process yamasa hádiyse tuwrısındaǵı sapa tárepinen jańa maǵlıwmat boladı. Texnologiya xızmetkerdiń informaciya menen islew usılı hám usılı hám detexnikalıq qurallar arqalı kórinetuǵın boladı.
Avtomatlastırılgan informaciya texnologiyası (AIT) - basqarıw wazıypaların sheshiw ushın sistemalı islengen informaciya processlerin ámelge asırıw usıl hám quralları kompleksi bolıp tabıladı.
Ámeliy programmalar predmet tarawdan alınǵan bo'lek máseleler hám alardıń kompleksin sheshiw ushın qaratılǵan bolıp, ámeliy máselelerdi sheshiw ushın mo'lsherlengen. Bunday programmalar kompleksi ámeliy programmalar paketi (APP) dep ataladı.
Birpara sistemalı programmalar, mısalı, kirgiziw-shıǵarıwdıń tiykarǵı sistema programmaları (alar BIOS (Basa Input Output System)) dep ataladı hám tuwrıdan-tuwrı kompyuterdiń turaqlı yadında saqlawshı apparatına jazılǵan baladı.
Házirgi waqıtta túrli operatsion sistemalar bar. Mısalı : UNIX, MS DOS, PS DOS, DRD DOS, OS/2, WARP, WINDOWS, MACINTOCH hám basqalar. Bunnan tısqarı, xızmet etiwshi programmalar bar. Alar programma utilitlari dep atalib, járdemshi ámellerdi atqarıp, kompyuter islewin qolaylaytuǵın programmalar bolıp tabıladı.